Res Rustica
Columella, Lucius Junius Moderatus
Columella. On agriculture, Volume 1-2. Ash, Harrison Boyd; Foster, Edward Seymour; Heffner, Edward H., editors. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; William Heinemann, Ltd., 1941.
Neque est difficile mox adlevatas plagas terra, quam prius amurca madefeceris, linere. Nam et teredinem formicamque prohibet, solem etiam et pluvias arcet eiusmodi litura; propter quae celerius coalescit et fructum viridem conservat. Cortex quoque aridus fissusque per summa trunci dependens, corpore tenus delibrandus est; quod et melius vitis quasi sordibus liberata convalescit et minus vino faecis adfert. Iam vero muscus, qui more compedis crura [*]()vitium devincta comprimit, situque et [*]()veterno macerat, ferro destringendus et eradendus est.
Atque haec in ima parte [*]()vitis. Nec minus ea, quae in capite servanda sint, deinceps praecipiantur. [*](innatus Aa, Sobel: inantus S: intus natus c: internatus M, edd. ) [*](iugum SAacM, vett. edd., Sobel: iugo vulgo. ) [*](super secta vett. edd., Sobel: supersecta SAa: super recta M: superiecta c, et vulgo. ) [*](senecta SAc: senectia a: pars (in abbr.) enecta M: secta edd. ) [*](noxiisque SAacM: noxiisve edd. ) [*](radi SAM, vett. edd.: radici c: tradi a: cradi vulgo. ) [*](umore (humorem a) consedit cura (crura a) SAa. ) [*](et om. SA. ) [*](crate SA. )
In quattuor ferme pedes supra terram vitem elatam totidem bracchiis componito, quorum singula spectent [*]()decussati iugi partes. Tum [*]()vel unum flagellum si macrior vitis erit, vel duo si plenior,[*]()bracchio cuique summittito, eaque iugo superposita praecipitato.
Sed meminisse oportebit ne in eadem linea unoque latere bracchii duas materias pluresve patiamur. Namque id maxime vitem infestat, ubi non omnis pars bracchii pari vice laborat, neque [*]()aequa portione sucum proli suae dispensat sed ab uno latere exsugitur; quo fit ut ea vena, cuius omnis umor absumitur, velut icta fulgure arescat.
Vocatur [*]()etiam focaneus palmes, qui solet in [*](convalescunt a, Ald., Gesn.: convalescent cM. ) [*](obduxerint a M. ) [*](fundent M. ) [*](decidito SA, vett. edd.: recidito acM, et vulgo. ) [*](spectent vulgo: spectant ScM, vett. edd.: om. Aa. ) [*](singulis post tum add. Schn.: om. SAacM. ) [*](plenior SAacM, et vulgo: pinguior Schn. ) [*](neque Schn.: atque (at expunet. a) acM, et vulgo: quae SA. ) [*]( vocatur M: ocatur a: videtur SAc. )
Reciso enim bracchio, aequaliter utrique parti vires mater sumministrat. Igitur caput vitis pede [*]()infra iugum constituite, unde [*]()se pandant quattuor, ut dixi, bracchia, in quibus quotannis vitis renovetur, amputatis veteribus et summissis novis palmis, quarum dilectus[*]()scite faciendus est. Nam ubi magna materiarum facultas est, putator custodire debet ne aut proximas duro, id est a trunco et capite vitis, relinquat, aut rursus extremas. Nam illae minimum vindemiae conferunt, quoniam exiguum fructum praebent, similes scilicet pampinariis; hae vitem exhauriunt, quia nimio fetu onerant et usque in alterum ac tertium palum, quod vitiosum esse diximus, se extendunt.
[*]()Quare medio in bracchio commodissime palmae summittentur, [*](melius SAa. )[*](adfixerit SA. )[*](pedes acM: pedum SA: pendens Ald. )[*](constet retunde SA. )[*](dilectus SAac: delectus M, et vulgo. )[*](se extendunt vulgo: extendunt (se om.) cM, vett. edd.: ostendunt (se om.) SAa. a Rustic dialect for faucaneus.Cf. Palladius, III. 12. 2, Focaneus etiam, qui inter duo bracchia medius nascitur, debet )