Res Rustica

De positione iugi, quatenus a terra levandum sit, hoc dixisse abunde est: humillimam esse quattuor pedum, celsissimam septem. Quae tamen in novellis seminibus vitanda est; neque enim haec prima constitutio vinearum esse debet, sed per [*](vindemitore SA. ) [*](quoquo modo S: quomodo Aa, in abbr. cM: quoquo Schn.: quando alii. ) [*](distinctior SAac. ) [*](inter bella SA. ) [*](exstimulatque Schn.: extimulque SA; et simulat c: et simul a, plerique edd.: et M. ) [*](sit SAacM: sint Gesn., Schn. ) [*]( vindeniitoribus SAa. )

Ceterum quanto est umidius solum et caelum, placidioresque[*]()venti, tanto est altius attollendum iugum. Nam laetitia vitium patitur se celsius evagari,[*]()fructusque summotus a terra minus putrescit: et hoc uno modo perflatur ventis, qui nebulam et rorem pestiferum celeriter adsiccant, multumque ad deflorescendum et ad bonitatem vini conferunt.

Rursus exilis terra et acclivis torrensque aestu, vel quae vehementibus procellis obnoxia est, humilius iugum poscit. At si cuncta competunt voto, iusta est altitudo vineae pedum quinque; nec tamen dubium, quin tanto melioris saporis praebeat mustum, quanto in editiora iuga consurgat.[*]()

Pedatam vineam iugatamque sequitur alligatoris cura, cui antiquissimum esse debet, ut supra dixi, rectam conservare stirpem nec flexum 4 ridicae persequi, ne pravitas statuminis 5 ad similitudinem sui vitem configuret.

Id non solum ad speciem plurimum refert, sed ad firmitatem et ubertatem,[*]()perpetuitatemque. Nam rectus truncus similem sui medullam gerit, per quam velut quodam itinere sine flexu atque impedimento facilius terrae matris alimenta meant [*]()et ad summum perveniunt; at [*](placidioresque Gesn., Schn.: humidioresque acM, edd. ante Gesn.: umidiores quae SA. ) [*](partitur se (sae S) celsius evaciri SA: patitur celsius evocari Schn. ) [*](quin vites praebeant consurgunt vulgo: vites deest SAacM: prebeat acM; praebeant SA: consurgat cM; consurgant SA. ) [*](plcxum SA, et deinde radice ScM. ) [*](statuminis scripsi: statuminis nisi M: statum nisi a: statu insidii SA: statusymis insidi c: statuminum edd. ) [*]( libertatem SA: ) [*]( in cant c: manant SAa. )

Quare cum ad summum palum recta vitis extenta est, capistro constringitur, ne fetu gravata subsidat curveturque. Tum ex eo loco quod proximum iugo ligatum est, bracchia disponuntur in diversas partes,[*]()palmaeque superpositae deorsum versus circulo curvantur, atque [*]()id quod iugo dependet, fructu impletur; rursus [*]()curvatura iuxta [*]()vinculum materiam exprimit.

Quidam eam partem, quam nos praecipitamus, supra iugum porrigunt et crebris viminibus innexis continent; quos ego minime probandos puto. Nam dependentibus palmitibus neque pluviae neque pruinae [*]()grandinesve tantum nocent quantum religatis et quasi tempestatibus oppositis. Idem tamen palmites priusquam fructus mitescant, variantibus adhuc et acerbis uvis, religari debent, quo minus roribus queant putrescere aut ventis ferisve vastentur.