Res Rustica

Columella, Lucius Junius Moderatus

Columella. On agriculture, Volume 1-2. Ash, Harrison Boyd; Foster, Edward Seymour; Heffner, Edward H., editors. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; William Heinemann, Ltd., 1941.

Cum de vineis conserendis librum a me scriptum, Publi Silvine, compluribus agricolationis studiosis relegisses,1 quosdam repertos esse ais, 2 qui cetera quidem nostra praecepta laudassent, unum tamen atque alterum reprehendissent: quippe seminibus vineaticis nimium me profundos censuisse fieri scrobes adiecto dodrante super altitudinem bipedaneam, quam Celsus et Atticus prodiderant; singulasque viviradices singulis adminiculis parum prudenter contribuisse, cum permiserint idem illi auctores minore sumptu geminis materiis unius seminis 3 diductis duo continua per ordinem vestire pedamenba. Quae utraque reprehensio [*]()ambiguam [*]()magis habet aestimationem quam veram.

Etenim, ut quod prius proposui prius refellam, si contenti bipedanea scrobe futuri sumus, quid ita censemus altius pastinare tam humili mensura vitem posituri? Dicet aliquis, " ut sit inferior tenera subiacens terra, quae non arceat, nec duritie sua repellat novas

irrepentes radiculas."Istud quidem contingere [*]() [*](relegisse SAac: relegissem M. ) [*](ais om. SAacM. ) [*](m. u. s. om. AacM et omnes ante Schn.: deinde deductis AacM, vett. edd. ) [*](reprehensio S, Schn.: om. AacM, plerique edd. ) [*](ambiguam cM, edd. ante Schn.: abiaram SA: abieram a: avaram Schn. Post ambiguam inserunt cM nisi antiquitus ita dici solitum erat. ) [*]( continere Aac. )

v.1.p.354

potest etiam, si ager bipalio moveatur et deprimatur scrobis in regesto, quod est fermentatum plus dupondio semisse; nam semper in plano effosa et regesta[*]()humus tumidior [*]()est quam gradus soli crudi. Nec [*]()sane positio seminum praealtum sibi cubile substerni desiderat;

verum abunde est semipedaneam consitis resolutam vitibus terram subiacere,[*]()quae velut hospitali atque etiam materno sinu recipiat incrementa virentium. Exemplum eius rei capiamus [*]()in arbusto, ubi cum scrobes defodimus, admodum exiguum [*]()pulveris viviradici subicimus.

Venor igitur causa est depressius pastinandi, quoniam iugata vineta melius consurgunt altioribus demersa [*]()scrobibus. Nam bipedanei vix etiam provincialibus agricolis approbari possint,[*]()apud quos humili statu vitis plerumque iuxta terram coercetur; cum quae iugo destinetur,[*]()altiore fundamento stabilienda sit, quando si [*]()modo scandit excelsius, plus alimenti terraeque desiderat.

Et ideo in maritandis arboribus nemo minorem tripedanea scrobem vitibus comparat. Ceterum illa parum prudens [*]()agricolarum studio: praecipua esse[*]()commoda humilis positionis, quod et [*](effosa et regesta scripsi (cf. XI. 3. 10), praeeunte Schn., not.: refusos sed egesta SAa: refusos sed et gesta c: infusius egesta M: refusius egesta vulgo. ) [*](humus dior (clior c) SAcM: humidior a. ) [*](quam S. ) [*](subiacere cM, vett. edd.: subiaceret SAa: subiicere vulgo. ) [*](capimus S. ) [*](exigui SAac, edd. ante Schn. ) [*](demersa scripsi: demessa S: dimissa Aac: demissa M, edd. ) [*](possint SAac: possunt M, edd. ) [*](destinetur SAacM, vett. edd.: destinatur Ald., Gesn., Schn. ) [*](sic scripsi cum Schn., not.: si modo quando SAa, vett. edd.: et (om. c) si modo (quando om.) c, et vulgo: si quõ qñ M. ) [*](prudens SAacM, vett. edd., Sobel: prosunt Ald., Gesn., Schn. ) [*](esse SAa, Sobel: esset c: om. M, Ald., Gesn., Schn. )

v.1.p.356

celeriter adolescant semina quae non fatigentur [*]()multo soli pressa pondere, fiantque uberiora quae leviter suspensa sint. Nam utraque ista Iuli Attici ratio convincitur exemplo arbustivae positionis, quae scilicet multo validiorem fertilioremque stirpem reddit;quod non faceret, [*]()si laborarent altius demersa semina.

Quid quod pastinati [*]()humus, dum est recens soluta laxataque, velut fermento quodam intumescit? cum deinde non longissimam cepit vetustatem, condensata subsidit, [*]()ac velut innatantes radices vitium summo solo destituit? Hoc autem minus accidit nostrae sationi, in qua maiore mensura vitis demittitur. Nam quod in profundo semina frigore laboraredicuntur, nos quoque non diffitemur.

Sed non [*]()est dupondii et dodrantis altitudo, quae istud efficere possit; cum praesertim, quod paulo ante rettulimus, depressior arbustivae vitis satio tamen effugiat praedictum incommodum.

Alterum illud, quod minori impensa 6 duos palos unius seminis flagellis censent 7 maritari, falsissimum est.8 Sive enim caput ipsum demortuum est, duo viduantur statumina, et mox viviradices totidem substituendae sunt, quae numero suo rationem cultoris onerant: sive tenuit,9 et ut saepe evenit, [*](fatigantur AacM, et vulgo ante Schn. ) [*](faceret SAaM, Sobel: facerent vulgo; deinde ei non laborarent Aac, et vulgo ante Schn. ) [*](pastinati SAacM, Sobel: repastinata vulgo. ) [*](subsidet M: subsidii SAac, vett. edd. ) [*](non om. SAa, vett. edd. ) [*](impensa M: pensa SAac. ) [*](flagellis censet M: flagelliscent SA ac. ) [*](falsum est M, edd. ante Schn.: est om. SAac. ) [*](tenuit S, Sobel: lenuit (ut vid.) Aa: leniit c: vivit edd. )

v.1.p.358

vel nigri est generis vel parum fertilis, non in uno sed in pluribus pedamentis fructus claudicat. Quamquam etiam generosae stirpis vitem sic in duos palos divisam rerum rusticarum prudentiores existimant minus fertilem fore, quia cratem factura sit.

Et idcirco veteres vineas mergis propagare potius quam totas sternere idem ipse Atticus praecipit; quoniam mergi mox facile radicentur, [*]()ita ut quaeque vitis suis radicibus tamquam propriis fundamentis innitatur. Haec autem, quae toto est prostrata corpore cum inferius solum quasi cancellavit atque irrctivit, cratem facit et pluribus radicibus inter se conexis angitur,[*]()nec aliter quam si multis palmitibus gravata deficit.

Quare per omnia praetulerim duobus potius seminibus depositis, quam unico periclitari, nec id velut compendium consectari, quod in utramque partem longe maius adferre possit dispendium. Sed iam prioris libri disputatio repetit a nobis promissum sequentis exordium.