Pro Fonteio

est in eadem provincia Narbo Martius, colonia nostrorum civium, specula populi Romani ac propugnaculum istis ipsis nationibus oppositum et obiectum; est item urbs Massilia, de qua ante dixi, fortissimorum fidelissimorumque sociorum, qui Gallicorum bellorum pericula praecipuis populi Romani praemiis[*](praecipuis p. R. praemiis scripsi: P. R. copiis .. r. mis V1: P. R. copiisq; remis V2 (que i. e. quaere omissum aliquid significat, cf. Mur. 51): P. R. copiis remisque ς: populi Romani copiis atque praemiis Madvig ) compensarunt[*](compensarunt V ); est praeterea maximus [*](maximus suppl. Hotoman ) numerus civium Romanorum atque[*](atque del. Hotoman ) equitum[*](equitum supplevi (i. e. Gallicorum, cf. § 26, Caes. B. G. vi. 15)), hominum honestissimorum. huic provinciae quae ex hac generum varietate constaret M. Fonteius, ut dixi, praefuit; qui erant hostes, subegit, qui proxime[*](proximi codd.: corr. Hotoman ) fuerant, eos ex eis agris quibus erant multati decedere coegit, ceteris qui[*](his qui V ) idcirco magnis saepe erant bellis superati ut semper populo Romano parerent, magnos equitatus ad ea bella quae tum in toto orbe terrarum a populo Romano gerebantur, magnas pecunias ad eorum stipendium, maximum frumenti numerum ad Hispaniense bellum tolerandum imperavit.

is qui gessit in iudicium vocatur, vos qui in re non interfuistis causam una cum populo Romano cognoscitis, dicunt contra quibus invitissimis imperatum est, dicunt qui ex agris[*](ex agris agris Schütz ) ex[*](ex om. l ) Cn. Pompei decreto decedere sunt coacti, dicunt qui ex belli[*](belli Madvig: bello codd. ) caede et fuga nunc primum audent contra M. Fonteium inermem consistere. quid? coloni Narbonenses quid volunt, quid existimant? hunc per vos salvum [*](salvum supplevi ) volunt, se per[*](se per Naugerius (1): semper codd. ) hunc incolumis[*](incolumem codd.: corr. Naugerius (1)) existimant esse. quid Massiliensium civitas? hunc praesentem eis adfecit honoribus quos habuit amplissimos; vos autem absens orat atque obsecrat ut sua religio, laudatio, auctoritas aliquid apud vestros animos momenti habuisse videatur.

quid? civium Romanorum quae voluntas est? nemo est ex tanto numero quin[*](quin ς: quia V ) hunc optime de provincia, de imperio, de sociis et civibus meritum esse arbitretur. quoniam igitur, iudices[*](iudices k: vidctis cett. (cf. § § 21, 42)), qui oppugnatum[*](oppugnent χl, ed. R ) M. Fonteium cognostis[*](cognostis post velint hab. k ), qui defensum velint, statuite nunc quid vestra aequitas, quid populi Romani dignitas postulet, utrum colonis vestris, negotiatoribus vestris, amicissimis atque antiquissimis sociis et credere et consulere malitis, an eis[*](malitis an iis k: malitisanis V: an adversariis χl ) quibus neque propter iracundiam fidem neque propter infidelitatem honorem habere debetis.

quid? si maiorem etiam hominum honestissimorum copiam adferam[*](adferam Halm: adferta V: affert χl: affero k quae] qui χl, ed. R ) quae huius virtuti atque innocentiae testimonio possit[*](possint l, ed. R ) esse, tamenne plus Gallorum consensio valebit quam summa[*](summa χl: summae Vk ) auctoritas[*](auctoritas l, Angelius: auctoritatis cett. ) omnium[*](omnium hominum k, Faernus )? Cum Galliae Fonteius praeesset, scitis, iudices, maximos populi Romani exercitus in duabus Hispaniis clarissimosque imperatores fuisse. quam multi equites Romani, quam multi tribuni militum, quales et quot et quotiens legati ad eos exierunt [*](exierunt suppl. Pluygers )! exercitus praeterea Cn. Pompei maximus atque ornatissimus hiemavit in Gallia M. Fonteio imperante. satisne vobis multos, satis idoneos testis et conscios[*](conscios ς: conscissos V ) videtur ipsa fortuna esse voluisse earum rerum quae M. Fonteio praetore gererentur in Gallia? quem ex tanto hominum numero testem in hac causa producere potestis? quis est ex eo numero qui vobis auctor placeat? eo nos iam laudatore et teste utemur.