Historia Ecclesiastica
Theodoret, Bishop of Cyrus
Theodoret, Bishop of Cyrus. Theodoret Kirchengeschichte. Parmentier, Léon, editor. Leipzig: Hinrichs, 1911.
»Τίς ἐστιν ὁ ταῦτα διδάξας οὕτως ἄκακον πλῆθος; Εὐσέβιος >δηλαδὴ ὁ τῆς τυραννικῆς ὠμότητος συμμύστης. ὅτι γὰρ >τοῦ τυράννου γεγένηται πρόσφυξ, πολλαχόθεν ἐστὶ συνορᾶν. >μὲν γὰρ αἱ τῶν ἐπισκόπων σφαγαὶ διαμαρτύρονται, ἀλλὰ τῶν >ἐπισκόπων· τοῦτο δὲ ἡ χαλεπωτάτη τῶν Χριστιανῶν ἐκδίωξις >ρήδην βοᾷ.
οὐδὲν γὰρ περὶ τῶν εἰς ἐμὲ γεγενημένων ὕβρεων νῦν [*](1 vgl. Matth. 7, 15 — 2—8 vgl. Philostorg. II 10 — 8 Can. Nicaen. (Mansi II —6) — 19 —s. 69, 12 in Athanas.-HSS Parisinus 474 Scorial. Ω III 15 Basil. 32 (ihre Übereinstimmung = Ω). bei Gelas. Cyzic. ed. Commelin S. 59, 21 (Mansi II 941) = Gel. und I 10 (Commelin S. 9, 26) = Gel. 1 lat. Übersetzung Baronius Ann. 329, 14 [Parisinus 168] = Λ — 19 vgl. Röm. 16, 17f (s. auch S. 67, 12)?) [*](Α HN (n) GS (s) DL + FV (v) = z Τ [von 19 an]) [*](3 ὁ Βυζάντιος A ι 6 βραχέως AG ι συνέγραψεν ἀρχιερέων ~ Α ι 9 μὴ> L u. mit leerem RaumH ι 11 τοῦτο > s ι 11/12 πρῶτον τοῦτο ~ L ι 12 κεκαινοτόμητο A, hanc novitatem fecit cass. ι ταὐτὸ] αὐτὸ A ι 15 θέογνισ LV Theognius Cass. Cod. L ι 16 vor βασιλεὺς + ὁ n ι vor διὰ + δεύτερον A, Cass. wie im Text ι 19 am Rand κ HSS ι 20/21 πανταχοῦ τοῦ τυράννου = Cass. ΩGel. Gel. 1 tcbiqiie tyranni Cod. Λ] πανταχοῦ τῶν ἁγίων A ι 21 γεγένηται = ὥ Gel. 1] ἐγένετο T ι 22 vor τῶν1 + πανταχοῦ Τ, Cass. Ω Gel. 1 Λ wie im Text ι 24 γεγενημένων] διαγεγενημένων T)
ἀλλὰ ταῦτα μὲν παρίημι· ἃ νῦν οὐκ ἀγανακτήσεως ἕνεκεν, ἀλλ’ εἰς ἐκείνων αἰσχύνην ὑπ’ ἐμοῦ προενήνεκται. ἐκεῖνο μόνον δέδια, ἐκεῖνο διαλογίζομαι, ὅτι ὑμᾶς ὁρῶ πρὸς τὴν τοῦ ἐγκλήματος καλεῖσθαι >κοινωνίαν. διὰ γὰρ τῆς Εὐσεβίου ἀγωγῆς τε καὶ διαστροφῆς >είδησιν τῆς ἀληθείας κεχωρισμένην εἰλήφατε. ἀλλ’ ἔστιν οὐ βραδεῖα >θεραπεία, εἴ γε ἐπίσκοπον πιστόν τε καὶ ἀκέραιον νῦν γοῦν λαβόντες >πρὸς τὸν θεὸν ἀπίδητε·
ὅπερ ἐπὶ τοῦ παρόντος ἐν ὑμῖν ἐστιν καὶ >πάλαι ἐχρῆν τῆς ὑμετέρας κρίσεως ἠρτῆσθαι, εἰ μὴ ὁ προειρημένος >Εὐσέβιος δίνῃ τῶν συλλαμβανομένων αὐτῷ ἐνταῦθα ἐληλύθει καὶ >τὴν τῆς τάξεως ὀρθότητα ἀναισχύντως συνεπεπράχθει.
>Ἀλλ᾿ ἐπειδὴ περὶ αὐτοῦ τοῦ Εὐσεβίου πρὸς τὴν ὑμετέραν ἀγά- [*](3 f vgl. Socrat. I 9, 65) [*](A HN(n) GS (s) DL + FV(v) = z T) [*](1 ὅτε] ὅτι IIGel., aber quando Cass. = ὅτε Ω Gel. 1 cum Λ ι αἱ = ὥ Gel. Gel. 1] ἐκ L > A ι ἐπραγματεύσαντο = ΩGel.] ἐπραγματεύθησαν L ἐπραγματεύοντο Gel.1 ι 2 ἔπεμπε = Gel. 1] ἔπεμψε nT ὑπέπεμπε ὥ Gel. submittebat Λ habebat Cass. ι 3 συνεισέφερεν = Ω Gel. Gel. 1] εἰσέφερεν A ι 8 προσενήνεκται T ἐκεῖνο μόνον δέδια ἐκεῖνο = Cass. Ω Gel. Gel. i und (illud1 + autem) Λ] ἐκεῖνο δὲ μόνον Τ ι 8/9 ἐκεῖνο διαλογίζομαι ὅτι ///// teils auf Rasur u. teils am Rand Ac 9 ὁρῶ = Cass. Ω Gel. 1 Λ] ὁρῶ καὶ T ι T ι 12 θεραπεία AnsTΩ Gel. Gel. 1 ἧ θεραπεία z ι εἰ γε] οἵ γε v ι 13 καὶ ΑΤΩ Gel. Λ ὅπερ καὶ z und ὅπερ übergeschrieben Ac ὁ καὶ ns Gel. 1, qoud utique ad praesens in voobis est studet (istud et?) dudiini oportnerat in vestro pendere iudicio Cass. Codd. LP 14 πάλαι] πόλιν ἱν auf Rasur A c) A ι εἰ μὴ = ΩGel. 1 Α ι 15 δίνῃ τῶν συλλαμβανομένων μένων αὐτῷ Parm.] δηνῶσ ῶσ auf Rasur Ac) τῶν (+ τότε übergeschrieben Ac) συλλαμβανομένων αὐτῶ A cum turbulenta multitudine [= σὺν δεινῇ oder δίνῃ] eorum qui eum sequebantiir Λ δεινὴ δεῖν ἧ Scor.) τῶν αὐτῷ ὥ δεινὴ τῶν τῶν > Gel.) τότε συλλαβομένων αὐτώ (+ προαιρέσει Gel. 1) T Gel. Gel.* δεινῶς τῶν τότε τότε] τε ns) συλλαβομένων αὐτώ nsz pessima consciorum suorum tuitione Cass. ι ἐνταῦθα > N ι ἐνταῦθα ἐληλύθει > mit leerem Raum H ι ἐλήλυθε s ι 16 συνεπεπράχει = Ω Gel. Gel. 1] συντεπεπράχθει θι S) s confifdisset Cass. conturbasset Λ συνετεταράχει Balforeus, vgl. App. zu 78, 21 I 17 ἐπειδὴ] ἐπειδήπερ T ι αὐτοῦ τοῖ Ω Gel. ipse Λ αὐτοῦ τούτου AT τοῦ αὐτοῦ Gel.1, de memorato Eusebio Cass.)
ἀλλ’ αὐτὸς >οὑτος Εὐσέβιος, προσφιλέστατοι καὶ τιμιώτατοι, μεθ’ ὅσης >συνδρομῆς, ἅτε δὴ ὑπὸ τῆς συνειδήσεως αὐτῆς ἡττώμενος, μεθ’ ὅσης δὲ αἰσχύνης τῇ πανταχόθεν ἐληλεγμένῃ ψευδολογίᾳ συνίστατο, ύπο- >πέμπων μέν μοι διαφόρους τοὺς ἀξιοῦντας ὑπὲρ αὐτοῦ, ἐξαιτούμενος >δὲ παρ’ ἐμοῦ συμμαχίαν τινὰ ὅπως μὴ ἐπὶ τοσούτῳ ἐλεγχθεὶς >πλημμελήματι τῆς ὑπαρχούσης αὐτῶ τιμῆς ἐκβάλλοιτο.
μάρτυς ἐστί μοι >τούτου ὁ θεὸς αὐτός, ὃς ἐμοί τε καὶ ὑμῖν φιλαγάθως ἐπιμένοι, ἐπεὶ >καὶ ἐμὲ ἐκεῖνος περιέτρεψε καὶ ἀπρεπῶς ὑφήρπασεν, ὃ καὶ ὑμεῖς >ἐπιγνώσεσθε.
πάντα μὲν γὰρ ἐπράχθη τότε καθὼς αὐτὸς ἐπόθει, πᾶν ὁτιοῦν κακὸν ἐπὶ τῆς ἑαυτοῦ διανοίας ἀποκρυπτόμενος.
>Ἀλλὰ πρώην, ἵνα τὰ λοιπὰ τῆς τούτου σκαιότητος παρῶ. τί >μάλιστα μετὰ Θεογονίου, ὃν τῆς ἀνοίας ἔχει κοινωνόν, διεπράξατο >ἀκούσατε, παρακαλῶ. Ἀλεξανδρέας τινὰς τῆς ἡμετέρας πίστεως >ἀναχωρήσαντας ἐνταῦθα κεκελεύκειν ἀποσταλῆναι, ἐπειδὴ διὰ τῆς τούτων ὑπηρεσίας ὁ τῆς διχονοίας ἠγείρετο πυρσός.
ἀλλ’ οὗτοι οἱ [*](22—S. 69, 12 vgl. Sozomen. II 21, 8. I 21, 5) [*](A HN(n) GS(s) DL + FV(v) = z T) [*](1 nach φράσαι + μακροθύμως ἀκούσατε Gel. 1, loqui decet + audite Cass., Ω Gel. Λ wie im Text ι 4 πρό γε AnT (expung. in A) πρὸ ΩGel. Gel. 1 = Cass. Λ > sLv ι 6 τοὐ) τῆς τοῦ Τ ι ἰσχυροποίητο nGT ἰσχυροπόίοιτο A ἰρχυροποιεῖτο ΩGel. Gel. 1 ι 7 ὀλεθρίου Τ ι 8 οὕτος ΤΩGel. Gel. 1 οὕτος ὁ An I νομίζετε ΩGel. 1 putatis Cass. Λ νομίζεται AGTGel. ι 10 ἐλεγχομένη. Τ, uQGel. Gel. 1 wie im Text ι 11 μοι] τοι Τ ι 13 ἐστί μοι AT Cass. ὥ Gel. 1 μοί ἐστι Λ μού ἐστι n ι14 ὃς] ὡς s ι φιλάγαθος Ausgaben ι 15/16 ἐπιγνώσεσθε ΠΩ Gel. ἐπέγνωτε καὶ ἐπιγνώσεσθε Gel. 1 nostis Cass. cognoscitis Λ ι 16 αὐτὸς] καὶ αὐτὸς n ι ἐπόθει = Cass. Ω Gel. Λ ] Λ] ἐπεπόθει s ἐφάνη ποθῶν= ι 17 ἐπὶ τῆς ἑαυτοῦ διανοίας = Cass. Gel. Λ] ἐν T Λ] ι718 τού- του = ΩGel. 1 ι αὐτοῦ n ι σκαιότητος τοìτου Τ T ι παρῶ τί] παρόντι v ι 19 θεγνίον AnsDF θεογνίον LTi2Gel. 1 ΤιeοΡωiο > θεόγνιρῶ V ι 21 κε· κέλευσιν κελεί·σειν S ι ἐπειδὴ = Cass. ΩGel. gel. 1] ἐπειδὴ δὲ A 22 ἠγείρετο ΑΤΩ Gel. Gel. 1 διηγείρετο nsz)
νῦν >ὑμέτερόν ἐστιν πρὸς τὸν θεὸν ἐκείνῃ τῇ πίστει βλέπειν ἣ πάντοτε καὶ >γεγενῆσθαι συνέστηκε καὶ εἶναι πρέπει, καὶ διαπράξασθαι οὕτως ὡς >ἐπισκόπους ἁγνούς τε καὶ ὀρθοδόξους καὶ φιλανθρώπους ἔχοντες >χαίρομεν. εἰ τις δὲ πρὸς μνήμην τῶν λυμεώνων ἐκείνων ἢ πρὸς >ἔπαινον ἀπρονοήτως ἐξαφθῆναι τολμήσει, παραχρῆμα τῆς ἰδίας >τόλμης διὰ τῆς τοῦ θεράποντος τοῦ θεοῦ, τουτέστιν ἐμοῦ, ἐνεργείας >ἀνασταλήσεται· ὁ θεὸς ὑμὰς διαφυλάξει, ἀδελφοὶ ἀγαπητοί.
Τότε μὲν οὖν οὗτοι καὶ καθῃρέθησαν καὶ τῶν πόλεων ἐξηλάθησαν.« καὶ τὴν μὲν Νικομήδειαν Ἀμφίων ἐπιστεύθη, τὴν δὲ Νικαίαν Χρῆστος. ἀλλὰ πάλιν ταῖς ἐξ ἔθους χρησάμενοι μηχαναῖς καὶ τὴν βασιλέως φιλανθρωπίαν ἐφόδιον ἐξαπάτης εὑρόντες. ἀνεπάλαισάν τε καὶ τὴν προτέραν δυναστείαν ἀπέλαβον.
[*](13—17 vgl. Sozomen. 121, 5. II 16, 2. Socrat. I 14, 1. Gelas. ’zic. III (in fine). Athanas. Apol. c. Arian. 7)[*](* 13— S. 70, 11 Cass. II 23)[*](A HN(n) GS(s) DL + FV(v) = z Τ [bis 16 εὑρόντες])[*](1 ἅπαξ ἡ τῆσ συνόδου ἀλήθεια Ω Gel. Gel. 1 Gel. 1 τῆς συνόδου //// ἀλήθεια A ἅπαξ ἧ über τῆς geschrieben Ac ἅπαξ τῆς συνόδου ἡ ἠ > v) ἀλήθεια vT semel (simul Cass.) eoncilii veritas Cass. Λ ἅπαξ τῆ ἅπαντα N) τῆς συνόδου ἀληθεία nsD ι 2 τετηρήκει = Cass. Ω Gel. Λ] τετηρήκειν nGD ἐτετηρήκει Gel. 1 ι 3 ἑαυτοῖς] αὐσοὺσ L ι 4 διὸ τοῦτο ΩGel. = quapropter hoc Cass. διὰ τοῦτο ’ propter quod Λ ι τούτους Ω Gel. Gel. 1 = Cass. τοῦτο D und, nach ἔκρινα ~ L, τοῦτο //// ἔκρανα πρᾶξαι Α (die Ziffern von Ac), circa istos ingrafos + hoc Λ, danach: διὰ τοῦτο . . . τούτους τοῦτο Val. ι 5 γὰρ > Τ ι 7 πρέπῃ Α διαπράξασθαι οὕτως <ὡς> ’al.] διαπράξασθαι οὕτως· (so nach οὕτως ΠΩGel. διαπρ. οὕτως + ἵνα Gel. 1 διαπράξασθε οὕτως + παρακαλῶ ἵνα D, sie peragere ut . . . gaudemnus Λ apere, episcopos enim Cass., der weder οὕτως noch ὡς übersetzt ι 8 ὀρθοδόξουσ //// A ι ἔχοντες AzT Cass. Ω Gel. Gel. 1 Λ > ns ι 10 τολμήσῃ A ι 10/11 παραχρῆμα τῆς ἰδίας τόλμης > T ι 12 διαφυλάξοι A Gel. 1 διαρυλάξαι Τ φυλάξοι Gel. ι 13 κα am Rand sz ι οὖν = Cass. > DT καἰ1 = Cass. > AL ι 14 μὲν > s ι 15 ἀλλὰ = Cass.] ἀλλὰ τι καὶ L u. übergeschrieben Ac ι 16 ἀνεπάλεσάν τε AG)