Ιστορικον Συντιπα του Φιλοσοφου Ωραιοτατον Πανυ

Syntipas

Syntipas. Fabulae romanenses Graece conscriptae, Volume 1. Eberhard, Alfred, editor. Leipzig: Teubner, 1872.

τοῦ λεγομένου Συντίπα τοῦ φιλοσόφου, μετα- βληθεὶς ἐκ τῆς Συριακῆς βίβλου ὡς εἶχεν αὐταῖς λέξεσιν εἰς τὴν Ἑλλάδα γλῶτταν.

Διήγησις ἐμφιλόσοφος, συγγραφεῖσα παῤ ἡμῶν περὶ τοῦ τῶν Περσῶν βασιλέως Κύρου καὶ τοῦ γνη- σίου τούτου παιδὸς καὶ τοῦ διδασκάλου αὐτοῦ Συν- τίπα, καὶ περὶ τῶν τοῦ βασιλέως ἑπτὰ φιλοσόφων καὶ τῆς μιᾶς αὐτοῦ πονηρᾶς καὶ ἀναιδοῦς γυναικός, καὶ πῶς τὴν κατὰ τοῦ υἱοῦ τοῦ βασιλέως διαβολὴν κατεσκεύασεν ἡ μητρυιὰ αὐτοῦ. ταύτην οὖν τὴν διήγησιν προϊστόρησε Μοῦσος ὁ Πέρσης πρὸς τὴν τῶν ἀναγινωσκόντων ὠφέλειαν.

[*](1 Adposui scripturam codicum AB (Parisinorum, Supplem. 105 et 2912) V (Vindobonensis hist. Gr. 120) plenam, leuioribus quibusdam rebus neglectis, uelut si quis error in scribendo com- missus a librario ipso sublatus est; recensionem Monacensem (M), infra descriptam, hic passim adhibut: puae uero Ducangius in Glossario e libro manuscripto attulit, praetermisi pleraque. neque multo crebrius uersionem lingua Graeca recentiore conscriptam (Ven) ad partes uocaui quae quo iure mihi facere uisus sim, in praefatione exposui. D codex Dresd. est D 33. 1 Titulum ἱστορικὸν . . πάνυ exhibui qualis in V non eadem quidem sed antiqua manu praescriptus est 6. 15 cf. praef. et 7, 17 8 φιλοσόφου BV 14 l. τ initialem om. V)
2
[*](p. 4 B.)

Βασιλεύς τις ἦν Κῦρος ὀνόματι, ᾧ καὶ ησαν γυναῖκες ἑπτά· ἦν δὲ ἄπαις· ὅθεν καὶ παίδων ὀρε- γόμενος θερμοτάτως παρεκάλει τὸ θεῖον τοῦ τῆς ἀπαιδείας λυθῆναι δεσμοῦ. ἐπὶ πολὺ γοῦν περὶ τού- του δεόμενος ἔτυχε τῆς ἐφέσεως, καὶ γεννᾷ οὗτος υἱὸν, ὃν καὶ ἀνατρέφων βασιλικῶς ἐξεπαίδευε· καὶ ὡς δένδρον ἄριστον ηὔξηνε τῇ ἡλικίᾳ. τοῦτον τοί- νυν τὸν υἱὸν ὁ βασιλεὺς ἤδη τῆς πρώτης ἡλικίας κἂν τῷ τέλει ἁψάμενον, τῷ διδασκαλείῳ παρέδωκε, ἵνα τοῖς σοφιστικοῖς μαθήμασιν ἄριστος γένηται ἐν- διατρίψας. τρία δὲ ἔτη διανύσας ἐν τοῖς μαθήμασιν οὐδὲν ἐκαρπώσατο. καὶ ὁ βασιλεύς· „εἰ καὶ πολλοὺς χρόνους παρὰ τῷ διδασκάλῳ ὁ υἱός μου ἐσχόλασε καὶ τὸ παράπαν οὐδὲν ἐπαιδεύθη, ἀλλʼ οὖν ἐπά- ναγκες δοῦναι αὐτὸν Συντίπᾳ τῷ φιλοσόφῳ, ὃν ἀκήκοα μάλα σοφὸν ἄνδρα ὑπάρχειν.“ καὶ ταῦτα εἰπὼν ὁ βασιλεὺς εὐθὺς Συντίπαν μετεκαλέσατο καί φησι πρὸς αὐτὸν· ,,πῶς δοκεῖ σοι τὸν ἐμὸν υἱὸν ἐκπαιδεῦσαι, φιλόσοφε, φιλοσόφως;“ ὁ δὲ Συντί- [*](p. 5 B.) πας ἔφη ὡς „ἑτοίμως ἔχω, βασιλεῦ· ἐπὶ μησὶν ἓξ τοῦτον ἐκπαιδεύσας, πάσης ἐμπλήσω φιλοσοφίας, ὡς μὴ τοῦ παιδὸς εὑρεθῆναί τινα φιλοσοφώτερον εἰ δὲ ἐντὸς τοῦ τοιούτου χρόνου τὸν σὸν υἱὸν οὐ φιλόσοφον ἄριστον παραδώσω σοι, σὺ, βασιλεῦ, χώ- ρει κατὰ τῆς ἐμῆς ζωῆς, καὶ πᾶς ὁ βίος μου τῷ [*](1 κύρος VD 7 ηὔξυνε A 9 κἂν] uernacule „etwa“. τῷ τέλει datiuus a u. ἅπτεσθαι pendet, qua structura Graeci recentiores usi sunt. Boissonade κἀν διδασκαλίω V 10 διατρίψας ABV: ἐνδιατρίψας scripsi 13 ἐσχόλασε ὁ υἱός μου A Boissonade apodosin incipit a u. καὶ 14 et no- uum enuntiatum a u. ἀλλʼ οὖν 14 14 ἐπανάγκες A 15 τοῦ φιλοσόφου A 16 μᾶλλον σοφῶν A 20 ἔχων A. 22 noli addere ἄν. 20 ἐπὶ significat i. q. ἐντὸς 23 22 φι- λοσοφότερον V 23 cf. 4, 13)

3
ταμιείῳ σου προςκληρούσθω. ἄτοπον γὰρ ἂν εἴη τοιοῦ- τον εὐτυχῆ βασιλέα καὶ τοιαύτην ἐπʼ αὐτῷ ἐπαρχίαν, πάσης συνέσεως γέμουσαν καὶ νοημάτων, μὴ φιλό- σοφον (νέον) βασιλέα κεκτῆσθαι, ἀλλʼ οὐδὲ τὴν ἰατρι- κὴν ἐπιστήμην μὴ εἰδότα. εἰ γὰρ μὴ τοιούτου βασι- λέως ἐπιστατοῦντος τοῖς πράγμασιν ἐν ἐκείνῳ τῷ τόπῳ, οὐ δεῖ τινα τῶν ἁπάντων διατρίβειν ἐν ἐκείνῳ τῷ τόπῳ. ἔμαθον γὰρ, ἔμαθον ὡς οὐδὲν οἱ βασι- λεύοντες τῷ θυμῷ τοῦ καυστικοῦ πυρὸς διαφέρουσι· καὶ δεῖ γε τούτους καὶ φιλοσόφους εἶναι ὅσον δυνα- τόν, καὶ φιλοσόφους ἄνδρας προσομιλεῖν καὶ τούτων ἀκούειν, ὥσπερ Ἀλέξανδρος, ἵνα μή τινων ὑποβολαῖς περὶ τὸ ὑπήκοον ὠμότεροι τῶν ἰδιωτῶν ἀναδειχθῶ- σιν. εἰ τοίνυν, ὦ βασιλεῦ, καθώς σοι ἐπαγγέλλομαι, [*](p. 6 B) τέλειον τὸν υἱόν σου ἀποκαταστήσω φιλόσοφον, καὶ τὴν σὴν βασιλείαν ἐπάναγκες φιλοτιμήσασθαι ἐπʼ ἐμὲ φιλοτίμως καὶ βασιλικῶς.“ ὁ δὲ βασιλεὺς ἔφη πρὸς ταῦτα· „ὅτι ἂν ᾖ σοι τὸ ποθούμενον, καὶ εἴπερ ὑπάρ- χει μοι ῥᾴδιον, τοῦτό σοι δώσω· εἰ δὲ ἀδύνατόν ἐστι τὸ ζητούμενον, οὐκ ἔχω σοι δοῦναι.“ ὁ δὲ Συντί- [*](1 ταμιείω V: ταμιείω B priore l. t deleta; παλαταμιείω A: uolebat παλατιοταμιείῳ τοιοῦτον εὐτυχῆ uide indicem) [*](4 νέον adieci cf. 7, 11. (5, 3) 49, 6 B. sed nescio an plura uerba etiam post βασιλέα 2 exciderint, uelut μὴ (ἔχειν) υἱὸν σοφόν. 1—14 om. D 5 εἰ γὰρ μὴ τοιοῦτον ἔτη [i. e. ἔτι] βασιλεῦς A in mg. BV σημείωσαι μὴ] εὖ? 6 ἐν ἐκείνῳ τῷ τόπῳ a scriptore profecta esse possunt, cuius libellus plenus est uerborum ita repetitorum. 11 uerbo προσο- μιλεῖν, ut aliis multis, praecipue uerbis dicendi, et datiuum et accusatiuum subiunxit, cf. Corais Heliod. 56 m. et Atacta 12 τινῶν ταῖς ὑπ. ? 13 ὡμότεροι V 16 ἐπανάγκαις A) [*](18 τί libri: ὅτι Boissonade. quod recepi, quia scriptor alias hoc utlitur pronomine, non quod eum illo usum esse negem.) [*](ἦ σοι V, ἦσοι B, σοι A καὶ incommode, ut saepe, ad- ditum; fuisset aptum si praecessisset αἴτει ὅτι ἂν ᾗ σοι τὸ πο- θούμενον 19 ῥᾴδιον i. q. δυνατόν)
4
πας ἀκούσας ἀπεκρίνατο τῷ βασιλεῖ ὡς „ἐν παρα- δείγματι ἄκουσον, ὦ βασιλεῦ· ὅπερ σὺ παρά τινος οὐ ῥᾳδίως ἔχεις λαβεῖν, μηδʼ αὖ πάλιν σὺ ἑτέρῳ δοῦναι θελήσεις.“ τότε ὁ βασιλεὺς τῷ λόγῳ τούτῳ συγκαταβὰς ἦν καὶ μεγάλαις ἐλπίσι καὶ χρησταῖς τὸν φιλόσοφον ἐπληροφόρει. „ὅ τι ἂν“ φησίν ,,αἰ- τήσῃς παῤ ἐμοῦ, ἕξεις δοθησόμενον.“ καὶ τούτων οὕτως παῤ ἀμφοτέρων λεχθέντων, συμβόλαιον βε- βαιώσεως ὁ φιλόσοφος τῷ Κύρῳ ἐξέθετο, ἐν ᾧ δὴ καὶ ἐγέγραπτο, ὡς μετὰ μῆνας ἓξ καὶ ὥρας ἓξ εἰς τέλος δεδιδαγμένος ὁ παῖς τῷ βασιλεῖ παῤ αὐτοῦ ἀποδοθήσεται· εἰ δὲ παρελθόντος τοῦ συμπεφωνη- [*](p.7 B.)μένου καιροῦ οὐ τὸν υἱὸν τοῦ βασιλέως ἀποδώσει φιλόσοφον, κεφαλικῇ τιμωρίᾳ ὁ Συντίπας ἔσται ὑπεύθυνος.

Ἐπὶ τούτοις ὁ βασιλεὺς τὸν ἑαυτοῦ υἱὸν εἰς χεῖρας τοῦ φιλοσόφου παρέθετο. καὶ εἰς τὴν ἑαυ- τοῦ οἰκίαν εἰςήγαγεν· ἀνοικοδόμησε δὲ τῷ παιδὶ τοῦ βασιλέως νέον οἶκον εὐρύχωρον, καὶ τὰ ἐντὸς τοῦ οἴκου καταλαμπρύνας, ἱστόρησεν ἐν τοῖς τοίχοις [*](1 quae Syntipas iste sapientissimus eloquitur plerumque mire abstrusa et obscura sunt. sed tamen uidendum ne aliquid sit corruptum. παράδειγμα ut in N. T. et V. T. Gr. παραβολή significat prouerbium; δοῦναι θελήσεις circumscribendo t. fu- turo inseruit ut ἔχειν c. inf. coniunctum t. plusquamperfecto. 3 μὴ δ᾿ V saepe. μὴ θελήσεις noli mutare. 6 φησὶν] φή- σας? 9 ἐξέθετο] nostrates einen Schein ausstellen. 10 γέγραπτο A ὡς „μετὰ . . . “? 11 δεδιδασκώμενος A 12 πλέον libri: scripsi παρελθόντος συμφωνημένου VB more Byzantinorum τοῦ σ. . . υἱὸν om. A, ab altera τοῦ ad al- term transtliens 13 οὐ de consuetudine recentiorum βας A 16 Ἐ om. V cf. 11, 14 17 τῷ φιλοσόφῳ? 18 fre- quens apud Byzantinos subiecti mutatic 18 augmentum in hoc libello non raro deest, cum paulo post rursus adiciatur: ut in- certum sit an ubique sit restituendum 20 τοῖς V : om. AB. ἱστόρισε τοὺς τεῖχους του, D)

5
τοῦ οἴκου ὅσα διδάξαι τὸν παῖδα ἔμελλε. καὶ ἐντὸς τοῦ οἴκου τὸν νέον καθίσας, φησὶν ὁ διδάσκαλος τῷ νέῳ βασιλεῖ· „πᾶσά σου ἡ ἀναστροφὴ καὶ ἡ δίαιτα ἐν τούτῳ ἔστω σοι τῷ οἰκήματι, ἕως ἂν κα- λῶς ἐκμάθῃς ὅσα ἱστόρηται ἐν τοῖς τοίχοις.“ ἔκτοτε γοῦν ὁ φιλόσοφος τῷ παιδὶ παρεκάθητο καὶ διʼ ὅλου μετʼ αὐτοῦ συναναστρεφόμενος, ἐδίδασκεν αὐτῷ τὰ ἱστορηθέντα, ἔχων πᾶσαν χρείαν καὶ ἐπιμέλειαν ἐκ τοῦ βασιλέως. ἐπιμεληθεὶς οὖν τοῦ νέου μετὰ μεγά- λης σπουδῆς ὁ φιλόσσφος, ἐντὸς τῆς διωρίας τὰ τῆς διδασκαλίας ἀπήρτισε. καὶ δὴ μεμάθηκεν ὁ παῖς ἅπερ οὐδεὶς τῶν παίδων ἕτερος ἠδυνήθη μαθεῖν. πρὸ γοῦν μιᾶς ἡμέρας τῆς προθεσμίας ὁ φιλόσοφος [*](p. 8 B.) ἐμηνύθη παρὰ βασιλέως ὡς „τὰ τῆς ὑποσχέσεως ἐτέλεσας;“ ὃ δὲ ἀντέφησε τῷ βασιλεῖ ὡς „εἴ τί σοι ποθητόν, ὦ βασιλεῦ κράτιστε, γέγονεν· αὔριον γὰρ ὁ σὸς υἱὸς ἔρχεταί σοι ἐν ὥρᾳ τρίτῃ τῆς ἡμέρας, καὶ ὄψει αὐτὸν καὶ χαρήσῃ.“ ὁ δὲ βασιλεὺς ἐπὶ τῇ ἀγ- γελίᾳ γενόμενος περιχαρὴς καὶ ἰδὼν τὸν υἱόν, λέγει αὐτῷ· „ἥκεις, ὦ παῖ, γεγονὼς καθὼς ὁ διδάσκαλος εἶπεν;“ ὅτε καὶ ὁ νέος ἀπεκρίνατο· „ἅμα τῷ διδα- σκάλῳ προσελθόντες τῷ κράτει σου ἀναγγελοῦμεν.“ ὅτε καὶ ὁ φιλόσοφος ἰδίᾳ λέγει τῷ νέῳ· „ἔδοξέ μοι ταύτῃ τῇ νυκτὶ ποιῆσαι ζήτησιν περὶ τῆς ἀποκειμέ- [*](1 διδάξαι . . ἔμελλε in his scriptoribus ferendum est 6 διό- λου V qua scriptura hyphen plerumque utitur 7 dixit et αὐ- τὸν et αὐτῷ ἐδίδασκε 10 διωρίας BV δωρίας A διορίας Boissonade, (D). diuersae originis uocabula a scriptoribus ipsis ui- dentur confusa esse; utroque hodierni Graeci utuntur 14 ἐμη- νύθη] monitus est βασιλεύς modo caret modo instruitur arti- culo 15 ὃ δὲ] accentum ubique adieci εἴ τί σοι ποθητόν] urbanitatis formula 17 cf. 6, 21 18 χαρίσῃ ABV: χαρήσῃ Boisson. 19 καὶ hoc modo scriptor saepe addidit minus commode) [*](22 ἀναγγελοῦεν] quae didicimus proferamus 23 ἔδειξε B 24 ποιήσασθαι? cf. 6, 4. quamquam alterius quoque rationis )
6
νῆς τῇ γεννήσει σου τύχης καὶ περὶ ταύτης ἀκριβῶς ἀστρολογῆσαι, ὡς ἄν, εἰ ἔστι σοι συμφέρον, οὕτω πέμψω σε τῷ πατρί σου.“ τὴν γοῦν τοιαύτην ἀστρο- λογικὴν συζήτησιν ποιησάμενος ὁ φιλόσοφος εὗρεν ὅτι οὐκ ἔστι συμφέρον προσαχθῆναι τῷ βασιλεῖ τὸν υἱὸν αὐτοῦ, εἰ μὴ ἄλλαι ἑπτὰ ἡμέραι μετὰ τὸν ὁρι- σθέντα καιρὸν παρὰ τοῦ φιλοσόφου διέλθωσιν· εἰ [*](p. 9 B.)γὰρ μὴ οὕτω γένηται, κίνδυνος τῇ ζωῇ τοῦ παιδίου γενήσεται. ταῦτα τοίνυν ὁ φιλόσοφος καταμαθὼν ἀπὸ τῆς ἀστρολογικῆς μεθόδσυ, διεταράχθη. καὶ ἰδὼν αὐτὸν ὁ τοῦ βασιλέως υἱὸς δεινῶς λυπούμε- νον, ἐπηρώτα λέγων· „διδάσκαλε, τί οὕτω σκυθρω- πὸς ἐγένου καὶ κατηφής;“ ὁ δὲ φιλόσοφος τὴν αἰ- τίαν δεδήλωκε τῷ παιδί· καὶ ὁ παῖς πρὸς αὐτόν· „εἰ ἄρα τοῦτο ἀρέσκει σοι, ὦ διδάσκαλε, οὐδʼ εἰς ὁλόκληρον μῆνα τῷ ἐμῷ πατρί τε καὶ βασιλεῖ ἀπο- λογήσομαι ὅλως, ἀλλʼ εἰς ὅσον θέλεις καιρὸν ἔσομαι σιωπῶν.“ ὁ δὲ φιλόσοφος εἶπεν· „ἀλλʼ ὑπεσχέθην τῷ πατρί σου, καὶ οὐ δύναμαι παραβῆναι τὰς ὑπο- σχέσεις· καὶ γὰρ τῇ αὔριον ἐπηγγειλάμην εἰς ὄψιν αὐτῷ παραστῆσαί σε περὶ ὥραν δευτέραν τῆς ἡμέ ρας, καὶ οὐ δύναμαι ψεύσασθαι τούτῳ. διὸ καὶ ἀπὸ τὴν αὔριον ἐγὼ κατακρύψω ἐμαυτὸν ἔν τινι τόπῳ, καὶ σὺ κατὰ τὴν δευτέραν ὥραν τῆς αὔριον ἄπιθι πρὸς τὸν πατέρα σου τὸν βασιλέα καὶ ἔμπροσθεν αὐτοῦ στῆθι, καὶ ἔσο σιωπῶν καὶ παντελῶς ἄφω- [*](dicendi exempla aqud istum scriptorem extant sat multa. 1 γε- νέσει? γέννας D 5 ἔσται et ἔστι B 6, 7. 7, 1 l. ν finali carent libri 6 εἰ . . γένηται in hoc scriptore ferendum hic loci non iubetur pue tacere 20 ἐπηγκειλάμην AB 21 αὐτῷ V: αὐτοῦ AB δευτέραν cf. 5, 17 22 τούτῳ i. e. τῷ βασιλεῖ: ut non oporteat scribi τοῦτο (om. D) ἀπὸ τὴν scriptori ne eripias)
7
νος, ἕως οὗ ἄλλαι ἑπτὰ ἡμέραι παρέλθωσιν.“ ὅθεν [*](p. 10 B.) καὶ πρωΐας ὁ παῖς κατὰ δευτέραν ὥραν παραγίνεται καὶ ἐπὶ γῆς αὐτῷ προσκυνεῖ. ὁ δὲ βασιλεὺς πλη- σιέστερον καλέσας αὐτὸν, ἀσμένως ἠσπάζετο καὶ μετὰ χαρᾶς ἤρξατο προςλαλεῖν. ὁ δὲ υἱὸς οὐκ ἐλάλει τῷ βασιλεῖ, ἀλλʼ ἵστατο σιωπῶν, ἀτενίζων μόνον εἰς τὸν πατέρα. καὶ ὁ μὲν πατὴρ πάλιν ἠρώτα τὸν παῖδα· ὁ δὲ παῖς πάλιν ἄφωνος ἵστατο. τότε ὁ βασιλεὺς, ὑπὸ περιχαρίας ἐφʼ ὑψηλοῦ καθίσας τοῦ βήματος καὶ πᾶσον τὴν σύγκλητον πρὸς ἀκρόασιν τῶν μαθη- μάτων τοῦ παιδὸς συγκαλέσας, ἐκπληττόμενος ἦν καὶ θαυμάζων ἐπὶ τῇ τοῦ παιδὸς ἀφωνίᾳ καὶ σιωπῇ, καί φησι πρὸς τοὺς μεγιστάνους αὐτοῦ· „κἂν ὑμεῖς τὸν υἱόν μου λαλήσατε· αὐτὸς γὰρ, ὡς ἔοικε, φο- βούμενος ἐμὲ σιωπᾷ.“ τῶν δὲ ἀρχόντων λόγους λα- λησάντων τῷ νέῳ γλυκεῖς καὶ τοῦτον πρὸς ἀπό- κρισιν ἑλκόντων, ἐκεῖνος ὡς τὸ πρότερον σιωπῶν ἦν. ὅθεν ὁ βασιλεὺς περιαλγὴς γενόμενος, στρα- τιώτας κελεύει εἰς τὴν τοῦ διδασκάλου ἀναζήτησιν. οἳ δὲ ἐπιμελῶς αὐτὸν ἀναζητήσαντες οὐχ εὗρον. πά- [*](p. 11 B.) λιν οὖν ὁ βασιλεὺς λέγει τοῖς μεγιστᾶσιν αὐτοῦ· „τί ἄρα ὑμῖν φαίνεται τὸ αἴτιον τῆς σιωπῆς ταύτης; εἷς δὲ τούτων ἀπεκρίθη τῷ βασιλεῖ λέγων „δοκεῖ μοι, ὦ βασιλεῦ, ὡς τῷ υἱῷ σου βότανόν τι δέδωκεν ὁ διδάσκαλος, ὥστε διὰ τοῦ βοτάνου στερεώτερον [*](1 ἕως οὗ . . παρέλθωσιν est e consuetudine scriptorum re- centissimorum 2 ὁ παῖς κ. δ. ὥ. ὁ παῖς A 3 αὐτῷ et αὐτον προσκυνεῖ scriptor dixit 9 περιχαρείας oportebat scriptum, id quod Boissonadium non fugit 13 κἂν ὑμεῖς id est ὑμεῖς γε 14 cf. 3, 11 17 ἑλκόντων scripsi: ἕλκοντες libri. sed poterat etiam nominaltiuus absolutus οἱ δὲ ἄρχοντες . . λαλήσαντες καὶ . . ἕλκοντες a scriptore profectus esse; cf. 1, 6) [*](πρότερον] πρώτως A 18 exciditne uerbum eundi? quam- quam simili modo adhibetur u, μηνύειν ut sit i. q. ἔστειλεν D )
8
διαβῆναι τὴν διδασκαλίαν ἐν αὐτῷ. καὶ στοχαζόμεθα ὅτι ἀπὸ τοῦ βοτάνου ἐκείνου ἐδεσμεύθη· ἢ καὶ ἀπὸ πολλῆς καὶ σκληρᾶς παιδεύσεως τοῦ διδασκάλου τοῦτο ἐγένετο.“ ἐπὶ τούτοις οὖν τοῦ βασιλέως ἀθυ- μοῦντος καὶ λυπουμένου, μία τῶν αὐτοῦ γυναικῶν οὕτω λυπούμενον τὸν βασιλέα ἰδοῦσα, φησὶ πρὸς αὐτὸν· „ὦ βασιλεῦ, ἐπίτρεψον ἐμὲ καὶ τὸν υἱόν σου κατὰ μόνας γενέσθαι, καὶ ἐμοὶ τὴν αἰτίαν τῆς σιω- πῆς ἀναγγελεῖ, ὅτι καὶ πρὸ ταύτης τῆς αἰτίας συνή- θειαν εἶχεν ἀνακαλύπτειν ἐμοὶ πάντα ὅσα εἶχεν αὐ- τός, ἅπερ οὐδὲ τῇ αὐτοῦ μητρὶ ἐδήλου.“ ἡ μέντοι μήτηρ τοῦ παιδὸς καὶ αὐτὴ σφοδρότερον ἐτιτρώσκετο [*](p. 12 B.)τὴν καρδίαν. λέγει οὖν ὁ βασιλεὺς τῇ παμπονήρῳ τοῦ υἱοῦ μητρυιᾷ· „λάβε οὖν σὺ τὸν υἱόν μου πρὸς ἑαυτὴν καὶ ὡς δύνασαι κολακευτικῶς αὐτῷ προσομί- λησον, ἵνα κἂν διὰ σοῦ, ὡς εἶπας, κινηθείη πρὸς τὸ λαλῆσαι. καὶ τότε νοήσεις αὐτὴ σὺ τί τὸ τῆς σιωπῆς ταύτης αἴτιον.“ ἡ δὲ γυνὴ τὸν παῖδα τῆς χειρὸς λαβοῦσα, πρὸς τὴν ἑαυτῆς οἰκίαν ἀπήγαγε καὶ συνομιλεῖν αὐτῷ λόγους πραεῖς καὶ ἡμέρους ἀπήρξατο. ὁ δὲ παῖς ὡς καὶ πρότερον ὁμοίως ἐκράτει τὴν σιωπήν, μηδʼ ὅλως τοῖς γλυκέσι λόγοις τῆς γυναικὸς ὑποχαυνούμενος καὶ ἀκούων. εἶτα λέ- γει πάλιν πρὸς αὐτὸν ἡ γυνή· „ὦ φίδτατε, νῦν ἀληθῶς ἔγνων ὡς ὑπὸ αἰτίαν τινὰ ὑπάρχεις. ἵνα τί [*](1 ἐν αὐτῷ i. e. εἰς αὐτόν. ἐν om. BV 7 ἐπίστρεψον A 9 ἀναγγελοῖ V 9. 25 αἰτία] morbus (Boissonade) τῆς om. A 11 τῇ αὐτοῦ μητρὶ] talia reliqui qualia in codicibus extant; cf. 5. 12, 5. λάβε ABV 15 ἑαυτὴν] facite neque ta- men necessario corrigat aliquis σεαυτήν. cf. 9, 2 et indicem προσωμίλησον V 17 αὐτὴ habet quo offendat 19 οἰκίαν t. e. οἴκημα, conclaue cf. 9, 24. 20 συνομιλῶν A 22 μηδʼ ὅλως scripsi ubique. cf. 6, 15. 17. μηδόλως (AB) Boiss., μὴ δʼ ὅλως V 24 πάλιν om. A 25 τῶρα ἐγνώρισα τὴν αἰτίαν, διατί σιωπας· D)
9
λοιπὸν ἐπὶ τοσοῦτον καιρὸν σιωπᾶς; ὅμως, εἰ φό- βον ἔχεις εἰς ἑαυτὸν μή τι τῶν ἀδοκήτων ἐπέλθοι σοι, συμβουλεύω σοί τι πρᾶγμα ὠφέλιμον, καὶ οὐ χωρισθήσομαί σου πρότερον, ἕως οὗ τὸ ἔργον ὃ λέξω σοι ἐπʼ ὠφελείᾳ τῇ σῇ ἐκπληρώσεις. ὃ δέ σοι λέγω, τοῦτό ἐστι· γινώσκεις καλῶς ὅτι ὁ σὸς πατὴρ ἤδη γέρων ἐστὶ καὶ ἀδύνατος, σὺ δὲ ἰσχύεις τῇ δυ- νάμει καὶ αὐξάνεις τῇ νεότητι. ἐὰν φαίνηταί σοι οὖν [*](p.13 B.) καλὸν, ἐπιβουλήν τινα κατὰ τοῦ πατρός σου μελε- τήσω, καὶ ἐκεῖνον μὲν εἰς φόνον ἐκδώσω, σὺ δὲ λαβὼν τὴν βασιλείαν, λήψῃ κἀμὲ εἰς γυναῖκα.“ ταῦτα τῆς πονηρᾶς γυναικὸς τῷ παιδὶ λαλησάσης, σφόδρα ὁ παῖς ἐπὶ τούτοις ὠργίζετο, καὶ τοσοῦτον καθʼ ἑαυτὸν τῷ θυμῷ ἐταράχθη, ὡς καὶ τῆς τοῦ διδασκάλου αὐτῆς ἐντολῆς ἐπιλαθέσθαι καὶ πρὸ συμ- πληρώσεως τῶν ἑπτὰ ἡμερῶν λαλῆσαι. καί φησι πρὸς αὐτὴν· „γίνωσκε, ὦ γύναι, ὡς τὸ νῦν λαλη- θὲν παρὰ σοῦ οὐχ ἕξει ἀπόκρισιν παῤ ἐμοῦ ἕως συμπληρώσεως ἑπτὰ ἡμερῶν.“ οὕτω τοῦ παιδὸς εἰ- πόντος, ἡ γυνὴ περίφοβος γενομένη καὶ ἔντρομος, βουλὴν κακίστην καὶ ὀλεθρίαν κατὰ τοῦ νέου ἐσκέ- ψατο· καὶ ἅμα διέρρηξε τὰ ἱμάτια αὐτῆς καὶ τὸ πρόσωπον τύπτουσα, μεγάλως ἐβόησεν. ὁ δὲ βασι- λεὺς ἀκούσας τῆς φωνῆς καὶ ταραχθείς, τὴν γυναῖκα προσκαλεῖται καὶ λέγει· „τίς ἡ αἰτία τῆς τοσαύτης σου ἀτάκτου βοῆς;“ καὶ ἡ γυνὴ ἀπεκρίθη· „ἐγὼ, [*](p. 14 B.) βασιλεῦ, μετὰ ἀγάπης πολλῆς κοπιῶσα καὶ προσομι- λοῦσα τὸν σὸν υἱὸν, παρεκίνουν αὐτὸν τοῦ λαλῆ- [*](1 ἐπιτοσοῦτον V saepius ὅμως i. e. δὲ 2 αὐτὸν A) [*](8 αὐξάνεις intransitiue ut aiunt adhibitum 15 αὐτῆς om. A. αὐτοῦ? (του D) προσυμπλ. V ut 11, 19: qualia abhinc non amplius notabo 17 γῦναι cdd. τὸ νῦν] τὸν υἱὸν A (τῶρα D) 28 σὸν om. AB Boiss.)
10
σαί σοι· οὗτος δὲ αἰφνιδίως ἐπιπεσών μοι, ἐνυ- βρίσαι μου τῷ σώματι ἐπειρᾶτο, ὥστε τῇ πολλῇ βίᾳ τὴν στολήν μου ἐσπάραξεν, ὡς ὁρᾷς, καὶ τὸ πρόσω πον τοῖς ἰδίοις κατετραυμάτισεν ὄνυξι. καὶ ἐγὼ μὲν ἐνόμιζον ὡς ἄλλοις τισὶν ἐλαττώμασι νεωτερικοῖς ὁ σὸς παῖς ἐκρατεῖτο· τοσαύτην δὲ ἀναίδειαν μυσαρὰν ἔχειν αὐτὸν οὐδʼ ὅλως ἐστοχαζόμην.“ ὁ δὲ βασιλεὺς τούτων τῶν λόγων ἀνελπίστως καὶ παρὰ πᾶσαν προσδοκίαν ἀκούσας, καὶ καταπλαγεὶς ἐπὶ τῷ παρα- δόξῳ τῆς διηγήσεως, κακῶς κατὰ τοῦ υἱοῦ διετέθη καὶ καθόλου αὐτὸν τῆς υἱότητος ἀπεξένωσεν. ἐπὶ πολὺ δὲ τῇ καρδίᾳ νυττόμενος καὶ πικρῶς τῇ λύπῃ βαλλόμενος, πολυτρόπους καὶ ξένους λογισμοὺς καθʼ ἑαυτὸν ἀνεπόλει κατὰ τοῦ υἱοῦ· τέλος (δὲ) τῇ πολλῇ λύπῃ κατατρωθεὶς θάνατον κατὰ τοῦ παιδὸς ἀπε- φήνατο.

[*](p. 15 B.)

Ὑπῆρχον οὖν τότε τῷ βασιλεῖ σύμβουλοι φιλό- σοφοι ἑπτά, οὓς καὶ συνήθειαν εἶχεν ἐπὶ πᾶσι τοῖς ὑπ᾿ αὐτοῦ γινομένοις συμβούλους καὶ συμπράκτο- ρας ἔχειν. τοιγαροῦν καὶ οὗτοι ἀκούσαντες τὴν ἐξε- νεχθεῖσαν ἀπόφασιν βασιλικὴν κατὰ τοῦ υἱοῦ αὐ- τοῦ χωρὶς τῆς αὐτῶν συμβουλῆς, συνελογίσαντο καθʼ ἑαυτούς, καταλαβόντες ὡς τὸ πολὺ τῆς ὀργῆς καὶ ὑπερβάλλον τῆς πράξεως ἡττηθεὶς ὁ βασιλεύς, [*](1 αἰφνηδίως V ἐν ὕβρισαί V 4 ὄνυξιν (AB) Boiss.) [*](6 τοσαύτην] cf. 3, 1. 11 ἐπιπολὺ libri 12 τῇ λύπη] noli addere ἐν καὶ π. τῇ λ. βαλλόμενος om. A 13 πο- λυτρώπους A 14 ἀνεπήλει B δὲ adieci πολλῇ in V corr. ex πολύ m. pr. 15 καταπωθεὶς V καταποθεὶς (AB) Boissonade: scripsi κατατρωθείς. cf. l. 13. 8, 12. p. 50. 74 B.) [*](17 τότε] τὸν καιρὸν ἐκεῖνον D 19 γενομένοις libri: scripsi γινομένοις 23 διὰ inter ὡς et τὸ inserendum uide - tur; hac enim sententia a Byzantinis cum accusatiuo non raro coniungitur 23 oratia quae dicitur directa fortasse inde a uerbis διὰ τὸ constituenda est; sic D)

11
τὴν τῆς γυναικὸς κατηγορίαν πιστεύσας εἶναι ἀληθῆ, τὸν υἱὸν ἀνεξετάστως ἀποθανεῖν ἐκέλευσε· διὸ οὐ δεῖ γε ἡμᾶς σιωπῆσαι τὸ τοιοῦτον δρᾶμα οὐδὲ τὸν βασιλέα ἐᾶσαι σφάξαι τὸν υἱὸν αὐτοῦ ἀνεξετάστως καὶ ἁπλῶς. διὰ τοῦτο (γὰρ), ἐὰν μὴ σπουδάσωμεν ἐμποδίσαι αὐτόν, ὕστερον μεταμεληθεὶς ἡμᾶς αἰτιά- σεται, καὶ εἰκότως, καὶ ὡς ἐχθροὺς ἀποστραφήσε- ται, ὅτι οὐκ ἐκωλύσαμεν αὐτὸν ἀπὸ τοῦ τοιούτου φόνου. ἄγε δή τινα πρᾶξιν ἁρμόζουσαν πρὸς τὸν βασιλέα ἐπινοήσωμεν, ἵνα τὸν υἱὸν αὐτοῦ τῆς τοῦ ἀδίκου θανάτου καταδίκης ἐλευθερώσωμεν.“ εἶτα [*](p. 16 B.) ἐβουλεύσαντο εἷς ἕκαστος αὐτῶν ἐφʼ ἑκάστης ἡμέ- ρας μέχρι καὶ τῶν ἑπτὰ περὶ τοῦ υἱοῦ προσομιλεῖν τῷ βασιλεῖ. καὶ δῆτα εἷς τῶν ἑπτά, ὁ καὶ πρῶτος τῶν ἄλλων, φησίν· „ἐγὼ σήμερον τῷ βασιλεῖ παρα- στάς, τοῦ θανάτου ἐλευθερώσω τὸν υἱὸν αὐτοῦ.“ εὐθὺς οὖν ὁ ἀνὴρ ἀπέρχεται πρὸς τὸν βασιλέα καὶ μέχρις ἐδάφους προσκυνήσας εἶπεν· „ὦ βασιλεῦ, οὐ δίκαιόν ἐστι τοὺς βασιλέας πρὸ ἐξετάσεως τῆς ἀλη- θείας ποιεῖν τι.“ ἤρξατο δὲ καὶ τοιοῦτόν τι διήγημα πρὸς τὸν βασιλέα λέγων· „ἦν τις βασιλεύς, ὃς ἐπὶ τοσοῦτον ἠγάπα τὰς γυναῖκας, ὡς οὐδεὶς ἕτερος τῶν πάντων ἀνθρώπων· δαιμονιώδης γὰρ ἦν εἰς αὐτάς, ὥστε μὴ νομίζειν ἄλλο τι τῶν ἐν κόσμῳ ἠγα- πημενώτερον ἢ γλυκύτερον. οὗτος τοίνυν ὁ βασι- [*](3 τὸ] πρὸς τὸ ? περὶ τὸ? 5 διατοῦτο V hyphen ut saepe. τὸ λοιπὸν, D γὰρ adieci 7 ἐχθρὸν |BV ἐχθροῦ A ἐχθροὺς Boissonade 14 K l. initialis ut saepissime in V om.) [*](18 lemmata: πρώτου [A σοῦ i. e. α-ου] φιλοσόφου δη- μηγορία πρὸς τὸν βασιλέα VA πρώτη δημηγορία τοῦ πρώ- του φιλοσόφου B 20 τι om. V 22 ὡς et 12, 1 παρα- κύψαι infinitiuus recte se habent 24 ἠγαπημενότερον V ἄλλό τι V saepe)
12
λεὺς ἔτυχε μιᾷ τῶν ἡμερῶν παρακύψαι ἐκ τῶν τοῦ παλατίου καγκέλλων, ἀφʼ ὧν ὁρᾷ γυναῖκα μίαν σφόδρα ὡραίαν καὶ περικαλλῆ· καὶ ταύτης ἥλω τῷ [*](p. 17 B.)κάλλει, καὶ πολὺς ἔρως κατεδαπάνα καὶ ἔθλιβε τὴν καρδίαν αὐτοῦ. ὅθεν καὶ τὴν ἐπιθυμίαν αὐτοῦ ἐκ- πληρῶσαι βουλόμενος, τὸν αὐτῆς ἄνδρα καλέσας ἐπί τινα βασιλικὴν ὑπηρεσίαν ἐκπέμπει. αὐτὸς δὲ νυκτὸς πρὸς τὴν γυναῖκα παραγενόμενος, πρὸς συνουσίαν ταύτην ἠρέθιζεν. ἡ δὲ γυνὴ φρονήσεως καὶ νοῦ ὀξυτάτου πλήρης τυγχάνουσα καὶ τῇ σω- φροσύνῃ μᾶλλον σεμνυνομένη, „δούλη μὲν ἐγὼ τοῦ κράτους σου“ ἔφη „ὦ βασιλεῦ, καὶ πρὸς τὸ σὸν „πρόςταγμα ἐκπληρῶσαι ἑτοιμοτάτη· ἀλλʼ ἐν πρώ- „τοις δέομαι μίαν κἀμοῦ τῆς δούλης σου γενέσθαι „παρὰ τοῦ κράτους σου αἴτησιν.“ καὶ τοῦτο εἰ- ποῦσα, δείκνυσι τῷ βασιλεῖ βίβλον τινὰ τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς, ἐν ᾗ περὶ σωφροσύνης ἐγέγραπτο καὶ τῆς τῶν αἰσχρῶν καὶ ἀλόγων ὀρέξεων ἀποφυγῆς· καὶ ταύτην ἀνοίξασα, „ἀνάγνωθι, δέομαι, βασιλεῦ,“ ἔφη „καὶ „ἐξ αὐτῆς κατανόησον πῶς δεῖ τοὺς κατὰ σὲ βασιλέας „κρατεῖν τῶν ἡδονῶν· οὕτω γὰρ δικαίως ἂν βασι- [*](p. 18 B.)„λεῖς εἶναι καὶ ὀνομάζεσθαι ἔχοιεν.“ ὁ δὲ βασιλεὺς ἀφεὶς τὰ ἐν τῇ βίβλῳ, παίζειν ἀσχημόνως ἐπεχείρει τῇ γυναικὶ καὶ ταύτης ἅπτεσθαι ἀτάκτως. οὐδὲν (δὲ) τῆς τοιαύτης ἀναισχυντίας ἀπέλαυεν· ἀλλὰ [*](1 μιᾷ τῶν ἡμερῶν formula dicendi recentioribus usitatis- sima 2 καγκέλλων scripsi: καγκέλων VAB Boiss. cf. Corais Ael. p. 350. de altera scriptura u. Boissonade Anecd. 4, 384, 5) [*](3 περικαλῆ V ἥλῳ V et 14 κᾀμοῦ: qualia semel monuisse sufficiet 9 ἡ δὲ V: καὶ (AB) Boissonade. sed certe articulus suppleri debebat 11 μᾶλλον codices: uidetur reponendum μάλα in his libris saepe cum illo permutaum; u. 2, 16; om. D 12 πρὸς τὸ i. e. πρὸς τὸ τὸ, ni praepositio delena 25 δὲ adieci: ὅμως δὲν D ἀπέλαβεν V ea litterae β forma quae proxime abest a )
13
πολλὰ καμὼν ἐκεῖσε καὶ κεκοπιακὼς ἀνεχώρησε, μη- δὲν τῇ γυναικὶ διαπραξάμενος ἄτοπον. τὸ δὲ τού- του βασιλικὸν δακτύλιον τῆς χειρὸς ὀλισθῆσαν ὅτε τῇ γυναικὶ ἐρωτικῶς περιΐπτατο, μὴ εἰδυίας ὅλως αὐτῆς ὑπὸ τὴν κλίνην ἐκείνης λαθὸν ἀποπέπτωκεν. ὅτε δὲ ὁ αὐτῆς ἀνὴρ ἦλθε, [καὶ] καθεσθεὶς ὡς ἔθος ἐπὶ τῆς κλίνης, ὁρᾷ τὸν [βασιλικὸν] δακτύλιον ἐπὶ τῇ κλίνῃ κείμενον, καὶ περιεργότερον τούτῳ τοὺς ὀφθαλμούς βαλών, ἔγνω γε ἅμα τοῦτον ὄντα βασι- λικόν. τοῖς λογισμοῖς οὖν ταραττόμενος ὁ ἀνὴρ καθʼ ἑαυτὸν ἔλεγεν ὡς „ὁ βασιλεὺς τῆς γυναικός μου κατεξανέστη καὶ αὐτῇ συνεφθάρη.“ καὶ ἀπὸ τότε φόβος εἰς αὐτὸν τοῦ βασιλέως εἰσῆλθε, καὶ οὐκ ἔτι συγκοιμηθῆναι τῇ γυναικὶ ἐπεχείρησεν· ἀλλʼ οὐδέ τινα λόγον περὶ τούτου τῇ γυναικὶ λελάληκεν. ἐπὶ 15 [*](p. 19 B.) πολὺ δὲ ὁ ἀνὴρ τῆς γυναικὸς μὴ ἁψάμενος, ἔγνω δεῖν σιγῇ φέρειν τὸ πρᾶγμα· τῆς δὲ γυναικὸς πρὸς τὸν ἴδιον πατέρα καὶ τοὺς ἀδελφοὺς ἐξειπούσης τὴν τοῦ ἀνδρὸς ἀποστροφήν, ὁ πατὴρ καὶ οἱ αὐτάδελφοι παρευθὺς πρὸς τὸν βασιλέα παραγενόμενοι, τοῦ γαμβροῦ αὐτῶν κατεβόων οὑτωσὶ λέγοντες· „ὦ βα- „σιλεῦ, ἀγρὸν ἡμέτερον τῷ ἀνδρὶ τούτῳ ἐκδεδώ- „καμεν· ὃν καὶ ἐπὶ πολύν ἐργασάμενος καιρόν, νυνὶ „τοῦτον κατέλιπεν, ὥστε ὑπὸ τῆς αὐτοῦ ἀμελείας [*](l. u Latinorum 2 τῇ] ἐπὶ τῇ? cf. p. 118 B p. t. 4 τῇ γυναικὶ . . περιίπτατο a scriptore ipso uidetur profectum. uide commentationem 5 λαθών m. pr. V 5 ὑπὸ cf. 7 6 καὶ et 7 βασιλικὸν seclusi 7 τὸν] supra neutrum extat 8 quae in V post περιεργότερον extat lineola, uersus tantum explendi caussa adpicta est; uidetur tomen ἐπὶ excidisse 12 αὐτὴ BV) [*](συνεφάρη] t. e. συνεμίγη; alterum uocabulum de pruritu diciur ἀπὸ τότε i. e. ἔκτοτε. cf. Lob. Phr. p. 47, 2) [*](15 λ. σκληρὸν D 17 πρὸς] περὶ A 19 ἀναστροφὴν BV 24 κατέλειπεν libri: corr. Boisson.)
14
„ἀποχερσωθῆναι πάλιν τὸν ἀγρὸν πεποίηκεν ὡς τὸ „πρότερον. διὸ καὶ τοῦ σοῦ κράτους δεόμεθα, ἵνα „ἢ τὸν ἀγρὸν ἐργάζηται ὡς τὸ πρότερον, ἢ ἀποκα- „ταστῆσαι τοῦτον εἰς ἡμᾶς.“ ὁ δὲ βασιλεὺς τὴν ἔγ- κλησιν ταύτην ἀκηκοώς, „τί οὗτοι λέγουσι;“ πρὸς τὸν ἄνδρα ἔφησε τῆς γυναικός. ὁ δὲ ἀνὴρ τῷ βασι- λεῖ ἀπεκρίνατο· „ὅσα τῷ κράτει σου παῤ αὐτῶν „ἀνηνέχθη, ἀληθῆ εἰσι· τὸν γὰρ ἀγρόν, ὅν μοι δε- „δώκασιν, ὅση μοι δύναμις καλλιέργουν καὶ οὐδʼ [*](p. 20 B.)„ὅλως παρημέλουν· ἀλλʼ ἐν μιᾷ τῶν ἡμερῶν ἐν αὐτῷ „ἐργαζόμενος ἴχνη λέοντος ἐντυχεῖν με συμβέβηκεν, „ἃ καὶ θεασάμενος οὐκ ἔτι τὸ ἀπʼ ἐκείνου πλησιά- „σαι τετόλμηκα τῷ ἀγρῷ.“ ὁ δὲ βασιλεύς ἐκεῖνος τῶν τοιούτων ῥημάτων ἀκούσας, τῷ ἀνδρὶ τῆς γυ- ναικὸς ἔφη· „ἀληθῶς λέγεις, ὦ ἄνθρωπε· ὁ γὰρ „λέων ἐν τῷ ἀγρῷ πάντως εἰσελήλυθεν, ἀλλʼ οὐ „κατά τι τὸν ἀγρὸν ἐλυμήνατο· ἀλλʼ οὐδὲ πάλιν „ἐκεῖσε εἰσελθεῖν ἐπιχειρήσει· λοιπὸν ὡς τὸ πρότε- „ρον τὸν ἐκδοθέντα σοι ἀγρὸν κράτει καὶ ἀφόβως „ἐργάζου.“

Ταύτην τὴν διήγησιν ὁ πρῶτος φιλόσοφος ἀνε- νεγκὼν τῷ βασιλεῖ λέγει· „ταῦτα διηγησάμην, ὦ βασιλεῦ, ἵνα γνῷς ἐξ αὐτῆς τῆς διηγήσεως, πῶς οὐ πάντα δεῖ τὰ κατηγορούμενα κατά τινος ἢ ὑποπτευ- όμενα πιστεύειν ὡς ἀληθῆ, ἀλλʼ οὐδὲ τὰς διαβολὰς εὐκόλως ἀκούειν καὶ ἀνεξετάστως δικάζειν καὶ ἀπο- [*](3ἀποκαταστήσῃ? infinitiui subiectum est rex 8 noli cor rigere ἐστι 9 ἐκαλλιέργουν καλλιήργουν οὐδόλως alt- quotiens etiam V 11 ἴχνη ABV : scripserim ἴχνει . . ὃ, non immemor eorum quae dixi p. 3, 11 ἐντυγχεῖν A 18 ἐλθεῖν V 22 σοι supplere non uidetur necesartium 23 πῶς i. e. ὡς. Corais Στοχ. αὐτοσχ. ante Aelianum qθ΄ n. 2 )

15
φύνασθαι. καὶ ἄλλην πρὸς τούτοις, ὦ βασιλεῦ, διή- γησιν ἀκουσθεῖσάν μοι διηγήσομαι τῷ σῷ κράτει. „ἀνήρ τις φυλῆς ἦν τῶν Ἀγαρηνῶν· οὗτος περιέρ- [*](p. 21 B.) γως τὰ ἐν τῇ οἰκίᾳ τούτου καὶ ποικίλως ἀκριβολο- γῶν, ὄρνεόν τε ὠνήσατο ἐνάρθρως φθεγγόμενον, ὅπερ ἡ κοινὴ συνήθεια ψιττακὸν οἶδε καλεῖν. καὶ τὸ ὄρνεον ἐν κλωβῷ βαλών, ἐν τῷ οἰκήματι φέρων ἐφύλαττε, καὶ παρήγγειλε τῷ ὀρνέῳ προσεκτικῶς αὐτοῦ τὴν γυναῖκα ὁρᾶν· „καὶ εἴ τι δʼ ἂν ἀπόντος μου τῆς οἰκίας ἡ γυνὴ διαπράξηται, παρατήρει τοῦ ἀπαγγεῖλαί μοι.“ οὕτως οὖν ὁ ἀνὴρ τῷ ψιττακῷ παραγγείλας, ἐπί τινα ὁδοιπορίαν ἀπῆλθε. τότε τοί- νυν τις ἄνθρωπος εἰσερχόμενος εἰς τὴν οἰκίαν, μοι- χεύων ἦν τὴν γυναῖκα, συνειδυίας τοῦτο καὶ τῆς δούλης. ὅτε δὲ ὁ ἀνὴρ ἧκεν ἐκ τοῦ ταξειδίου, ἠρώτα τὸν ψιττακόν, τι ἄρα τὴν γυναῖκα ποιοῦσαν ἐθεά- σατο. ὁ δὲ ψιττακὸς πάντα τὰ τῇ γυναικὶ ἀκολάστως πραχθέντα τῷ κυρίῳ ἐξεφώνησε. καὶ ὁ ἀνὴρ δεινῶς τὴν καρδίαν δηχθείς, οὐκ ἔτι αὐτὴν συνεμίγνυτο. καὶ ἡ γυνὴ τὴν ἑαυτῆς δούλην ὑπέλαβε τῷ ἀνδρὶ ἀναγγεῖλαι τὰ κατʼ αὐτήν, καὶ προσκαλεσαμένη αὐ- [*](1 lemma: καὶ (om. V) ἕτερον (β-ον i. e. δεύτερον V, ἑτέρω A) 3 ἦν scripsi: ὢν ABV. cf. p. 78 et 48 B. τις τῆς φυλῆς? (ἀπὸ τὸ γένος D) 4 τούτου i. e. ἑαυτοῦ, ut saepe) [*](5 φθεγκόμενον V 6 οἶδε] solet 7 κλοβῷ AV ἐν τῷ i. e. εἰς τὸ 9 ὁρᾶν] obseruare εἴ τι δʼ ἂν ne te offendat in hoc scriptore 15 ταξείδιον] ἐπὶ πάσης ἀπλῶς πορείας τε καὶ ἐκδημίας, καὶ ἰδιαίτερον ἐπὶ τῆς θαλασσο- πορίας τέθεικεν ἡ νῦν ἐπικρατοῦσα συνήθεια. Coraes ad Heliod. p. 296. Haase ad Leon. D. p. 441. ταξιδίου A ex usu Graecorum hodiernorum 18 ἀνδρὶ et in marg. κυρίῳ A) [*](19 δειχθεὶς BV αὐτὴν] cf. n. ad 3, 11 20 ὑπέλαβε scripsi, ἔλεγε libri: quod etsi quodammodo explicari potuit ut sit i. q. ἔφασκεν illud Homericum, i. e. ἐνόμιζε, ὑπώπτευε, tamen propter alterum ἔλεγεν 16, 1 mutandum esse duxi )
16
[*](p. 22 B.)τήν, ὀργίλως καὶ πικρῶς ἔλεγεν „εἰ ἀληθῶς σὺ τῷ „ἀνδρί μου τὰ πραχθέντα μοι πάντα ἀνήγγειλας;“ ἡ δὲ δούλη μεγάλως ὤμνυεν, ὡς οὐδʼ ὁπωσοῦν περὶ αὐτῆς τῷ κυρίῳ λελάληκεν· „ἀλλʼ ὁ ψιττακός, ἴσθι, „κυρία, τὰ περὶ σοῦ ἅπαντα τῷ κυρίῳ ἐλάλησεν.“ ἡ δὲ γυνὴ ταύτης ἀκούσασα τὴν παρὰ τοῦ ὀρνέου κατηγορίαν, ἐτεχνάσατο πῶς ψευδῆ τὸν ψιττακὸν ἀποδείξαι τῷ ἀνδρὶ αὐτῆς. καὶ τῇ ἐπιούσῃ νυκτὶ λαβοῦσα τὸν ψιττακὸν μετὰ τοῦ κλωβοῦ ἔνθα κοι- μωμένη ἐτύγχανε, χειρόμυλον πλησίον τοῦ ψίττα κοῦ θεῖσα συνέστρεφεν, ἐξ οὗ κτύπος ἠκούετο ὡς βροντή· ἔμπροσθεν δὲ τούτου καθρέπτην περιεκύ- κλου τοῖς ὀφθαλμοῖς τοῦ ὀρνέου, ὡς δοκεῖν ἀστρα πὰς ἀποπέμπειν· σὺν τούτοις καὶ σπόγγον βεβρεγμέ- νον ἄνωθεν τοῦ ψιττακοῦ κρεμάσασα, σταλαγμοὺς ὕδατος ἐπάνω τούτου ῥέειν πεποίηκεν. ὁ δὲ ψιττα- κὸς τούτων οὕτω γινομένων, τῇ γωνίᾳ τοῦ κλωβοῦ ὑπεκρύπτετο, (καὶ) αὐτῷ τῷ ὀρνέῳ ἐδόκει διʼ ὅλης τῆς νυκτὸς ἐκείνης βρέχειν, καὶ ἀστραπὰς καὶ βρον- [*](1 a u. εἰ Boissonade sermonem incipere recte indicauit. nam etsi non est quod dubitemus quin primo ut c. c. ὅτι apud omnes et ὡς apud recentiores scriptores ab initio enuntiatorum quae uerba loquentium ipsa referunt ponuntur, ita c. εἰ indican- dis interrogationibus quae dicuntur directis quoque inseruierit: tamen in sermone uolgari ita adhibetur ut omnino particulae εἰ locum teneat, uelut cum in N. T. haud raro post uocatiuum κύ- ριε conlocetur, itaque pro c. εἰ non est substituendum ἦ (om D) 2 ἀνήγγειλας scripsi: ἀπήγγειλας libri 6 ταύτης scripsi: τοῦτο libri. an τὴν παρὰ τοῦ ὀρνέου κατηγορίαν delenda sunt? 8 ἀποδεῖξαι VAB Boiss.: tum scriptum oportebat πως 11 συνέστρεφε ABV 12 καθρέπτην] speculum. uocabulum ut uidetur corruptum e u. κάτοπτρον περιεκύ- κλου . . . 14 ἀποπέμπειν om. A 14 σπόγκον V 17 locus maxime turbatus. uerba enim τῇ γωνίᾳ τοῦ κλ. ὑπεκρύπτετο (ἀπεκρύπτετο A) inter uu. βρέχειν καὶ et ἀστραπὰς in libris leguntur: unde huc transtuli et καὶ ante αὐτῷ adieci; fortasse autem etiam ἀστραπάς post ἀπαυγάζεσθαι roponendum est. )
17
τὰς ἀπηχεῖσθαι καὶ ἀπαυγάζεσθαι. πρωΐας οὖν ὁ ἀνὴρ τῆς γυναικὸς τῷ ψιττακῷ προσελθών, φησὶ [*](p. 23 B.) πρὸς αὐτὸν· „τί δή ποτε τῇ νυκτὶ ταύτῃ ἑώρακας;“ ὁ δὲ ψιττακὸς ἀντέφησε· „τῆς νυκτὸς ἡ βροχὴ καὶ „αἱ βρονταὶ καὶ ἀστραπαὶ οὐκ ἀφείκασί με τὸ καθʼ „ὅλου ἰδεῖν τί ἄρα ταύτῃ τῇ νυκτὶ ἐγεγόνει.“ ὁ δὲ ἀνὴρ τούτους τοὺς λόγους τοῦ ὀρνέου ἀκούσας, καθʼ ἑαυτὸν ἔλεγεν· „ὄντως οὐδέν ἐστιν ἀληθὲς ὅσα „ἀνήγγειλέ μοι τὸ ὄρνεον, ἀλλὰ πάντα ὅσα μοι ἐλά- „λησε ψευδῆ πεφύκασι καὶ ἀπατηλά, καθὼς ἔστι „φανερὸν ἐξ ὧν τὰ νῦν μοι ἀποφθέγγεται· οὐδὲν „γὰρ τῇ νυκτὶ ταύτῃ συμβέβηκεν, οὔτε ὑετὸς κατη- „νέχθη οὔτε βρονταὶ ἀπηχήθησαν οὔτε ἀστραπαὶ „ἀπηύγασαν· ὅθεν“ φησί „καὶ ὅσα μοι περὶ τῆς συ- „ζύγου ὁ ψιττακὸς εἴρηκε ψεῦδος ἦσαν ἀληθῶς καὶ „ἀπάτη.“ ταῦτα ἡ πονηρὰ ἐκείνη γυνὴ πονηρῶς τεχνευσαμένη, ἤδη, βασιλεῦ, ἀκούεις πῶς τὸν ἄνδρα ἠπάτησε καὶ τὴν ἐκείνου φρόνησιν ἐνίκησε τελείως καὶ τὸ ὄρνεον ψευδὲς ἀπέδειξε. καὶ οὕτως αὐτῇ ὁ ἀνὴρ διηλλάγη καὶ ὡς τὸ πρότερον ἐφίλει. γίνωσκε γάρ, ὦ βασιλεῦ, ὡς οὐδεὶς δεδύνηται κατά τι τῶν [*](p. 24 B.) πονηρῶν γυναικῶν περιγενέσθαι τὸ σύνολον καὶ ταύτας νικῆσαι.“

[*](καὶ ἀπὸ ταῖς πολλαῖς ἀστραπαῖς καὶ βρονταῖς ἐκρύβετον εἰς τὴν γωνίαν τοῦ κλωβίου Ven: qui ordo rerum si uerior est — correctior autem ille est quem exhibui — paullo leuiore mutatione uu. καὶ τῇ γ. τ. κλ. ὑπ. post ἀπαυγάζεσθαι conlo- cari poterant 5 καὶ αἱ ἀστραπαὶ (sic D) ἀφήκασι ABV: ἀφείκασι scripsi 8 ἐστὶν et 10 ἐστὶ libri: qualia alias non notaui 12 ταύτῃ τούτων? 14 ἀπηυγάσθησαν? 15 ἦσαν] non est quo reponatur ἦν 17 τεχνασαμένη ? 19 αὐτὴ V 20 διηλλάγει V 21 γάρ] ἄρα λοιπὸν D. sed γί- νωσκε significat scito ὦ βασιλεῦ VD: om. AB Boiss. δύνηται BV forma barbara. δύναται D)
18

Τούτων ὁ βασιλεὺς Κῦρος παρὰ τοῦ ἑνὸς φιλο- σόφου ἀκούσας, εὐθὺς ἀνεβάλλετο τὴν ἀπόφασιν, μᾶλλον δὲ αὐτὴν ἀνατρέπει καὶ κελεύει μὴ ἀναιρεῖν τὸν υἱὸν αὐτοῦ. ἡ μέντοι τοῦ βασιλέως πονηροτάτη παλλακὴ τῇ ἐπαύριον πάλιν πρὸς αὐτὸν παραγενο- μένη καὶ παραστᾶσα τούτῳ σὺν δάκρυσιν ἡ κατά- ρατος ἔλεγεν· „οὐ δίκαιόν ἐστιν, ὦ βασιλεῦ, τὸν ἅπαξ γεγονότα κατάδικον καὶ τοῦ θανάτου ἔνοχον μὴ εὐθὺς ἀπολέσαι· εἰ γὰρ μὴ τὸν τοιοῦτον ἀναι- ρεῖσθαι προστάττεις, οὐδεὶς ἔσται πεποιθὼς καὶ θαρρῶν εἰς τὴν τοῦ κράτους σου δικαιοσύνην. ἦν γάρ τις ἀνήρ, ὦ βασιλεῦ, πλύνων δέρματα· ὃς ἔν τινι ποταμῷ πλύνων, εἶχε σὺν αὐτῷ τὸν υἱὸν αὐ- τοῦ. ὁ δὲ τούτου υἱὸς ἐν τοῖς ὕδασι παίζων τοῦ ποταμοῦ καὶ κολυμβῶν, εὐθὺς τὸν παῖδα ὁ ποταμὸς [*](p. 25 B.)κατέκλυζε καὶ ἀπέπνιγεν. εἰσελθὼν δὲ ὁ πατὴρ ὥστε τὸν παῖδα τοῦ κινδύνου ἐλευθερῶσαι, σπουδὴν εἶχε τὴν πρὸς αὐτόν· σφοδρῶς δὲ τῷ ῥεύματι φερόμενος ὁ ποταμὸς ἀμφοτέρους κατακλύσας ἀπέπνιξεν. οὕτω καὶ σὺ, βασιλεῦ, ἀπολῇ, εἰ μὴ προαπολέσεις τὸν υἱόν σου θανάτῳ. εἰ γὰρ ὑπερτίθεσαι τὴν ἐκείνου ἀναίρεσιν, μικρὸν ὅσον κατεπαρθεὶς σοῦ πάντως ἐξ- αναστήσεται, καὶ μετά γε τῆς βασιλείας καὶ τῆς ζωῆς ἀποστερήσει.“

Τούτων ἀκούσας τῶν λόγων ὁ Κῦρος πάλιν τὸν [*](1 τούτων] cf. n. ad p. 58 B. ἑνὸς] πρώτου Boissonade; sed cf. p. 105 B. ὁ εἷς . . ὁ δεύτερος . . ὁ τρίτος . . ὁ τέταρ- τος. cl. 110. 142 B. 2 ἀνεβάλετο? 3 αὐτὴν] τὴν A 5 παλακὴ V 11 lemma codd: διήγησις τῆς πονηρᾶς γυ- ναικός. 15 τὸν] αὐτὸν A 16 εἰσελθὼν i. e. ἐμβαίνων) [*](ὥστε] i. q. ἐφ᾿ ᾧτε ut p. 118 B. et in NT. 18 τὴν] μόνην ? (σ . . . α. om. D) 20 ἀπωλῇ et προαπωλέσεις V 22 σου (AB) 23 ζωῆς σε? 24 lemma codd: δευτέρου φι- λοσόφου δημηγορία)

19
υἱὸν ἀποκτανθῆναι διακελεύεται. ὁ δὲ δεύτερος φι- λόσοφος παραστὰς τῷ βασιλεῖ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς συνή- θως προσκυνήσας, ἔφη· „βασιλεῦ, εἰς τὸν αἰῶνα ζῆθι. ἀκήκοα πάλιν σὲ κατὰ τοῦ σοῦ υἱοῦ θάνατον ἀποφήνασθαι· διὸ καὶ δουλικῶς ἀναφέρω τῷ κρά- τει σου ὡς, εἰ καὶ ἑκατόν, εἰ δυνατόν, προϋπῆρχόν σοι παῖδες, οὐκ ἔδει σε ἕνα τούτων θανάτῳ ὑποβα- λεῖν, καὶ τὸ μεῖζον ἀναιτίως· πολλῷ μᾶλλον ἕνα ἔχοντά σε παῖδα, πῶς σε χρὴ φιλοστόργως τῆς ζωῆς αὐτοῦ περιέχεσθαι; σὺ δὲ τοὐναντίον ἅπαν, ὦ βα- σιλεῦ, κελεύεις ἀναιρεθῆναι αὐτόν· ὅπου γε μᾶλλον [*](p. 20 B.) πρέπει ἐρευνῆσαι πρότερον εἰ ἀληθὴς ἄρα καὶ οὐ ψευδὴς καὶ πανοῦργος ὑπάρχει ἡ κατʼ αὐτοῦ προ- τεθεῖσα διαβολή. σκέψαι τοιγαροῦν, δέσποτα, μή πως ἀδίκως τὸν υἱόν σου φονεύσεις, καὶ πικρῶς ἐς ὕστερον μεταμεληθείς, σεαυτὸν ἀνωφελῶς αἰτιάσῃ καὶ μέμψῃ, καὶ πολλὰ ζητήσας τὸν υἱὸν μετὰ δα- κρύων καὶ πόνου οὐχ εὑρήσεις, καὶ συμβήσεταί σοι ὥσπερ τινὶ ἐμπόρῳ συμβεβηκέναι λέγεται τοῦτο.

Φασὶ γὰρ περὶ ἐκείνου, ὡς ἐάν τι ῥυπῶδες ἑώρα εἴς τι τῶν ἐσθιομένων ἢ εἴς τι τῶν πινομένων εἰδῶν, οὐδʼ ὅλως αὐτοῦ μετελάμβανεν. ἐν μιᾷ γοῦν τῶν ἡμε- ρῶν ἐπὶ πραγματείαν ἐξεπορεύετο καὶ εἴς τινα πόλιν καταλαβών, ἐν αὐτῇ κατέλυσεν. εἶτα τὸν αὐτῷ ὑπηρε- τοῦντα νεανίσκον ἐπὶ τὴν ἀγορὰν ἐκπέμπει τὰ πρὸς τροφὴν αὐτοῦ ἐξωνήσασθαι. ὃ δὲ ἐντυγχάνειτινὶ νεά- [*](1 διακελεύεται i. e. κελεύει ὁ δʼ ἕτερος et e corr. ὁ δεύτερος A 9 πῶς i. e. ὡς cf. 14, 23 σὲ V 12 πότερον V 14 διὰβοῆ D 15 τὸν . . πικρῶς om. A ἐσύστερον V ut saepe 19 ὥσπέρ V 20 lemma codd: παράδειγμα τοῦ δευτέρου φιλοσόφου γάρ om. V 21 εἰς i. e. ἐν εἰ- δῶν] rerum 22 μετελάμβανε libri 24 καταλαβών] per- )

20
νιδι ἐν χερσὶ φερούσῃ δύο καθαροὺς ἄρτους καὶ τού- τους εἰς ἀγορὰν προκαλουμένῃ τῷ βουλομένῳ παντί. τῇ γοῦν τῶν ἄρτων καθαρότητι καὶ τῷ τῆς θεωρίας [*](p. 27 B.)κάλλει εὐφρανθεὶς ὁ ὑπηρέτης τοὺς ἄρτους ἠγό- ρασε καὶ τῷ κυρίῳ προσήνεγκεν. ὁ δὲ ἔμπορος τοὺς ἄρτους φαγών, ηὐφράνθη πολλὰ τῇ αὐτῶν τροφῇ καὶ λέγει τῷ νεανίσκῳ „καθʼ ἡμέραν ἀπὸ τούτων „ἀγόραζέ μοι τῶν ἄρτων εἰς ἡμετέραν τροφήν.“ ο δὲ ὑπηρέτης οὕτως ἐποίει καθὼς παρηγγέλθη, ἀγο- ράζων ἀπὸ τῆς γυναικὸς ἐκείνης καὶ κομίζων τῷ κυρίῳ αὐτοῦ. μιᾷ δὲ τῶν ἡμερῶν ἀπελθών ὁ ὑπη- ρέτης εἰς τὴν ἀγοράν, εὑρίσκει τὴν νεάνιδα μὴ ἔχου- σαν τοὺς συνήθεις ἄρτους, (καὶ) ἐπαναστρέψας πρὸς τὸν κύριον αὐτοῦ, λέγει αὐτῷ· „γνωστὸν ἔστω σοι, „κάριέ μου, ὡς ἐξ ἐκείνου τοῦ ἄρτου οὐκ ἠδυνήθην „εὑρεῖν· μία γὰρ νεᾶνις ἐπώλει, καὶ νῦν οὐκ ἔχει „πωλήσαι.“ ὁ δὲ ἔμπορός φησι τῷ ὑπηρέτῃ· „λάλη- „σόν μοι τὸ λοιπὸν ἐκείνην τὴν νεάνιδα, ὅπως ἡμῖν „εἴπῃ πῶς τὸν τοιοῦτον καλὸν ἄρτον οὕτως ἡδύτα- „τον κατεσκεύαζεν.“ ὅθεν καὶ ὁ ὑπηρέτης φέρει τὴν κόρην πρὸς τὸν ἔμπορον· ὅτε καὶ λέγει πρὸς τὴν κόρην ὁ ἄρχων· „λέγε, ὦ νεᾶνις, μετὰ ἀληθείας πῶς [*](p. 28 B.)„τὸν ἄρτον, ὃν ἐπώλεις τῷ ἐμῷ ὑπηρέτῃ, οὕτως [*](1 καθαρός] ex polline optimo et minutissimo confectus 2 εἰς ἀγοράν non est in foro, sed ad emendum προκαλου- μένη non potest significare h. l. inuitans, sed nil nisi i. q. offerens, exponens; at datiuus adiunctus offendit. an προβαλομένη 5 προσήνεγκε libri 13 ἀναστρέψας BV καὶ adieci; et- enim ubi enuntiatum cum altero non conectitur particula aliqua si dicendi uerbum adest, hoc ab initia conlocari solet. 16 εὑ- ρεῖν] uernacule bekοmmen γὰρ] δὲ BV (ὅτι D) οὐκέτι ἔχει? cf. D 17 λάλησον] κάλησον (uolebat sine dubio κάλε- σον) Boissonade 18 τολοιπὸν saepe 20 φέρει i. e. ἄγει 22 ἄρχων i. e. κύριος)
21
„ἡδὺν κατεσκεύαζες· ἐπιθυμοῦμεν γὰρ καὶ ἡμεῖς „ὅμοιον ἄρτον ποιῆσοι καθὼς σὺ ἐποίεις.“ ἡ δὲ γυνὴ πρὸς αὐτὸν ἔλεγεν ὡς „ἐν τοῖς ὤμοις τῆς κυρίας „μου τραῦμά τι ἀνεφάνη, καὶ περὶ τοῦ τραύματος „ἐκείνης ὁ ἰατρὸς εἶπέ μοι· „καθαρώτατον ἄλευρον, „ὦ γύναι, φέρουσα καὶ τοῦτο βουτύρῳ καὶ μέλιτι „φύρουσα καὶ μιγνύουσα, ἐπιτίθει τῷ τραύματι, „μέχρις ἂν αὐτῷ [τῷ τραύματι] ἡ παντελὴς ὑγεία „προσγένηται.“ ἡ δέ γε κυρία μου λοιπὸν κατὰ „τὴν τοῦ ἰατροῦ ἐποίει διάταξιν. ὁσάκις δὲ τὸ ζυ- „μάριον τῆς πληγῆς ἀφῃρεῖτο, αὐτίκα ἔρριπτεν αὐτό, „κἀγὼ ὕστερον τοῦτο ἐκ τῆς γῆς λαμβάνουσα εἰς „ἄρτους μετεσκεύαζον· καὶ ὁ σὸς ὑπηρέτης τούτους „εὑρίσκων ἠγόραζε. νῦν δὲ τοῦ τραύματος τῆς κυ- „ρίας μου παντελῶς ὑγιάναντος, οὐκ ἔτι χρεία ἐστὶν „ἐκεῖνον τὸν ἄρτον κατασκευάζειν.“ τούτων ἀκού- σας τῶν λόγων, ὁ ἔμπορος πικρότατα βδελυξάμενος, ἀποθανεῖν παρεκάλει καὶ καθʼ ἑαυτὸν διαπορούμε- νος τίνα θεραπείαν ἐπιθήσει τῷ πράγματι, ἔλεγε [*](p. 29 B.) πρὸς ἑαυτόν· „τὸ μὲν στόμα καὶ τὰς χεῖρας εὐκόλως „ἀπονίψασθαι ἔχω, τὴν δὲ κοιλίαν ἔνδοθεν ἐκκαθᾶ- „ραι οὐκ ἔχω.“ οὕτως οὖν, ὦ βασιλεῦ, πεφόβημαι μή πως ὅμοιόν τι τῷ ἐμπόρῳ τὸ σὸν πάθῃ κράτος, καὶ ζητήσεις τὸν υἱόν σου ὡς ἐκεῖνος τοὺς ἄρτους καὶ οὐχ εὑρήσεις.“

Ταῦτα ὁ δεύτερος σύμβουλος τῷ βασιλεῖ γε εἰ- [*](4 τραύματι V 6 φέρουσα i. e. λαβοῦα τούτῳ V 7 φύρουσα] φέρουσα A [τῷ τραύματι] seclusi 8 ὑγεία forma uolqaris 9 γε om. BV 11 ἀφηρείτω V 12 ἀναλαβοῦσα? 16 κατὰ ἡκάζειν A 18 παρεκάλει] precatus est, optauit, ηὔχετο cf. p. 35 B. extr. καθʼ ἑαυτὸν] ἦλθε αὐτὸν A 19 ἐπιθείσει V 21 ἐκκαθάραι V (AB) Boiss. 23 πάθει V) [*](24 ζητήσῃς (D) ne scribatur prohibet εὑρήσεις 24 inepte!)

22
πών, προσέθηκε τοῖς αὐτοῦ λόγοις καὶ τοῦτο, ὡς „τῶν γυναικῶν τοὺς δόλους, ὦ βασιλεῦ, πολλοὺς καὶ ποικίλους εἶναι ἀκήκοα, ἐξ ὧν ἕνα τρόπον κα- κίας γυναικὸς παρατίθημι εἰς διήγησιν. γυνή τις ἦν, ἔχουσα φίλον κατʼ ἔρωτα, ὃς καὶ ὑπῆρχεν εἶς τῶν τοῦ βασιλέως στρατιωτῶν. ἔτυχε γοῦν τὸ κατʼ ἐκεῖνο καιροῦ τὸν στρατιώτην πέμψαι τὸν δοῦλον αὐτοῦ πρὸς τὴν ἐρωμένην καὶ πυθέσθαι αὐτῇ [ἤτοι ἐρωτῆσαι] εἰ καιρὸς ἁρμόδιός ἐστιν, ἀπόντος τοῦ [*](p. 30 B.)ἀνδρὸς αὐτῆς, τὸν κύριον τούτου παραγενέσθαι. ὅτε καὶ ἡ ἀσελγὴς γυνὴ ἐρασθεῖσα τοῦ δούλου εἰς μῖξιν τοῦτον ἐλθεῖν κατηνάγκασε. τούτου οὖν γενομένο καὶ τοῦ δούλου χρονίζοντος ἀπελθεῖν πρὸς τὸν κύ- ριον αὐτοῦ καὶ ἀπαγγεῖλαι τί γέγονεν, ὁ κύριος παρεγένετο πρὸς ζήτησιν τοῦ δούλου. ἡ δὲ γυνὴ αἰ- σθομένη τοῦτο, λέγει τῷ δούλῳ· „εἴσελθε σὺ εἰς τὸ ἐσώτερον οἴκημα.“ καὶ τούτου γενομένου, ὁ κύριος τοῦ δούλου ἐλθὼν πρὸς αὐτὴν συνεμίγνυτο. οὕτως οὖν ἐκείνων συμφθειρομένων καὶ τοῦ δούλου ἔσω προσκαρτεροῦντος, ἐξαίφνης ὁ τῆς γυναικὸς ἀνὴρ παρεγένετο. ἡ δὲ μοιχαλὶς φοβουμένη τὸν μοιχὸν εἰσάξαι εἰς τὸ ἐνδότερον καὶ αὐτόν, μή πως θεάσαιτο τὸν ἑαυτοῦ δοῦλον, ἀλλοτρόπως ἐνόησε τὰ καθʼ ἑαυτὴν ἐξοικονομῆσαι, καὶ λέγει πρὸς τὸν μοιχόν· „γύμνωσόν σου τὴν σπάθην καὶ μετὰ θυμοῦ, „φέρων [*](6 τὸ κατʼ ἐκεῖνο καιροῦ] formula recentioribus usitata 7 πέμψαι] cf. 15, 9 8 αὐτῇ non erit mutandum: uide com- mentationem [ἤτοι ἐρωτῆσαι] delebat Boissonade 9 ἐστὶ libri 11 ἐρεσθεῖσα V μίξιν libri hic et infra 12 τού- του libri: scripsi τοῦτον quod malebat Boissonade 14 τί γέγονεν] fortasse formula sermonis uolgaris est; requiras autem potius τί δεῖ γίνεσθαι uel τί ἐπέσκηψεν, ἔλεγεν (ἡ γυνή) uel προσετάχθη 16 λέγει om. A. 22 θεάσαιτο scripsi: θεά- σοιτο libri, quod dubitel aliquis an scriptori tribuendum sit )
23
„ἐν χερσὶ τὴν μάχαιραν γυμνήν, προσποιητῶς ὕβριζε „κἀμὲ καὶ τοῦ οἰκήματος ἐξέρχου, τὸν δὲ ἄνδρα μου „μηδέν τι ὅλως λαλήσῃς.“ καὶ ὁ μοιχὸς αὐτίκα τοῦτο [*](p.31 B.) ἐποίησε, καὶ ξιφηφόρος τῆς οἰκίας ἐξερχόμενος τὴν γυναῖκα καθύβριζεν. ὁ δὲ κύριος τοῦ οἴκὸυ εἰσελ- θὼν ἔνθα καὶ ἡ γυνὴ διέτριβεν, ἐπηρώτα αὐτὴν λέ- γων· ,,τίς ἡ τοῦ ξένου τούτου ἔλευσις πρὸς τὴν „οἰκίαν ἡμῶν, ὦ γύναι, καὶ αἱ ὕβρεις πρὸς σὲ αἱ „μετὰ ξίφους;“ ὅτε καὶ ἡ γυνὴ „τούτου τοῦ ξένου „ὁ δοῦλος“ ἔφη ,,φεύγων κατέφυγεν εἰς τὴν οἰκίαν „ἡμῶν σύντρομος, φονευθῆναι δειλιῶν· καὶ παρʼ „ἐμοῦ τοῦ δούλου κρυφθέντος, ὁ κύριος τούτου „χειρὶ βιαίᾳ ἐπειρᾶτο τοῦτον λαβεῖν καὶ φονεῦσαι. ,,ἐμοῦ δὲ τοῦτον ἐμποδιζούσης ἐνδότερον εἰσελθεῖν, „ἵστατο, ὡς οἶδας, μετὰ θράσους καθυβρίζων με, „ἀνῃρημένος τὴν σπάθην.“ ὁ δὲ ἀνὴρ λέγει· „ποῦ „ἐστιν ὁ δοῦλος ;“ ἡ δὲ γυνὴ „ἔσω“ ἔφη „τοῦ ἐν- „δοτέρου οἰκήματος.“ τοῦ δὲ οἰκοδεσπότου ἐξελ- θόντος θεάσασθαι εἰ ὁ δεσπότης τοῦ δούλου ὑπανε- χώρησε, καὶ ἄνω καὶ κάτω συστρέψας οὐκ εἶδεν αὐτόν· τότε στραφεὶς βλέπει τὸν δοῦλον καὶ λέγει [*](p. 32 B.) αὐτῷ· „ἄπελθε τὸ λοιπὸν ἐν εἰρήνῃ· ὁ γὰρ κύριός „σου μακρὰν ἀπὸ τῶν ὧδε ἐγένετο.· καὶ στραφεὶς [*](3 λαλήσας ABV: λαλήσῃς scripsi 4 οἰκίας i. e. οἰκή- ματος ? 6 διέτριβε libri 11 φονευθῆναι scripsi, ut legi- tur p. 67 B. λαλῆσαι ἐδειλία; φονευθεὶς ABV, in quo latere formam φονευθῆν [uel φονευθῇ a recentioribus usurpatam] uidit Boissonade. φ. δ. om. D. ἐφοβήθη μὴ φονευθῇ Ven.) [*](12 τὸν δοῦλον τοῦ δούλου A 15 ἕστατο non multum difert a u διετέλει cf. p. 122 B. καθʼ ὑβρ. ut saepe 20 συστρέψας] caput conuertens, περιβλέψας. ἄνω καὶ κάτω quoquonersus e sermone uolgari desumtum uidetur. structura in- mutata (ἐξελθόντος . . συστρέψας) in hoc libro ne te offendat 21 i. e, ἐμβλέπει 22 ἐν εἰρήνῃ] formula Vet. et Nout T. 23 ὧδε] ibi, hic)
24
πρὸς τὴν γυναῖκα λέγει „μεγάλην εὐεργεσίαν ὑπο- „λαμβάνω τῷ δούλῳ τούτῳ ποιῆσοι σε.“ καὶ ἰδού, ὦ βασιλεῦ, ἀπεδείχθη τῷ κράτει σου ὡς οὐ πρέπει καθόλου τοῖς τῶν γυναικῶν ἀπατηλοῖς λόγοις ἀκο- λουθεῖν.

Τούτων πάλιν ὁ βασιλεὺς παρὰ τοῦ δευτέρου ἀκούσας (φιλοσόφου τῶν) λόγων, κελεύει τὸν υἱὸν αὐτοῦ μὴ ἀναιρεθῆναι. ἡ δὲ πονηρὰ γυνὴ πάλιν τὴν ἀναβολὴν μαθοῦσα τῆς ἀναιρέσεως, παρέστη αὖθις τῷ βασιλεῖ κατὰ τὴν τρίτην ἡμέραν καὶ λέγει αὐτῷ· ,,ὦ βασιλεῦ, οἱ σοφώτατοί σου σύμβουλοι μᾶλλόν εἰσι μωροὶ καὶ κακότροποι, καὶ πολλήν σοι τὴν βλάβην ποιῆσαι δοκιμάζουσιν.“ καὶ ὁ βασιλεὺς ἔφη πρὸς αὐτήν· „πῶς, ὦ γύναι;“ ἣ δὲ ἔφη· „ἦν γάρ τις, ὡς λέγεται, βασιλεύς, [ὅς] ἔχων υἱὸν κατὰ πολὺ τὰ κυνηγέσια ὀρεγόμενον· καὶ μιᾷ τῶν ἡμερῶν [*](p. 33 B.)ἔφη ὁ υἱὸς τὸν τοῦ πατρὸς αὐτοῦ σοφώτατον σύμ- βουλον· „ζήτησον τὸν βασιλέα τὸν πατέρα μου, ἵνα μοι ὁρίσῃ ἐξελθεῖν εἰς κυνήγιον.· ὁ δὲ σύμβουλος ζητεῖ τοῦτο παρὰ τοῦ βασιλέως· καὶ ὁ βασιλεὺς ἀπε- κρίνατο· „ἐὰν καὶ σὺ μετὰ τοῦ υἱοῦ μου ἐξέλθῃς, „γενέσθω τὸ αἴτημά σου.“ ἐξέρχεται οὖν μετὰ τοῦ υἱοῦ τοῦ βασιλέως ὁ τοῦ πατρὸς σύμβουλος, καὶ ἀμφότεροι ἐπορεύοντο. καὶ ὁρῶσί τινα ὄναγρον ἐν τῷ ὄρει, καὶ λέγει ὁ σύμβουλος τῷ παιδί· „ „κατα- „δίωξον ὀπίσω τοῦ ὀνάγρου, καὶ σὺ μόνος αὐτὸν [*](2 ποιῆσαι nili resituere genus medium 3 ὡς] καὶ) [*](7 φιλοσόφου τῶν adieci; nam siue hoc siue συμβούλων utique exccidit; ef. D 13 δοκιμάζουσι] temptant [τήν?] 14 lemma: διήγησις γυναίου 15 ὃς seclusi, cf. p. 43. 24. 29. 71. 92. 115 B. poteral etian scribi ὃς εἴχεν, de qua formula dictum ad p. 63 B. 16 κυνηγέσια ὀρεγόμενον] cf. p. 159 B. extr. 17 τὸν] c. 3, 11 18 ζήτησον] ora μου om. A.)

25
„κυνήγησον.“ ὁ δὲ παῖς ἐδίωκε τὸν ὄναγρον. καὶ οὕτως, δρομαίως διώκων, μόνος ἐγένετο τῶν συν τρόφῶν, καὶ μὴ εἰδὼς τὴν ὀδὸν ἐν πορεύεται, μίαν ὀδὸν εὑρών, ταύτην ἐβάδιζεν. εἶτα εὑρίσκει κατὰ τὴν ὀδὸν γυναῖκα θρηνοῦσαν νεάνιδα καί φησι πρὸς αὐτήν· ,,ὦ γύναι, τί κλαίεις; πόθεν εἴ σύ;“ ἡ δὲ νεᾶνις λέγει αὐτῷ· ,,βασιλέως εἰμὶ θυγάτηρ. καὶ „ἐπὶ ἐλέφαντος ἐκαθήμην καὶ τούτου ἐξολισθήσασα „ἔπεσον, μηδαμῶς ἐννοήσασα πῶς ἔπεσον. καὶ μό- [*](p.34 B.) „λις τοῦ πτώματος ἀνένευσα καὶ ἀναβλέψασα ἰδεῖν „τινα τῶν ἐμῶν οἰκετῶν, οὐδένα ἑώρακα. ἔκτοτε πλανηθεῖσα, οὐκ οἶδα ποῦ καὶ πόθεν πορεύομαι, καὶ ἔτρεχόν γε σφοδρῶς, ἕως οὐ τὰ νῦν ἠγανά- „κτησα.“ ταῦτα τῆς κόρης εἰπούσης, ὁ τοῦ βασι- λέως υἱὸς ἐλεήσας αὐτήν, ὄπισθεν τοῦ ἑαυτοῦ ἀνε- βίβασεν ἵππου. ἡ δὲ κόρη τούτοις τοῖς λόγοις αὐτὸν ἀπατήσασα, παρεσκεύασε διαφθεῖραι αὐτὸν ἐπί τινι ἀοίκῳ καταλύματι. καὶ λέγει τῷ νεανίσκῳ· „χρεία μοι ἐστὶν ἐν τῷδε εἰσελθεῖν.· καὶ καταγαγόντος αὐτὴν τοῦ ἵππου καὶ εἰσελθούσης ἐκείνης, ἀκούει ὁ παῖς θόρυβον ἐντὸς καὶ ἀλαλαγμόν. καὶ ἀπελθὼν παρέκυψε τοῦ ἔδειν τίς ὁ θόρυβος· καὶ ὀρᾷ τὴν κό- ρην ἐκείνην ὡς λάμιαν προσομιλοῦσαν ταῖς ἑτέραις λαμίαις καὶ λέγουσαν· „ἰδοὺ ἢγαγον ὑμῖν νεανίσκον „ἔφιππον.“ αἱ δὲ λάμιαι αὐτῇ ἔλεγον· „ἀπάγαγε „τοῦτον εἰς τὸ ἄλλο κατάλυμα.· καὶ τούτων οὕτω [*](2 οὕτως scripsi; οὗτος libri; om. D δρομέως V 9 ἐνόησα V ἐννοῆσα P 10 ἀνάβλεψα A 17 αὐτὴν ABV: αὐτὸν scripst 19 ἐνθάδε? ὧδε? καταγαγόντος . . ἀκούει cf. 23, 20 21 ἀπελθών] eo profectus 24 ὑμῖν] uobis est etiam in D et in uersione Herbaea 25 ἀπαγάγετε B; ἀπάγαγε δή? 26 ἄλλον V qua forma infima aetas non abstinuit. cf. p. 59. 80 B, τούτων οὕτω λεγομένων om, V, καὶ ὁ νέος τούτων)
26
λεγομένων, ὁ νέος στραφεὶς ἅμα ἐπὶ τὸν τόπον ἔνθα [*](p. 35 B.)τὴν κόρην ἐκ τοῦ ἵππου κατήγαγεν, ὥρμησεν ἀπελ- θεῖν. καὶ ἐκείνη ταχέως πρὸς αὐτὸν ἦλθε καὶ ἐπέβη τοῦ ἵπου ὡς τὸ πρότερον. ὁ δὲ νέος σφόδρα ἐδε- δίει καὶ ἔτρεμε ταύτην. καὶ λέγει αὐτῷ ἐκείνη· „τι „οὕτως, ὦ νεανία, τρέμεις καὶ δέδοικας ;“ ὁ δὲ τοῦ βασιλέως υἱὸς πρὸς αὐτὴν ἀντέφησεν· „ἐνθυμηθείς „τινος τῶν ὁμηλίκων καὶ ἐκεῖνον φοβούμενος ὑπο- „τρέμω.“ δὲ πρὸς αὐτὸν· „διὰ τί σὺ μὴ δωρεαῖς „μκαὶ χαρίσμασι τὸν ἐκείνου θυμὸν καταπραΰνεις; „λέγεις γὰρ εἶναί σε βασιλέως υἱὸν, καὶ πολλοῦ „ρυσίου εὐπορεῖς.· καὶ ὁ νέος πάλιν φησίν· „ἀλλʼ „oὐ διὰ χαρισμάτων ἐκεῖνος ἐμοὶ φιλίαν ποιεῖ.“ καὶ ἡ λάμια πρὸς αὐτόν· ,,παρακάλεσον τὸν πα- „τέρα σου, καὶ αὐτός σε τῆς κακίας ἐλευθερώσει.·“ καὶ ὁ νέος· ,,οὐδὲ ὁ πατήρ μου, νομίζω, δύναται· „ὅμως καλῶς εἶπας καὶ πρεπόντως ἔφησας.· κᾳὶ εὐθὺς εἰς οὐρανὸν ὁ νέος τοὺς ὀφθαλμοὺς ἀνατεί- νας καὶ τὰς χεῖρας, ,,δέσποτα Χριστέ,“ παρεκάλει [*](p. 36 B.)λέγων, „δός μοι τῷ δούλῳ σου κατισχύσοι τοῦ δαι „μονίοῦ τούτου, καὶ τῶν αὐτοῦ με μηχανημάτων „ἐξάρπασον.“ καὶ ταῦτα τούτου εὐξαμένου, ἐκείνη ἑαυτὴν κάτω ῥίπτει ἐπὶ τοῦ ἐδάφους καὶ τῷ χοῒ ἐνεκυλίετο, καὶ δοκιμάζουσα ἀναστῆναι οὐδʼ ὅλως ἴσχυεν. ὁ δὲ νέος ἅπαντα χαλινὸν χαλάσας, ἀκρα- [*](οὕτω λεγομένων νέος στραφείς A; itague in communi libro ar- chtypo tria illa uocabula omissa uel in margine uel intra lineas suplleto erant 1 τύπον A 2 κόριν A nonnunqua 8 ὁμιλήκων ABV: corr. Boissonade 11 πολλοῦ δήπου χρ.) [*](12 ἀπορεῖς A. εὐπορεῖν ?? 13 ποιεῖ. καὶ] facile est corrigere ποιεῖται. καὶ; sed cf. p. 70 B. 15 αὐτός] οὗ τός ? (ἴσως D) 16 οὐδὲν A 20 . . ύ . . libri 24 δοκιμάζουσα cf. 24, 13. 25 ἴσχυεν t. e. ἡδύνατο (D) χαληνὸν V ἀνὰ κράτος ?)
27
τῶς ἐκεῖθεν τὸν ἵππον ἤλαυνε, καὶ τὸ κάκιστον δαι- μόνιον διαδρὰς μέχρι τῆς πατρῴας οἰκίας διασώζε- ται, ἔτι σύντρομος τυγχάνων ἀπὸ τῆς λαμίας.— Ἐκ ταύτης τῆς προτεθείσης σοι παρʼ ἐμοῦ διηγή- σεως γνῶθι ἀκριβῶς οἷόν ἐστι τὸ τῶν συμβούλων ἀπατηλὸν καὶ ψευδὲς ἔργον. καὶ αὐτὸν σὲ φενακί- ζοντες καὶ ἀπατῶντες λέγουσι ταῦτα τῷ κράτει σου. ὅθεν κἀγὼ διὰ τὴν εἰς ἐμὲ γενομένην ἀτοπίαν παρὰ τοῦ υἱοῦ σου γνωρίζω τῇ σκηπτουχίᾳ σου· οἱ σύμ- βουλοι ψεύδονται, (καὶ τὸ ἑαυτῶν μόνον κέρδος σκοποῦσι) κἂν μεγάλως φυλάττειν τὸν (σὸν) υἱὸν προσποιῶνται.

Τούτων πάλιν τῶν λόγων τῆς μαινάδος ἀκούσας ὁ βασιλεὺς κελεύει πάλιν τὸν υἱὸν σφαγῆναι. κατʼ [*](p. 37 B.) αὐτὴν οὖν τὴν ἡμέραν καὶ ὁ τρίτος σύμβουλος τῷ βασιλεῖ παραστάς, προσεκύνησε κατὰ τὸ ἔθος, αἰ- τῶν τοῦτον τῷ παραδείγματι προσέχειν καὶ ἀκούειν προσηνῶς. ὅτε καί φησιν· ,,ὦ βασιλεῦ, ζῆθι εἰς τὸν αἰῶνα. ἕν σε αἰτῶ, προσέχειν τοῖς ἐμοῖς λόγοις καὶ τούτων μὴ καταφρονεῖν ὡς ἐλαχίστων· οὕτω γὰρ [*](4 προςτεθείσης V 6 ἀπατηλὸν καὶ ψευδὲς non apte interiecta sunt. ceterun quae sapiens ille tam grauid commiserit quaque re deceperit regem non enarratur (cf. 24, 25), in Hebraea quiden uersione refertun ad regen reuersus et falsum retulisse nuntium, fillium a leone dilaniatum esse: sed idem commentum ifra leges in alltera narratione p. 44 B., quae apud Hebraeum a priore non seiuncta est ἀψευδὲς BV ἔργον etiam D: γένος) [*](9 σκηπτουχείᾳ V ὅτι οἴ? 10 καὶ τὸ ἑ. μ. κ. σκ. et σὸν adieci ut sententiam explerem 15 τὴν γʼ ἡμέραν ut p. 80 B et saepius. sed cf. p. 62 B e D. lemma τρίτος σύμβουλος 16 προσεκύνησα V 17 τοῦτον scripsi; τουτὶ libri 18 προση- νῶς scripsi: libri προσεχῶς; nisi u. u. καὶ ἀκ, πρ. omnina sunt delenda καὶ om. A 19 ἔν . . τῷ B „cum lacunula“ ἔν . . τῷ V trium fere litterarum spatio uacuo, ἑνῶταἰτῶ A; ἓν αἰτῶ Boissonade. σε addidi)

28
ἐμάθομεν πολλάκις παρʼ ἀνθρώποις γίνεσθαι· οἱ γὰρ ἄνθρωποι, ὅπερ οὐδαμινὸν τυγχάνει, πολλάκις ἐπὶ μέγα αἴρουσι καὶ ὑψοῦσι καὶ ὡς ἐξαίσιον δια- τρανοῦσιν. ἄκουσον οὖν διηγήσεως συμμαρτυρούσης τῷ λόγῳ μου.

,,Δύο χωρία ὑπῆρχον περιφανῆ, ἅτινα διὰ μό- νου μελισσείου κηρίου ὑπ’ ἀλλήλων διώλοντο· τοῦ δὲ βασιλέως ,,πῶς καὶ τίνι“ φήσαντος „τρόπῳ;“ ὁ φιλόσοφος πρὸς αὐτόν· „ἦν τις ἀνὴρ κυνηγός, καὶ ἐγένετο αὐτὸν μελίσσειον ἐφευρεῖν μετὰ κοφίνου. [*](p. 38 B.)ὅπερ λαβών ὁ ἀνὴρ ἔφερε τοῦ πωλῆσαι αὐτό. ἔτυχε δὲ ἕνα τῶν αὐτοῦ κυνηγετικῶν κυνῶν συμπορεύ- εσθαι αὐτῷ. μετὰ δὲ τὸ διακομισθῆναι παρὰ τοῦ κυνηγοῦ τὸ μελίσσειον ἐκεῖνο βαράδιον, ἐνέτυχέν τινι τῶν ἐν τοῖς τροφίμοις κατὰ τὴν ἀγορὰν συνή- θειαν ἐχόντων καθῆσθαι· καὶ ἐθὼν οὗτος ὀρεκτικὸς ἐγένετο τοῦ ἀγοράσαι τὸ μελίσσειον σὺν κηρίῳ, καὶ ἐντὸς τοῦ μέλιτος τὴν χεῖρα βαλών ἕνεκα θεωρίας καὶ γεύσεως, τὶ ἐκπεσὸν ἐκ τῆς χειρὸς τοῦ κατέχον- [*](1 V 6 AB in marg. ἀρχὴ τῆς διηγήσεως παρʼ ἀν- θρωποις] uernacule in der Welt; ut non sit necessarium scri- bere ἀνθρώπων 3 αἵρουσι V 4 hanc narrationem Ven. om. (Boiss.) 6 μόνον V 7 μελισίου V, Du Cange; AB ,,ua- riant hic et infra exhibentes μελλίσιον, μιελίσιον, μελήσιον, μελλήσιον“ Boissonade, qui μελισσίου scripsit: ego reposui μελισσείου ὑπʼ adieci 10 εὑρεῖν μελήσιον ἐφευρεῖν VB; in V εὑρεῖν punctis infra positis deletum. εὑρεῖν μελλήσιον ἐφορεῖν A: inde Boissonade ἐφευρεῖν deleuit, ego potius εὑ- ρεῖν praetermittendum esse censui. 10. 14, 17 μελήσιον V μελίσκιον Boiss.; scripsi μελίσσειον, ut 29, 1 μελισσείου, ubi V exhibet μελισίου 14 ἐκεῖνος VB βαράδιον i. e. σίμβλος. noti delere ἐνέτυχεν scripsi: ἐντυχών ABV : nist uerba aliquot uelut ἐλάλει αὐτῷ exciderunt; id autem quod primo adspectu facillimum uidetur ut τινί mutetur in τις, cum datiuus αὐτῷ ab - esse non possit, friri nequit 16 οὖτος scripsi: τοῦτο ABV 19 ἐκπεσὸν scripsi: ἐμπεσὸν ABV τὶ . . . κατ. om. D)

29
τος, εὐθὺς μέλισσά τις ἐλθοῦσα καὶ τοῦ μελισσείου σταλάγματος ἐπικαθίσασα ἤσθιεν. ἦν δέ τις γυνὴ ἐκ τοῦ (αὐτοῦ ) ἐκείνου χωρίου, οὗ ὁ ἀγοράζων τότε κἀκεῖνος ἐτύγχανεν, ἐν τῇ ἀγορᾶ· ἥτις κρλῶς θεα- σαμένη ἔδραμεν ἐπʼ αὐτὸ καὶ ἔλεγεν ἐγνωκέναι τὸ μέλι καὶ τὸ βαράδιον (ὡς) ἐκ τοῦ χωρίου αὐτῶν ἐστι. καὶ δραμὼν ὁ κυνηγὸς ἐκεῖνος βίᾳ κατέσχε βουλο- μένην ἁρπάσαι τὸ μέλι. καὶ πολλῆς φιλονεικίας γε- νομένης, ὁ κυνηγετικὸς ἐκεῖνος κύων, ἰδών τὴν τοῦ κυρίου αὐτοῦ μάχην, πρός τε τὴν γυναῖκα καὶ τὸν 10 [*](p.39 B.) ἀγοραστὴν ἢρξατο ὑλακτεῖν. ὅθεν ὁ κυνηγὸς σπα- σάμενος καὶ τὴν μάχαιραν, ἐβούλετο τὸν ἀγοραστὴν ἀνελεῖν ὡς ἐκ τοῦ χωρίου αὐτῶν λέγοντα κλέψαι αὐτό. καὶ γέγονε μεταξὺ τῶν δύο τούτων μάχη με- γίστη, τοῦ μὲν λέγοντος κεκλοφέναι, τοῦ δὲ εὑρεῖν. [ἦσαν γὰρ καὶ οἱ δύο κάτοικοι τῶν δύο χωρίων ἐκείνων τῶν περιφανῶν.] καὶ μεγάλως ἑκάτεροι παρακινηθέντες, θυμοῦ ἐπλήσθησαν, ὡς ἐκ τούτου καὶ τοὺς ὁμοχώρους παρακινηθῆναι, ὅτι ὁ μὲν θη- ρευτὴς ἐκ τοῦ ἑνὸς ὑπῆρχε χωρίου, ὁ δὲ ἀγοράζων τὸ μέλι ἐκ τοῦ ἑτέρου. ἐπαναστάντες δὲ ἀλλήλοις, [*](2 ἐπικαθήσασα V ἤσθιε libri 3 αὐτοῦ adieci 6 μέλι καὶ τὸ] μελίσσειον? ράδιον A. post βαράδιον Bois- sonade suspicabatur excidisse ὅτι ; malui supplere ὡς quod legi- tun p. 60 m. B ἀκριβῶς γινώσκω σε . . ὡς . . γεγένησαι 7 κατέσχαι V 10 ante πρὸς ego distinxi, ante ἤρξ. Boiss. cf. D 11 ὅθεν] ὅτε conexio seriesque rerun neque hic neque 16 —18 perspicua est 12 καλὴν libri; καὶ τὴν scripsi. nam etsi Graeci recentiores saepe ita dicerunt καλός ut sit i. q. Germanorum tüchtig (cf. etiom 91 B. Corais στοχ. αὐτ. ante Aelian. p. πδ. ad Aesop. p. 434 d 187, Heliod. 291), hoc loco neque quare additum sit liquet et articulus requiritur. 13 κλέψειν ABV: κλέψαι Boissonade (D) 16 ἦσαν . . περιφανῶν seclusi utpote dittographiam enuntiati insequentis 19 ὅτι ὁ μὲν.. ἑτέρου (hoc om. D) 20 part. pr. ἀγοράζων substantiui Ioco et (3))
30
μαχαίρας ἔργον ἐγένοντο. θέασαι γοῦν, ὦ βασιλεῦ, ἐκ ποταπῆς ἀφορμῆς ἡλίκα δεινὰ ἐτελέσθησαν. καὶ νῦν ἐπάκουσόν μου, παρακαλῶ, καὶ μὴ ἀπὸ ψιλῆς καὶ ἀπατηλῆς συσκευῆς τὸν σὸν υἱὸν καὶ διάδοχον ἀνεξετάστως ἀποκτεῖναι θελήσῃς· ἀλλʼ ἐπίσχες ἕως οὗ τὸ ἀληθὲς περὶ αὐτοῦ σοι βεβαιωθείη. ὅμως καὶ ἄλλην διήγησιν ἀκουτισθεῖσάν μοι παρατίθημι.

[*](p. 40 B.)

„Ἀνὴρ γάρ τις τὴν ἑαυτοῦ σύζυγον ἐπὶ τὴν ἀγορὰν ἔπεμψεν ἀγοράσαι ἑνὸς ἀργυρίου ὀρύζιον. ἣ δὲ ἀπῆλθεν ἔν τινι τῶν κατὰ τὴν ἀγορὰν ἐργα- στηρίων καὶ δοῦσα τὸ ἀργύριον, ἐξωνεῖτο τὸ ὀρύ- ζιον χωρὶς τοῦ καλουμένου σαχάρεως, μεθʼ οὗ ἐσθίειν τοῦτο συνήθειαν ἔχομεν οἱ ἄνθρωποι. ὁ δὲ πωλῶν τὸ ὀρύζιον ἔφη πρὸς τὴν γυναῖκα· „οὐδα- μῶς, ὦ γύναι, τὸ ὀρύζιον ἄνευ σαχάρεως ἐσθίεται· τί σοι γοῦν ὄφελος ἀγοράσαι τοῦτο μόνον;“ ἡ δὲ πρὸς αὐτὸν· „ἡμεῖ τοῦτο ἄρτυμα οὐκ ἔχομεν.“ ὃ δὲ πρὸς αὐτὴν· „ἐὰν εἰς τὸ ἐνδότερον ἐργαστήριον „συνεισέλθῃς μοι, καὶ ἐκ τῆς σαχάρεως δώσω σοι.“ ἣ δὲ ἀντέφησε· „δός μοι πρῶτον, καὶ τότε συνεισε- „λεύσομαί σοι· γινώσκω γὰρ καὶ ἐγὼ τὰς τῶν ἀν- „δρῶν πανουργίας.“ ὃ δὲ σταθμήσας δέδωκεν αὐτῇ [*](3 ψιλῆς] quae fundamento certo careat, tenuis. cf. D. an ψευδοῦς? 6 ὅμως sic saepe adhibetur 7 lemma τοῦ αὐτοῦ τρίτου φιλοσόφου διήγησις 10 ἐργαστήριον] taberna 11 ὀρύζιον V semper et AB plerumque; in his enim nonnunquam ὁρύζιον, in A hoc loco τὸ ῥύζιον inest. ὀρίζιον Du Cange, Bois- sonade 13 ὁ δὲ scripsi dubitanter pro eo quod est in libris ὁ γάρ. nam cum mutatione uix maiore restitui poterat etiam ὁ γοῦν uel ὅτε ὁ, tum scriptores recentes mire interdum abutunt particula ηάρ: quo de egit Coraes in Atactis. cf. not. ad p. 61 B.) [*](πολλῶν V 16 ἀγοράσασα V 17 τοῦτο V τοῦτον B τούτον A. fortasse scr. τοῦτο τὸ. froma τοῦτον infima aetas non abstinuit. ἄρτυμαν V 19 ἐκ aliquotiens in hoc libello sic usurpatur (20, 15) 20 πρῶτον i. q. πρότερον)

31
ἐκ τῆς σαχάρεως. ἐκείνη δὲ τό τε σάχαρ καὶ τὸ ὀρύ- ζιον ἐν τῷ μανδυλίῳ κατέδησε καὶ τὸ μανδύλιον παρέθετο πρὸς τῷ παιδίῳ τῷ ὑπηρετοῦντι τὸ ἐργα- στήριον, καὶ αὐτίκα συνεισῆλθε τῷ ἀνδρὶ ἐπὶ τὸ [*](p. 41 B.) ἐνδότερον οἴκημα, τοῦ πληρῶσαι τὸ ποθούμενον τοῦ ἐργαστηριακοῦ. ὁ δὲ παῖς λύσας ἀπὸ τοῦ μανδυ- λίου τὸ ὀρύζιον καὶ τὸ σάχαρ, χοῦν ἀντʼ αὐτῶν εἰσ βαλὼν εἰς τὸ μανδύλιον ἐνέδησεν. ἡ δὲ γυνὴ θᾶτ- τον ἐκεῖθεν ἐξελθοῦσα σύντρομος καὶ φοβουμένη ὑπὸ τῆς ἐντροπῆς, ἄρασα τὸ μανδύλιον, εἰς τὴν ἑαυτῆς οἰκίαν ἀπήρχετο. (καὶ) εἰσελθοῦσα παρὰ τὸν ἄνδρα, ἔγγιστα τούτου τὸ μανδύλιον ἔθηκε, καὶ εἰσῆλθεν εἰς τὸ ἐνδότερον τοῦ οἰκήματος τοῦ ἀγα- γεῖν χύτραν. ὁ δὲ ἀνὴρ αὐτῆς λύσας τὸ μανδύλιον, ὁρᾷ χοῦν ἐντὸς καί φησι πρὸς αὐτήν· „ὦ γύναι, τί „ἔστι τοῦτο; χοῦν μοι ἐκόμισας μᾶλλον ἢ ὀρύζιον.“ γνοῦσα δὲ καθʼ ἑαυτὴν ἡ γυνὴ ὡς ὁ παῖς τοῦ μυ- ρεψοῦ τοῦτο εἰργάσατο, σινίατρον [ἤτοι κόσκινον] ἀντὶ τζουκαλίου ἐκόμισε καὶ λέγει τῷ ἀνδρί· „ἐν τῇ „ἀγορᾷ, ὦ ἄνερ, πορευομένης μου, ἵππος μοι ἐλά- „κτισε, καὶ πέπτωκα καὶ τὸ ἀργύριον ἀπώλεσα· [*](p. 42 B.) „διόπερ τὸν χοῦν τοῦτον ἐκλεξαμένη ἤγαγον, ὅπως „αὐτὸν κοσκινίσω, εἰ ἴσως τὸ ἀργύριον εὕροιμι.“ [*](2 μανδύλιον] Herodian. Epim. p. 150 Boiss. μανδύλιον interpretatur χειρόμακτρον. Lex. Sched. v. 864 in Boiss. Anecd. 4, 410 χειρόμακτρον, μανδύλιον; ubi uide adn. 3 τὸ παι- δίον τῷ ABV: corr. Boissonade ὑπηρετοῦν τι V τῷ ἐργαστηριακῷ ? habet quidem τὸ ἐργαστήριον quo defendatur) [*](6 λύσας mire dictum; cf. l. 14 et D; nam κλέψας συλήσας? 8 ἐνέδυσεν V 11 καὶ adieci 12 ἔγκιστα V 13 ἀγαγεῖν i. c. φέρειν 16; V 18 ἤτοι κόσκινον seclusi. κόσκυνον ABV: κόσκινον Boissonade, D σινίατρον cribrum. Lob. Phr. 131) [*](19 τζουκάλιον i. e. χύτραν 20 μοι] με? 23 ex κοσκινίσω in V m. pr. fecit κοσκυνίσω εἰ scripsi: καὶ libri; sed tum addendum erat ἄν. cf. D)
32
ταῦτα αὐτῆς τῷ ἀνδρὶ λαλησάσης, ἐκεῖνος πεπί- στευκε καὶ αὐτοχείρως τὸν χοῦν ἐκοσκίνιζεν, ὡς καὶ τὸ γένειον κονιορτοῦσθαι. Ταῦτα τοῦ μιαροῦ γυ- ναίου τὰ κατορθώματα· καὶ ἀπὸ τούτου γνῶθι, βα- σιλεῦ, ὡς τῶν γυναικείων μηχανημάτων καὶ τῶν οἰκείων αὐτῶν βουλευμάτων οὐδεὶς περιγενέσθαι δύναται, ἂν μὴ γνώσει καὶ ἀρετῇ ἐμπεφραγμένος ὑπάρχῃ.“

Τούτοις τοῖς λόγοις μαλακισθεὶς ὁ βασιλεὺς τὴν ἀναίρεσιν τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ διεκώλυσεν. ἡ δέ γε πονηρὰ γυνὴ κατὰ τὴν τρίτην ἡμέραν παρέστη τῷ βασιλεῖ μάχαιραν κατέχουσα τῇ χειρὶ καί φησι πρὸς αὐτόν· „εἰ μὴ ἀπὸ τοῦ παιδός σου θᾶττόν με ἐκ- δικήσεις, ὦ βασιλεῦ, ταύτῃ τῇ μαχαίρᾳ φονεύσω ἐμαυτήν· πέποιθα δὲ ἐπὶ τὸν θεόν, ὅτι κατὰ τῶνδε τῶν ἐχθρῶν σου μᾶλλον ἢ συμβούλων σου, τῶν [*](2 ἐκοσκύνιζεν V κοσκύνισεν B (aor. D) 3 τὸ om. A ταῦτα ἦν τοῦ? 5 καὶ τῶν om. A 7 ἐμπεφραγμένον V 10 διεκώλυσε libri 11 lemmate caret V. τῆς μιαρᾶς γυναικὸς γʹ B. τῆς μιαρᾶς γυναίου A τρίτην] et uxor die tertio iam dixit, et postulant cum ordo narrationum hucusque seruatus tum res ipsa ut mulier ubi illuxit ad regem se conferat de eo edocta quod sub uespersum sapientes de salute iuuenis a rege impetra- uerunt, neque uero ordine inuerso, quo fit ut incommode inte edictum regis et prohibilum supplicium nox interncedat. in que errorem incidit non librarius sed serptor (quem secuti sunt qui utramque recensionen B et M comfecerunt), ita ut die tertio uxor bis, usquee ad sextum post sapientes eodem quoque die (p. 47. 58; 60. 71; 74. 80. B), septimo omnino non dicat (81. 83). accedit quod quae mulier sexto parotulisse fertur εἰ μὴ τὴν σή- μερον ὁ τοῦ βασιλέως υἱὸς φονευθῇ τὴν αὔριον τῷ πατρὶ λαλήσει septimo demum dici poterant, nam iuuenis rumpit silen- tium octauo. ilaque cum scriptor sero se a uero ordine ab- errasse cognosceret, quae uxor septimo die fecit eisdem fere uer- bis quibus de sexto usus est (p. 80) et tam confuse narrauit ut intellegi uix possint (p. 81 B.). denique p. 80 B. seruauit M κατὰ τὴν ἕκτην ἡμέραν ex archetypo, haec altera recensio ad- ditum habet αὐτήν.)

33
φιλοσόφων, νίκην τοιάνδε δῴη μοι, ὁποίαν δὴ καί τινι βασιλέως υἱῷ κατὰ τοῦ φιλοσόφου καὶ συμβού- λου λέγεται τοῦ πατρὸς αὐτοῦ γεγενῆσθαι.“ ὁ δὲ [*](p. 43 B.) βασιλεὺς λέγει τῇ γυναικί· „καὶ τίς ἦν ἐκείνου τοῦ σοφοῦ συμβούλου (ἡ) ὑπόθεσις;“ ἣ δὲ φησίν· „ἦν τις βασιλεὺς ἔχων υἱόν, καὶ ἐμνηστεύετο αὐτῷ θυ- γατέρα βασιλέως ἑτέρου, ἧς ὁ πατὴρ ἐμήνυσε τῷ τοῦ γαμβροῦ πατρὶ εἰπών· „πέμψον πρός με τὸν „ἐμὸν γαμβρόν, ὡς ἂν ἐνταῦθα ἐκτελέσω τοὺς γά- „μους· καὶ μετὰ ταῦτα, ὅτε θελήσει ὁ υἱός σου, „μετὰ τῆς ὁμοζύγου αὐτοῦ αὐτόθι ἐπανήξει.“ ὁ δὲ πατὴρ τοῦ γαμβροῦ ἅμα τὸν υἱὸν κελεύει πρὸς τὸν πενθερὸν ἀπιέναι. εἶχε δέ τινα σοφώτατον σύμβου- λον ὁ βασιλεὺς ἐκεῖνος, (ὃν) καὶ μετὰ τοῦ υἱοῦ αὐ- τοῦ ἀπελθεῖν ἐκέλευσε. καὶ δὴ ἀμφοτέρων τῆς ὁδοῦ ἐχομένων, ὁ ἀκολουθῶν αὐτοῖς ὄχλος ἦν ἔμπροσθεν πορευόμενος. καὶ ὁδοιποροῦντες δίψῃ μεγίστῃ ἐκρα- τήθησαν ὁ φιλόσοφος ἅμα τῷ γαμβρῷ· καὶ δὴ ὧδε κἀκεῖσε διερχόμενοι ἐντυγχάνουσί τινι πηγῇ, ἥτις εἶχε τοιαύτην φύσιν, ὅτι ὁποῖος ἀνὴρ ἐξ αὐτῆς ἔπιεν, εἰς γυναικείαν εὐθὺς ὄψιν μετεμορφοῦτο. ὁ μέντοι σοφώτατος ἐκεῖνος τοῦ βασιλέως σύμβουλος ἐγίνωσκε [*](p. 44 B.) πρὸ τούτου τῆς πηγῆς ἐκείνης τὴν συνήθειαν, καὶ οὐδὲν περὶ τούτου τῷ νέῳ βασιλεῖ διεσάφησε· τοὐ- ναντίον δὲ λέγει αὐτῷ· „καρτέρησον παρὰ τῇδε τῇ [*](1 δώη V: requiras fut. uel coniunctiuum loco futuri positum; cf. 36, 1 5 ἡ ante ὑπόθεσις addidi 7 ἐμήνισε ABV: corr. Boissonade 8 πρός με] sic aliquotiens 11 αὐτόθι] istuc, om. D ἐπανοίξει V 12 ἅμα i. e. αὐτίκα 13 σύμβουλον om. V 14 ὃν adieci 16 ἐρχομένων A ex corr. ἔμ- προσθεν] i. e. περαιτέρω, εἰς τὸ ἔμπροσθεν. ὄπισθεν p. 34, 17. 40, 10. 41, 8. 18 ὧδε κἀκεῖσε, formula frequentissima huc illuc 19 διερχόμενοι] a uia discedentes 20 ὅτι etiam D ἔπιε libri 23 καὶ] ὰμὴ D 25 καρτέρισον)
34
„πηγῇ, ἄχρις ἐγὼ μόνος μακρότερον προελθὼν γνώ- „σομαι εἴπερ ἄρα τὴν ὀρθὴν ὁδὸν πορευόμεθα.“ καὶ καταλιπὼν ἐκεῖσε τὸν τοῦ βασιλέως υἱόν, πρὸς τὸν αὐτοῦ πατέρα ὑπέστρεψε, καί τινα ἀγγελίαν πλασά- μενος λυπηρὰν ἀπήγγειλε τῷ πατρὶ λέγων· „βασι- „λεῦ, οἴμοι· ὁ υἱός σου ὑπὸ λέοντος κατεβρώθη.“ ὁ μέντοι παῖς παρὰ τῇ πηγῇ καρτερῶν ὑπὴρχε τὸν σύμβουλον· τῇ δὲ δίψῃ καταφλεχθεὶς αὐτίκα ἐξ ἐκείνης τῆς πηγῆς ἔπιε, καὶ ἅμα τῷ πιεῖν εἰς γυναι- κείαν ὄψιν μετεποιήθη, καὶ διηπορεῖτο τί ἄρα ποιή- σειε. κηπωρὸς δέ τις ἀνὴρ ἐκεῖσε παραγενόμενος, ἐπηρώτησε τὸν παῖδα λέγων· „πόθεν εἶ σὺ καὶ τί- „νος υἱὸς τυγχάνεις; καὶ τίς ἐνταῦθά σε ἤγαγεν;“ ὁ δὲ παῖς ἀπεκρίνατο· „ἐγὼ βασιλέως τοῦ δεῖνος [*](p. 45 B.)„τυγχάνω υἱὸς καὶ ἀπερχόμην καθʼ ὁρισμὸν τοῦ „πατρός μου πρὸς βασιλέα ἕτερον τὸν δεῖνα χάριν „τοῦ τελέσαι μου τοὺς γάμους, καὶ ἔμπροσθεν „πορευόμενος, τοῦ ἀκολουθοῦντός μοι ὄχλου μα- „κρὰν γεγονώς, ἀπεπλανήθην καὶ δίψῃ μεγάλῃ „συνεχόμενος, τῇ πηγῇ τῇδε προσπελάσας, ἔπιον „ἀπʼ αὐτῆς, καὶ ἅμα εἰς γυναικείαν ὄψιν μετεβλή- „θην.“ ὁ δὲ ἀνὴρ ἐκεῖνος τῶν ῥημάτων τοῦ νέου ἀκούσας, κατοίκτειρε τοῦτον τῆς συμφορᾶς καὶ λέ- γει αὐτῷ· „ἐγὼ ἀντὶ σοῦ εἰς γύναιον μεταμορφω- „θήσομαι καὶ ἐπὶ μῆνας τέσσαρας τῇ γυναικείᾳ „μορφῇ ἐγκαρτερήσω, ἄχρις ἂν σὺ τοὺς σοὺς γάμους [*](7 καρτερῶν τὸν σύμβουλον i. e. ἀναμένων 9 τῷ Bois- sonade: τὸ ABV 12 ἐπηρώτισε ABV: corr. Boissonade 15 ἀπερχόμην et paulo post κατοίκτειρε 23 incertum utrum librario an scriptori tribuendaa sint 17 μου uel μοι scriben- dum erat: με ABV 23 κατοἴκτειρε V 24 μεταμορφοθήσο- μαι V 26 ἐγκαρτερήσω scripsi: καρτερήσω ABV. prorsus autem differt Euripideum καρτερεῖν μάχῃ)
35
„ἐκτελέσῃς. πλὴν ὄμοσόν μοι ὡς μετὰ τὴν τελείω- „σιν τῶν τεσσάρων μηνῶν πάλιν ἐλεύσῃ πρός με.“ ὁ δὲ τοῦ βασιλέως υἱὸς ὤμοσε τῷ κηπωρῷ ἐκείνῳ ὡς ἐκ παντρόπου πρὸς αὐτὸν ἐλεύσεται. ὁ δὲ κη- πωρὸς παραχρῆμα εἰς γυναῖκα μετεβλήθη, καὶ ὑπί- δειξεν αὐτῷ καὶ τὴν πρὸς τὸν πενθερὸν αὐτοῦ ὁδὸν τὴν εὐθεῖαν. μετὰ δὲ ταῦτα τῶν τεσσάρων μηνῶν περαιωθέντων, ἐμνήσθη ὁ τοῦ βασιλέως υἱὸς τῶν [*](p. 46 B.) μεθʼ ὅρκου αὐτοῦ ὑποσχέσεων ὧν ὑπέσχετο τῷ κη- πωρῷ, καὶ πρὸς αὐτὸν εὐθὺς παραγίνεται τὴν γυ- ναικείαν ἔτι μορφὴν περικείμενον· εὑρίσκει δὲ αὐτὸν καὶ κατὰ τὴν φύσιν τῶν γυναικῶν ἐν γαστρὶ ἔχοντα. καὶ τῆς γαστρὸς αὐτοῦ ἐξογκουμένης οὔσης, φησὶ πρὸς αὐτὸν ὁ τοῦ βασιλέως υἱὸς ἐξ εὐλόγου προ- φάσεως· „πῶς ἄρα γε νῦν ἀντὶ σοῦ εἰς γυναῖκα „μεταβληθῶ; καὶ γὰρ ὅτε με πλησίον τῆς πηγῆς ἐν „γυναικείᾳ μορφῇ εὕρηκας, παρθένος ἐγὼ τὸ σῶμα „ἐτύγχανον, καὶ σὺ γοῦν ἄρτι ἐν γαστρὶ ἔχεις· „πῶς ἐγὼ ἐγγαστρωμένος γενήσομαι;“ οὕτως οὖν διαλεχθεὶς ὁ τοῦ βασιλέως υἱὸς νενίκηκεν ἅμα τὸν κηπωρὸν τῇ τοῦ λόγου πιθανότητι, καὶ πρὸς τὸν ἴδιον πατέρα καὶ βασιλέα μετὰ χαρᾶς ὑπέστρεψε. καὶ τῷ πατρὶ διηγήσατο ὅσα παρὰ τοῦ κακοῦ συμ- βούλου τοῦ σοφωτάτου ἐκείνου ἐν τῇ ὁδῷ πέπον- θεν. ὁ δὲ βασιλεὺς ἐκεῖνος μεγάλως ὀργισθεὶς ἐπὶ τῇ συμβουλῇ καὶ πονηρίᾳ τοῦ κακοῦ συμβούλου ἐκείνου, ἀναιρεθῆναι προσέταξε τὸν φιλόσοφον. Οὕ- τως οὖν κἀγώ, βασιλεῦ, ἐπὶ τῇ θείᾳ θαρρῶ κρίσει, [*](p. 47 B.) [*](1 ὤμοσον V 4 ἐκ παντὸς τρόπου ci. Boissonade cl. p. 63 B. 8 περαιωθέντων in tali scriptore ferendum neque in περανθέντων uel περατωθέντων mutandum 17 τὸ σ., 19 πῶς . . γεν. om. D 19 πῶς δʼ? ἐγκαστρωμένος BV) [*](24 πέπονθε ABV 26 ἐπιβουλῇ ?)
36
ὅτι δῴη μοι ἐκδικηθῆναι ἀπὸ τούτων τῶν ἀναισχύν- των καὶ σοφῶν σου τῇ κακίᾳ συμβούλων. εἰ δʼ οὖν, ὡς προεῖπόν σοι, ἐμαυτὴν διαχειρίσομαι, καὶ ἔσται ἡ τοῦ ἁμαρτήματός μου αἰτία ἐπὶ σέ, ὅτι με ἀπὸ τοῦ υἱοῦ σου οὐκ ἐκδικησας ὡς ἔδει κατὰ τὸ δίκαιον καὶ ἀληθές, ὅστις κατʼ ἐμοῦ ἐχώρησεν εἰς τοσοῦτον μω- ρίας καὶ ἀναισχυντίας καὶ παρανομίας.“

Τότε ὁ βασιλεὺς τοῖς τῆς γυναικὸς λόγοις ὑπα- χθείς, κελεύει τὸν υἱὸν αὐτοῦ ἀναιρεθῆναι. μετὰ δὲ τὴν ἀπόφασιν πάλιν, κατὰ τὴν τετάρτην ἡμέραν ὁ τῶν φιλοσόφων αὐτοῦ καὶ συμβούλων τέταρτος ἔρχεται. καὶ συνήθως αὐτὸν προσκυνήσας, „ζῆθι, βασιλεῦ,“ εἶπεν „εἰς τὸν αἰῶνα. γνωρίζω τῷ κρά- τει σου, ὡς οὐ χρή τινα τῶν κατὰ σὲ βασιλέων κατὰ συναρπαγήν τι τὸ σύνολον διαπράξασθαι, ἕως οὗ καθαρῶς ἐρευνήσῃς καὶ τὴν ἀλήθειαν στήσῃς, καὶ ὅπερ ἀκούσῃς ἀκριβῶς ἐξετάσῃς, ὅπως μὴ συμβήωε- [*](p. 48 B.)ται ὡς ἔν τινι τῶν βασιλέων λέγεται προγενέσθαι.“ ὁ δὲ βασιλεὺς ἔφη· „καὶ πῶς γε, σαφήνισόν με.“ (ὃ δὲ ἐφη·) ἦν γάρ τις υἱὸς βασιλέως· καὶ ἐγένετο ἐν μιᾷ ἡμέρᾳ τοῦτον ἀπελθεῖν εἰς τὸ λουτρὸν τοῦ ἀπολοῦσαι τὸ ἑαυτοῦ σῶμα. ἦν δὲ αὐτὸς παχὺς ἅμα [*](1 δῴη cf. 33, 1. δώσει δώσῃ? θέλει δώσει D 2 εἰ δʼ οὖν, ὡς πρ. σοι ἐ. δ., καὶ ἔ.? cf. p. 58 B. 5 ἐκδίκησας] cf. 34, 15 6 ὅςτι V 8 τοῖς om. A 12 ἔρχεται om. VA) [*](ζῆθι . . αἰῶνα om. A lemma: ὁ (om. V) τέταρτος σύμ- βουλος ABV 16 tertiam requiras personam; u. D de u. στήσῃς dubitauerim 17 ἀκούσης V: ἀκούσεις AB. coniuncti- uus apud scriptores recentiores sequitur pronomina et aduerbia relatiua etiam p. ἄν non addita σοι adiciendum uidetur ante συμβήσεται μὴ om. V 18 καί τινι? ἑνὶ? βαλανέων u. 38, 19 παραγενέσθαι B. an προςγενέσθαι? 19 uu. ὁ δὲ ἔφη in libris praetermissa suppleui; u. D lemmata τοῦ τε- τάρτου φιλοσόφου V. διήγησις τετάρτου τοῦ τετάρτου φιλο- σόφου A 20 ἦν] ὦν B 22 αὐτὸς] οὗτος ? om. D )

37
καὶ εὐμεγέθης, ὡς ἐκ τοῦ πάχους μὴ καθορᾶσθαι τὰ τούτου αἰδοῖα. τοῦτον θεασάμενος ὁ λουτράρης ὡς κακοῦ ὄντος τοῦ πάθους ἔκλαιεν. ὁ δὲ τοῦ βα- σιλέως υἱὸς πρὸς αὐτὸν εἶπεν· „ἵνα τί οὕτως δα- κρύεις ἐλεεινῶς“ ὃ δὲ ἀντέφησεν ὅτι „κλαίω, διότι „ὁρῶ σε, βασιλέως ὄντα σε υἱόν, σὺ δὲ υἱὸν οὐ „δυνήσῃ κτήσασθαι. ὁρῶ γάρ σε μὴ ἔχοντα τὰ τῶν „ἀνδρῶν αἰδοῖα· καὶ πῶς δυνήσῃ γυναικὶ συγγε- „νέσθαι;“ ὁ δὲ νέος τὰ ῥήματα τοῦ λουτραρίου εὐφροσύνως δεξάμενος, δέδωκεν αὐτῷ χρυσίον, λέ- ξας πρὸς αὐτόν· „θέλω γινώσκειν σε ὡς ὁ βασιλεὺς „ὁ πατήρ μου γυναῖκά μοι ἀγαγέσθαι βούλεται· καὶ „τοῦτο ὅπερ μοι εἶπας καὶ ἐγὼ γινώσκων, ἀπορῶ „τὰ μέγιστα, πῶς ἔσται μοι ἐκείνῃ τῇ γυναικὶ κατὰ [*](p. 49 B.) „τὴν τάξιν τῶν ἀνδρῶν συναφθῆναι. ἀλλὰ νῦν λάβε „τουτονὶ τὸν χρυσὸν καὶ ἀπελθὺν φέρε μοί τινα „γυναῖκα περικαλλῆ, ὡς ἂν ἐπʼ αὐτῇ δοκιμάσω „ἐμαυτόν.“ ὁ δὲ λουτράριος τὸν χρυσὸν λαβών, ἔλεγεν ἐν ἑαυτῷ· „ἐνέγκω ἐνθάδε τῷ νέῳ βασιλεῖ „τὴν ἐμὴν γυναῖκα, ἐπεί, ὡς ὁρῶ, οὐκ ἔχει μόριον „πρὸς συνουσίαν.“ καὶ ταῦτα συλλογισάμενος, ἀπελθὼν ὁ μάταιος ἤνεγκεν αὐτῷ τὴν ἑαυτοῦ σύ- ζυγον. ὁ δὲ τοῦ βασιλέως υἱὸς εἰσήγαγε τὴν γυ- ναῖκα ἔνθα ἡ στρωμνὴ ἐν τῷ λοετρῷ ἡτοίμασται, καὶ ὅλην τὴν νύκτα ὡς συνήθεια τοῖς ἀνδράσι τῇ γυναικὶ συνεμίγνυτο. εἶτα περὶ τὴν αὐγὴν παρα- κύψας ὁ λουτράριος ἀπό τινος ὀπῆς, ὁρᾷ τοῦτον [*](6 σε, nescio an delendum sit; potest tamen ab auctore pro- fectum esse, ut structura interrupta pergat l. 7. cf. p. 19, 9. 31, 20. 38, 21. 23. 15 λάβε ABV; u. 8, 14 16. 18 χρυσὸν] χρυσοῦν? 16 φέρε 22 ἤνεγκεν: cf. 20, 20 19 ἐνέγκω fut. loco est; ἂσ φέρω D ἐνθάδε scripsi: τάδε ABV, om. D) [*](24 ἡτοίμαστο? 26 . . μμ . . V)
38
γαυριῶντα μεγάλως καὶ ὥσπερ ἵππον μετὰ χρεμε- τισμοῦ τῇ γυναικὶ μιγνύμενον· καὶ πικρῶς ὁ βαλα- νεὺς ἀνοιμώξας ὠδύρετο λέγων· „οἴμοι, τίς γένω- „μαι; τί πέπονθα ὁ τάλας; τί εἴπω τῇ γυναικί μου, „ἢ αὐτὴ τί εἴπῃ πρός με; ἆρα θελήσει ἐμοὶ συνοι- „κεῖν ἣ τὸν νέον ἀγαπήσασα, ἐμὲ καταλείφει;“ οὕ- [*](p. 50 B.)τως οὖν τοῦ ἀνδρὸς τῇ ἀθυμίᾳ τρυχομένου, ὡς ὁ νέος ἐπαύσατο, ὁρᾷ τὴν γυναῖκα ἐκεῖθεν ἐξερχομέ- νην καί φησι πρὸς αὐτὴν ὁ ματαιόφρων ἀνήρ· „ἄπιθι τὸ λοιπόν, γύναι, πρὸς τὴν οἰκίαν ἡμῶν.“ ἣ δὲ πρὸς αὐτὸν ἀντέφησε· „πῶς ἄρα προθύμως „ἐπὶ τὴν οἰκίαν πορεύσομαι, οὕτως παρὰ σοῦ ὑβρι- „σθεῖσα ὁλόκληρον νύκτα, ὅς με τὴν σὴν γυναῖκα „οὐκ ἐνετράπης τῷ τοῦ βασιλέως υἱῷ συγκοιτάσαι;“ τούτοις τοῖς λόγοις ὁ ἀνὴρ τρωθείς, τῇ λύπῃ καὶ τῇ πολλῇ ἀθυμίᾳ λιποψυχήσας τὴν ζωὴν κατέστρεψε. Διὸ καὶ σύ, βασιλεῦ, μακροθύμησον καὶ μὴ σπεύ- σῃς οὕτως ἀνερευνήτως ἀπολέσαι σου τὸν υἱόν, μή πως καὶ σὺ κατʼ ἐκεῖνον τὸν μὴ ἐξετάσαντα βαλα- νέα πικρότατα μεταμεληθεὶς τὸ ζῆν ἐκμετρήσῃς. πῶς γὰρ ἕνα σε παῖδα καὶ μόνον κεκτημένον οὕτω συν- αρπάζεσθαι πρέπον εἰς τὴν ἐκείνου ἀναίρεσιν; καὶ ταῦτα μὴ γινώσκοντά σε καθαρῶς εἴτε ἀληθὲς εἴτε ψευδὲς τὸ κατʼ ἐκείνου λαλούμενον. καὶ δὴ πρὸς τούτοις ἕτερόν τί σε βούλομαι διηγήσασθαι.

[*](3 ἀνοιγκώσας A τί ut D? u. Cobet V. L. 106 γέ- νομαι V 5 ἢ αὐτῆ V ἡ αὕτη A 6 ἤ VBD: ἡ A. ἡ . . ἀγαπήσασα; Boiss. καταλίφει VB κατάλέψει A: cor- rexit Boissonade 7 τρυχωμένου V 10 τολοιπὸν V sae- pius 12 πορεύομαι A 14 συγκοιτᾶσαι VAB Boiss. 15 τοῖς om. A 18 ἀνερμηνεύτως VB ἀπωλέσαι V 20 μεληθεὶς A omissa praepositione ἐκμετρήσεις libri: u. 48, 20 25 σε] cf. 3, 11)
39

Γυνή τις ἀνδρὶ ωομίμῳ συζῶσα, ἄνδρα τὸν ἑαυτῆς [*](p. 51 B.) εἴς τινα ὁδοιπορίαν βουλόμενον ἀπελθεῖν καὶ τῆς αὐ- τοῦ ἐξιέναι οἰκίας, συνθήκας καὶ ὑποσχέσεις τοῦτον ἐξήτησεν, ὁμοίως δὲ καὶ αὐτὸς αὐτήν. καὶ ἄμφω συνετάξαντο πρὸς ἀλλήλους ὡς τὴν κοίτην αὐτῶν ἀμίαντον διαφυλάξουσι καὶ σωφρονοῦντες ἔσονται ἄχρι τὴς τοῦ ἀνδρὸς ἐπαναστροφῆς. εἶτα καὶ ἀριθμὸν ἡμερῶν δέδωκεν ὁ ἀνὴρ τῇ γυναικί, ὅτι „μετὰ τὰς „ἡμέρας ταύτας εἰς τὴν οἰκίαν ἐπανελεύσομαι.“ διὸ καὶ τῆς διωρίας τῶν ἡμερῶν τελεσθείσης, ἡ γυνὴ τῇ ὀδῷ ἐπλησίαζε. (καὶ) ὁρῶσα εἴπερ ὁ ἀνὴρ αὐτῆς καθορᾶται ἐρχόμενος, οὐχ ἑώρα· ὅτε καὶ νέος τις αὐτὴν θεασάμενος, ἥλω τῷ ταύτης ἔρωτι καὶ ἤρξατο περὶ τούτου αὐτῇ διαλέγεσθαι. ἣ δὲ οὐδαμὴ οὐδα- μῶς τούς περὶ ἔρωτος λόγους ἐδέχετο. ὁ δὲ νεα- νίας τῷ τῆς γυναικὸς ἔρωτι μάλα δηχθείς, πρός τινα γραῦν ἀπῄει πλησίον τῆς ἐρωμένης οἰκοῦσαν καὶ λέγει τῇ γραΐδι ὡς „ἐξαίφνης ἰδών τὴν σὴν γει- „τόνισσαν, ἠράσθην αὐτὴν καὶ πρὸς ὁμιλίαν ἐβια- [*](p. 52 B.) „σάμην· ἡ δὲ οὐδαμῶς εἰς τὸ παντελὲς ὑπακούει μου, ἀλλὰ καὶ βαρέως τοὺς ἐμούς δέχεται λόγους. „εἰ οὖν σύ, ὦ μὴτερ, ταύτην καταπείσεις τοῖς ἐμοῖς „εἶξαι λόγοις, ὃ ἂν αἰτήσῃς με δώσω σοι.“ ἡ δὲ [*](1 lemna codd.: διήγησις τοῦ τετάρτου φιλοσόφου num delendum ἄνδρα τὸν ἑαυτῆς 6 διαφυλάξωσι libri 8 λέ- γων ὅτι 9 ἐπανελεύομαι A 10 διωρίας ABV: διορίας Boissonade 11 ἐπλησίαξεν Val. Schmidt. ego καὶ adieci: quod facere malui quamm ἀλλʼ addere ante οὐχ, quia tum dicendum erat ἐπλησίαζεν ὀψομένη 12 ὅτε καὶ cf. 40. 10 16 δει- χθεὶς VB 18 γειτονισανμ ABV: corr. Boissonade. cf. Corais Isocr. 110 (31) 19 ἠρώθην A. αὐτὴν et 20 εἰς non sunt mutanda; cf p. 159 B, extr. inde ab hoc ioca ubique uer- suum politicorum dode3casyllaborun uestigia pellucentt 21 μου ABV: μοι sed c. Cobet. N. L. 520. 23 με scripsi: μοι ABV; quamquan u. 22, 8)

40
γραῦς τῶν λόγων ἀκούσασα, λέγει τῷ νέῳ ὡς „ἐγὼ „τὴν κόρην εἰς θέλημα σὸν καταστήσω.“ καὶ τοῦτο εἰποῦσα, εὐθύς ἐγείρεται, καὶ τεχνικῶς τὰ τοῦ πράγματος κατορθοῖ· ἄλευρον γὰρ ἀγαγοῦσα καὶ τοῦτο μεθʼ ὕδατος ὡς ζύμην σμίξασα, πεπέρεως ὕστερον πολλοῦ γεμίζει τὸ ζυμάριιον καὶ οὕτως αὐτὸ εἰς ψωμὸν κατασκευάζει. εἶτα ἑψήσασα καὶ τὸν ἄρ- τον λαβοῦσα, ἔτι δὲ καὶ ἣν εἶχε σκύλαν μεθʼ ἑαυ- τῆς, πρὸς τὴν κόρην πορεύεται. ἦν δὲ ἡ κύων ὄπισθεν τῆς γραὸς ἀκολουθοῦσα. ὅτε δὲ τῷ οἰκή- ματι τῆς ἐρωμένης ἐπλησίασε, ῥίπτει τῷ κυναρίῳ ἐκ τοῦ ἄρτου ἐκείνου· ἡ δὲ κύων φαγοῦσα τούς ὀφθαλ- μούς αὐτῆς δακρύων ἐγεμίσθη ἐκ τοῦ πεπέρεως, καὶ [*](p. 53 B.)σφοδρῶς δακρύουσα ἠκολούθει τῇ γραΐδι. ταύτης εἰσελθούσης πρὸς τὴν ἐρωμένην, ὁρᾷ αὕτη ἡ γυνὴ τὴν κύνα κλαίουσαν καὶ δάκρυα ἐκ τῶν ὀφθαλμῶν ἀφιεῖσαν· λέγει τῇ γραΐδι· „τίς ἡ αἰτία τῶν δακρύων τῆς κυνός;“ ἡ δὲ γραῦς τῇ ἐρωτομωραιοπλοκοσυν- θέτῳ καὶ ποθαγαπημενοπλουμισμισμένῃ κόρῃ ἀπεκρί- [*](2.9 κόριν A μεταστήσω? 4 ef. 21, 6 5 ὡς] εἰς ut fiat? σμίξασα ex εἰσμέ ξασα correptum recentiorun est, cf. Schäfer Greg. Cor. 679 n. πεππέρεως VB 8 exciditne ἀγαγοῦσα) [*](ἡ σκύλα, ἡ σκύλλα dicitur canis femina, ὁ σκύλρς mas. cf. Corais Heliod. 105 m. 10 δὲ VA: καὶ B. sed ὅτε καὶ idem est atque τύτε 13 πεππέρεως VB 15 ὁρῶσα? an 17 καὶ λέγει? cf. 20, 13 17—19. 41, 6 uersus integri. etiam in monstris illis uerborum, in quibus procudentis Graeculorum aetas infima mirum quantum sibi placebat, dodecasyllaborum uestigia restant.) [*](18 . . μοραιω . . ABV, . . μωραιο . . Boissonade qui explicat „dolis quos uesanus amor intexuit cirecumuentae“. ego inter- preter comis prae nimio (in maritum) amore artificiose cin- cinnatis, cm Val, Schmidtio πλοκοσύνθετος de cultu atque gradu capillorum intellegens . . μιραιω . . adtulit D Gange; unde Val. Schmidt coniecit scr. esse . . μυριο . . 19 . . αγα- πημενω . . ABV: corr. Boissonade πολυμισμένη i. e. or- nata (cf. Corais Heliod. 299) 18. 19. 41, 1 tria illa adi. om. D)
41
νατο μετὰ δακρύων· „αὕτη ἡ χύων, ἣν ὁρᾷς, γλαυκο- „φθαλμοφρυδοβαπτόχειλε, θυγάτηρ μου, φεῦ, ἐτύγ- „χάνέ ποτε, καί τις νεανίας ἀγαπήσας αὐτὴν πρὸς „συνουσίαν ἠνάγκασεν· αὕτη δὲ οὐδʼ ὅλως ἐκείνῳ „ἤκουσε. καὶ ὁ νέος ὑπὸ τῆς πολλῆς ἀθυμίας κατη- „ράσατο ταύτην ἐκ πολυπόνου καρδίας, καὶ εὐθύς „εἰς κύνα, οἴμοι, μετεβλήθη. καὶ ὁσάκις βουληθῶ „ἐξελθεῖν τῆς οἰκίας, οὕτω πικρῶς κλαίουσα ὀπίσω μου ἀκολουθεῖ.“ ταῦτα τῆς μαστροποῦ μετὰ δα- κρύων εἰπούσης, ἡ κόρη καταπλαγεῖσα ἐφʼ οἷς ἥκουσε καὶ ἑώρακε, φόβῳ συλληφθεῖσα τὴν καρδίαν εἶχε πηδῶσαν καὶ πρὸς τὴν γραῦν ἔλεγε· „φόβος „μοι πολύς προσεγένετο ἀπὸ τῆς σῆς διηγήσεως· „νεανίας γάρ τις ἰδών με παρακύψασαν ἐκ τοῦ πα- [*](p. 54 B.) „ραθυρίου, ἐκρατήθη τῷ ἐμῷ ἔρωτι, καὶ πρὸς „συνουσίαν ἀναγκασθεῖσα οὐκ ἤκουσα· διὸ φοβοῦ- μαι μή ποτε πάθω, καθὼς πέπονθεν ἡ θυγάτηρ „σου, ἀπὸ κατάρας ἐκείνου. καὶ τὸ λοιπὸν ἀνα- „στᾶσα πορεύου καὶ εἑροῦσα τοῦτον ὡς ἐμὲ ὁδή- „γησον, καὶ ἐγώ σε φιλοτίμως ἀμείψομαι. ἡ δὲ γραῦς ἀπεκρίνατο· „ἐγὼ κατὰ τὸ σὸν θέλημα τοῦ- „τον εὑροῦσα πρὸς σὲ φέρω. σὺ δʼ ἀναστᾶσα κατα- „μκόσμησον τὴν οἰκίαν σου καὶ τὸ πρόσωπόν σου ἅμα [*](2 . . φρυδο . . om. VB. φρύδιον natum est ex ὀφρύδιον . . χειλε] Boissonade uocabulum exiisse suspicatur in . . χεί- λης, interpretatus filia glaucis ocellis, superciliis labiisqne pictis: cui officit βαπτο inter οφθαλμα et χειλε collocatum. mihi ante φρυδο nomen adiectiuum uidetur excidisse et βαπτόχειλος, quod eodem errore a recentioribus formatum esse potest quo λε- πτόχειλος et παχύχειλος, intellegendum de labris quae ad basia incitant 3 τις Val. Schmidt: τινος ABV 4 ἠνάγκασε ABV ἐκείνη V. — an ἐκείνου? 11 συληφθεῖσα V ληφθῆσα A 19 ὡς] structura apud hos scriptores rarissima; solent di- cere εἰς 22 φέρω u. 20, 20)
42
„τῷ σώματι μύροις νίψον.“ καὶ ἡ κόρη ἀναστᾶσα ἐν τῇ ἑαυτῆς στρωμνῇ κοσμίως διετέθη, καὶ δεῖ- πνον πολυτελῆ προητοίμασεν. ἡ δέ γε μαστροπὸς τὸν νέον ἐκεῖνον ζητήσασα οὐχ εὗρεν· ἕτερον δὲ νέον ἀντʼ ἐκείνου εὑροῦσα, „ἀκολούθει μοι“ ἔφη· τού- του δὲ ἐρωτήσαντος ,,ποῦ ἀπάγεις με;“ ἡ γραῦς ἔφη· „φέρω σε, ὦ νεανία, εἰς οἶκον κοσμιώτατον ,,πάνυ, ἐν ᾧ καὶ ὡραιοτάτη καὶ περικαλλής (τις) „κάθηται, δρόσον ἀποστάζουσα τῇ ὀσηῇ, καὶ κατὰ [*](p. 55 B.)„ἀλήθειαν σοι ἁρμοδία πρὸς συνουσίαν.“ ὁ δὲ ἀνὴρ τοῖς λόγοις τῆς γραὸς καταθελχθείς· „πορεύου ἔμ- ,,προσθέν μου.“ κἀκείνης ἔμπροσθεν (πορευομένης) καὶ τούτου ὄπισθεν, εἰσῆλθον εἰς τὴν οἰκίαν. ὁ δὲ ἀνὴρ τὸν ἑαυτοῦ οἶκον ἑωρακώς, συνεταράχθη τῇ λύπῃ καὶ καθʼ ἑαυτὸν ἔλεγεν ὡς „ἔοικε κατὰ ἀλή- „θειαν ὅτι τοιαῦτα διέπραττεν ἡ σύζυγός μου, ἀφʼ „οὐ ἐγώ τῶν ὧδε ἐξῆλθον.“ εἰσαγαγοῦσα δὲ αὐτὸν ἡ προαγωγὸς ἐπὶ τῆς συνήθους κλίνης καθεσθῆναι πεποίηκεν. θεασαμένη δὲ ἡ γυνὴ ὅτι ὁ ἀνὴρ αὐτῆς ἐστιν, εὐτέχνῳ τινὶ πανουργίᾳ ἐνήργησε, καὶ εὐθύς ἀναστᾶσα, χεῖρας ἐπέβαλε τῷ ἀνδρὶ καὶ τῆς αὐτοῦ γενειάδος ἀναιδῶς ἁψαμένη, πλήττει αὐτοῦ τὴν ὄψιν, καὶ σύν δάκρυσιν ἐβόησε λέγουσα· ,,ὦ ἀκόλαστε καὶ „διεφθαρμένε, αὗται ἡμῶν αἱ πρὸς ἀλλήλους συν- [*](3 πολυτελῆ] nam etiam ὁ δεῖπνος a recentioribuss usurpa- tur προητοίμασε ABV, παρητοίμασεν? μαστρωπὸς AV) [*](8 περικαλὶς V γυνή τις deesse suspicabatur Boisso- nade. ego τις addidi; cf. D et p. 12, 2 9 ὀσμῇ u. D 11 καθελχθεὶς ABV: καταθελχθεὶς Val. Schmidt „πορεύου“ ἔφη 12 πορευομένης adieci; u. D 15 ἔλεγε ὡς ἔοικε A. ἔλεγε· ὡς ἔοικε V ἔλεγεν· ὡς ἔοικε B 16 ὅτι τοιαῦτα Scipsi cl. 43, 23: ὅτι αὐτὰ BV ὅτι αὑτᾶ A, cf. D δι· ἔπραττεν A.) [*](21 ἐπέβαλ V λ edem manu supra scriptum 23 συνδ. V )
43
„θῆκαι τυγχάνουσιν; οὗτοι οἱ μεθ᾿ ὅρκου δεσμοί; ,,οὑ σωφρονεῖν ἐπηγγείλω μοι μέχρι τοῦ ἐπαναστρέ- „ψαι σε εἰς τὸν οἶκον; ἵνα τί λοιπὸν εἰς οὐδὲν ταῦτα [*](p. 56 B.) „θέμενος, εἰς θέλημα καὶ λόγους ἦλθες τῆς γραὸς „ταύτης;“ ὁ δὲ ἀνὴρ ἐκπλαγεὶς σφόδρα ἐπὶ τῇ τοῦ γυναίου τοσαύτῃ διανοίᾳ καὶ αἰφνιδίῳ ἀναισχυντίᾳ, καὶ τί ἦν τὸ ζήτημα ὃ σήμερον συνέβη σοι,“ ἔφη „γύναι; “ αὕτη ἀπεκρίνατο· „ἐγὼ σήμερον ἠκηκόειν „καταλαβεῖν σε τὰς θύρας τοῦ κάστρου, καὶ δοκι- μὴν βουληθεῖσα ποιήσασθαι τῆς πρὸς ἐμέ σου ἀγὰ- „πης καὶ ὑποσχέσεως, τὴν οἰκίαν σκοπίσασα καὶ „ἐμαυτὴν κοσμήσασα, προσποιητῶς ταύτην τὴν „γραῦν πρὸς σὲ ἔπεμψα, ἵνα διʼ αὐτῆς δοκιμάσω ,,[σου] τὴν τῆς γνώμης σου βούλησιν καὶ ἐάνπερ „σωφροσύνην ἐτήρησας· καὶ ἰδού ἐν γνώσει κακὰ „ἔχοντα εἶδόν σε καὶ τῶν ἐνόρκων συνθηκῶν κατα- „ψρονητήν. λοιπὸν οὐκ ἔτι ἔσομαι μετὰ σοῦ εἰς γυ- „ναῖκα· ἀλλʼ οὐδέποτε φιλίαν ἢ ἀγάπην ἔξω πρὸς „σὲ καθαράν.“ ὁ δὲ ἀνὴρ ὁ μάταιος ἔφη πρὸς αὐ- τήν· „ὡ γύναι, ἐγὼ μᾶλλον κατὰ σοῦ ὑποψίαν εἶ- „χον καὶ τὰ ἐναντία ὑπενόουν, καὶ ὡς εἶδόν σε ,,οὕτως κεκαλλωπισμένην καὶ πρὸς μῖξιν ἕτοιμον, ,,τοιαῦτα ἐνόμισα καὶ μετὰ ἑτέρων ἀνδρῶν ἐνεργεῖν [*](p. 57 B.) „σε. ἐπεὶ δέ, ὡς λέγεις, χάριν δοκιμῆς ἐπʼ ἐμὲ ταῦτα ,ἐποίησας, φανεράν σοι πποιήσω καὶ τὴν ἐμὴν γνώ- [*](1 τυγχάνουσι ABV 3 εἰς οὐδέν] i. e. ἐν οὐδενὶ λόγω. παρ᾿, οὐδὲν 7 ὅ] τὸ A, ὅ τὸ cont. Boissonade 8 καὶ αὐτή D 8 ἐνενοἠκειν 9 κάστρου i. e. τῆς πόλεως 14 delendum σου alterutrun ἐάνπερ incertum utrun librario an scriptori tribuendun 5 γνώσει] γνώμῃ? 16 ἐνόρκω A; inde ci. Boissonade ἐν ὅρκῳ. sed tum scriptor uidetur pο- tius dicturus fuisse σύν ὅρκω, μεθ᾿ ὅρκου. ὄντα καταφρο- νητήν? 17 εἰς] tamquan 22 μίξιν libri 23 ἐνομί- σασα V)
44
„μην. ἐγὼ τούτου χάριν ἠκολούθησα τῇ γραΐδι, τοῦ „ἰδεῖν εἰ πρὸς τὴν ἐμὴν προσκαλεῖται οἰκίαν· εἰ γὰρ „εἰς ἅλλην τινὰ οἰκίαν ἢ γυναῖκα ἔλεγέ μοι ἀπιέναι, ,,οὑκ ἂν ὑπέμενον κἂν ἀκοῇ τὸν λόγον ἀκοῦσαι.“ ἡ δὲ γυνὴ σχηματοποιήσασα ὡς μὴ τοῖς λεγομένοις δῆθεν πιστεύουσα, καὶ ἰσχυροτέρως τῇ λύπῃ κατα- φερομένη, ἤρξατο τύπτειν τὸ πρόσωπον καὶ τὰ ἱμά- τια σχίζειν καὶ βοᾶν ὡς ,,οὐκ ἔτι τοῖς ὅρκοις πι- „στεύσω, ἐπεὶ μηδεμία ἐστὶν ἐν αὐτοῖς ἀλήθεια.“ ταῦτα πρὸς τὸν ἅνδρα ποιήσασα, ἀρκετὸν καιρὸν προσποιητῶς τοῦτον ἐμνησικάκει μὴ λαλήσασα αὐ- τόν, καὶ οὐ πρότερον ἀγάπην τούτῳ πεποίηκεν ἄχρις οὐ ἐκεῖνος πολλὴν ἔξοδον καλλωπισμοῦ ἐκ χρυσοῦ [*](p. 58 B.)ταύτῃ ἐχαρίσατο, ἅμα δὲ καὶ ἱμάτια. Καὶ νῦν, ὦ βασιλεῦ, ἀπὸ ταύτης γνῶθι τῆς διηγήσεως, ὡς οὐ- δὲν τῶν ἀνθρώπων πρὸς τὰς τῶν γυναικῶν μηχα- νουργίας δύναται μαχέσασθαι.

Οὕτω παρὰ τοῦ τετάρτου συμβούλου ὁ βασιλεὺς ἀκροασάμενος, κελεύει τὸν υἱὸν αὐτοῦ μὴ ἀποκταν- θὴναι. ἡ δὲ μαινὰς ἐκείνη τοῦ βασιλέως παλλακὴ νοήσασα τὴν τοῦ βασιλέως ἀναβολήν, ἣν περὶ τὸν ἄδικον φόνον τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ ἀναβάλλεται, κατὰ [*](2 εἰδεῖν V 6 δῆθεν a scriptore profectum καταφερο- μένῃ V ut saepius 8 u. D 9 μή δὲ μία V 11 τοῦτον ἐμνη- σικάκει scriptores Byzantini dixerunt, praecedente fortasse xen. Eph. II, 9, 1 p. 353, 25 Hr. ubi u. not. p. 229 Peerlk. λαλήσασα scripsi: λαλῆσαι ABV 12 πεποίηκεν cf. p. 70 B.) [*](13 ἡ εξοδος e sermone uolgari tam a Polybio, τὸ ἔξοδον a Graecis Hodierhis dicitur expensa. neque tamen maritus pe- cuniam ei donauit unde ornatum sibi pararet, quod ne sumamus prohibent et ἐκ χρυσοῦ et ἱμάτια, sed mundun multebren ipsum.) [*](15 οὐδείς? nist significat nichts auf der Welt 18 οὕτω] solet dicere τούτων τῶν λόγων uel τούτων. (p. 24, 60. 70 B.) ἔτζη D 20 ἡ in V librarius rubro colore addere oblitus est: ad quod plerumque non adnotaui παλακὴ V )

45
τὴν τετάρτην ἡμέραν παρέστη τῷ βασιλεῖ κρατοῦσα ἐν ταῖν χεροῖν δεσμόν τινα βοτανῶν καὶ λέγει αὐτῷ· „ἰδού, βασιλεῦ, φάρμακον δηλητήριον ἐπιφέρομαι, καί σοι τὸν ζῶντα θεὸν ἐπόμνυμι ὡς (εἰ) μὴ ἀπὸ τοῦ σοῦ παιδὸς ἐκδικήσεις με καὶ ξίφει αὐτὸν ἀναλώ- σεις ὅτι ἐνύβρισεν ἀναισχύντως σώφρονι οὔσῃ κἀκ σωφρόνων γονέων, ἐξ αὐτοῦ τοῦ βλαπτικοῦ καὶ θα- νατηφόρου φαρμάκου πίομαι καὶ βιαίως τῆς ψυχῆς ἀποχωρισθήσομαι· καὶ ἔσται σοι θεόθεν τῆς ἀπω- λείας μου ἕνεκα ἀσυγχώρητος ἡ κατάκρισις. πόθεν δὲ οὗτοι οἱ σοφοί σου σύμβουλοι ὠφελῆσαί σε δυ- [*](p. 59 B.) νήσονται; ἀλλὰ μᾶλλον νομίζω, συμβήσεταί σοι ὑπ᾿ αὐτῶν ὥσπερ καί τινι τῶν χοίρων ἐγένετο. Συνή- θως γὰρ εἶχεν ἐκεῖνος ὁ χοῖρος ἐπί τινα συκῆν δένδρον] πορεύεσθαι καὶ τὰ ἀποπίπτοντα ἐκ τοῦ δένδρου σῦκα ἐσθίειν. καὶ μιᾷ τῶν ἡμερῶν κατὰ τὸ εἰθισμένον πορευθεὶς πρὸς τὴν συκῆν, ὁρᾷ τινα πίθηκα [κατὰ] τῆς συκῆς ἐπαναβάντα καὶ τὰ σῦκα ἐσθίοντα. ὁ δέ γε πίθηξ τὸν χοῖρον θεασάμενος, ῥίπτει αὐτὸν κάτω ἓν σῦκον, ὅπερ φαγών ὁ χοῖρος, γλυκύτερον τῶν ἄλλων τῶν κάτω πιπτόντων σύκων κατεφάνη. καὶ πάλιν ἄλλο σῦκον ἐκ τοῦ πίθηκος [*](1 κρατοῦσα tenens 4 καὶ σοὶ V ἐπʼ ὤμνυμι V εἰ adiecit Boissonade 6 με ὕβρισεν A ὕβρισεν BV: scripsi ἐνύβρισεν. quo nisi duceret quod in A est, datiunun uerbo ὑβρί- ζειν quod hic scriptor subiunxerit non magis mirer quam quod subiunxit Cinnamus uerbo λυπεῖν 11 οὑτοι] τότε? lemma: πέμπτον (AB; πά i. e. πάλιν V) παράδειγμα τῆς γυ- ναικός συνήθειαν V, D. cf. p. 11. 38. 40. 125. 143 B. 14. 17 συκῆν et 16. 18 σύκα V talia plerumque praetermisi) [*](15 δένδρον sclusi; om. D 18 κατὰ seclusi 20 αὐτῷ κάτωθεν ABV: ἄνωθεν requtritur. scripsi κάτω ἓν 22 κατε- φάνη σψριπσι: κατέφαγε libri; quod ut potiuss qua φαγὼν cor- ruptum iudicauerim effecit γλυκύτερον; u. D ἄλλον ABV: ἄλλο )
46
καταλαβεῖν ἤλπιζεν. ὡς δ᾿ ὁ πίθηξ ἄλλο σῦκον οὐκ ἔρριψεν, ἵστατο κάτωθεν ὁ χοῖρος ἐκτεταμένον ἔχων ἄνω τὸν τράχηλον καὶ βλέπων ἀδιαλείπτως τὸν πί- θηκα. ἐπὶ πολύ δὲ τοῦ χοίρου ἄνω τούς ὀφθαλμούς ἔχοντος, αἱ τοῦ τραχήλου αὐτοῦ φλέβες ἀπεψύγη- σαν· καὶ παρευθύς ὁ χοῖρος τῆς ζωῆς ἀπερράγη.“

[*](p. 60 B.)

Τούτων ὁ Κῦρος παρὰ τῆς γυναικὸς ἀκούσας καὶ φοβηθεὶς μή πως ἑαυτὴν τῷ βλαβερῷ ἐκείνῳ κτείνῃ φαρμάκῳ, καὶ αὐτὸς αἰτία φανήσεται τοῦ θανάτου αὐτῆς, κελεύει πάλιν τὸν υἱὸν ἀναιρεθῆ- ναι. Τότε ὁ πέμπτος σύμβουλος καὶ φιλόσοφος κατὰ τὴν πέμπτην ἡμέραν εἴσεισι πρὸς τὸν βασιλέα, καὶ συνήθως αὐτὸν προσκυνήσας, φησί· „ζώοις εἰς τὸν αἰῶνα, βασιλεῦ. ἀκριβῶς γινώσκω σε, βασιλεῦ, ὡς ἄκρος τῇ γνώσει καὶ τῇ σοφίᾳ καὶ τῇ παιδεύσει γε- γένησαι· ἵνα τί τοίνυν ὁ οὕτω συνέσεως ἔχων ἀσυλ- λόγιστον ἀποφαίνῃ τὴν καταδίκην, εἰ μὴ πρότερον συζητεῖς καὶ ἐρευνᾷς τὴν ἀλήθειαν; ὅθεν καὶ ἄκου- σόν μου τῆς διηγήσεως.

Ἦν γάρ τις στρατιώτης ἀνήρ, ὅστις τῷ βασιλεῖ καὶ τοῖς ὑπ᾿ αὐτὸν ἄρχουσιν ᾠκείωτο καὶ ἠγαπᾶτο [*](Boissonade. cf. p. 25, 26 1 λαβεῖν A. ἂν non est addendum ἄλλο AB: ἄλλον V 2 ἕστατο Boissonade: ἵσα τό A ἴσα τὸ V ἰσατὸ B 3 βλέπωνν u. 23, 21 5 ἀπεφίγησαν V 7 τούτων c. p. 44, 18 9 αἴτιος φανήσεται scriptoris est, cf. 21, 24. 48, 20. p. 72 B. 11 lemmate caret V. πέμπτος φιλόσοφος AB 13 ζῴοις c. n. ad Babr. 12, 7. uidetur scribendum ζῴης 14 ἀκριβῶς γ. σε ὡ β. om. V, ab altero βασιλεῦ ἀκρ. ad alterum transiliens 15 ἅκρως ABV: correxit Boissonade) [*](17 εἰ μὴ] sententia ex his duabus confusa ἔνα τί . . ἀσυλ- λογιστον ἀποφαίνῃ τ. κ. μὴ π. συζητῶν (eo quod —) et ἀσυλλ. ἀποφ. τ. κ. εἰ μή π. συζητεῖς, cum scriptoris menti obuersa- retur quod facis nisi cum —. an pro u, εἰ legendam ὅτι 18 σύ ζητεῖς V 20 lemma διηγησις πέμπτου φιλοσόφου) [*](21 ὡκείοτο V)

47
(τῆς) γενναιότητος καὶ ἀνδρείας. ὁ δὲ τοιοῦτος στρατιώτης σκύλον ἀνέθρεφε μικρόθεν, καὶ ὅσα ἐνε- τείλατο τῷ σκυλακίῳ, ἐποίει, ὡς λόγον ἔχον· ὅθεν καὶ μετὰ πολλῆς ἀγάπης ἔτρεφεν ὁ στρατιώτης τὸν [*](p. 61 B.) κύνα. ἐν μιᾷ γοῦν τῶν ἡμερῶν ἡ τοῦ ἀνδρὸς σύζυ- γος πρὸς τοὺς ἑαυτῆς ἀπῆλθε γονεῖς καὶ τὸ αὐτῆς νηπιάζον παιδίον ἀφῆκε τῷ πατρὶ αὐτοῦ, παραγγεί- λασα αὐτῷ πολλὰ περὶ τοῦ παιδίου, ὥστε βλέπειν καὶ προσέχειν αὐτό. εἶπε γὰρ τῷ ἀνδρὶ ὅτι „οὐκ „ἀργήσω, ἀλλὰ συντόμως ἐλεύσομαι,“ καὶ οὕτως εἰποῦσα, τὸ παιδίον ἐκοίμησε καὶ ἀπῆλθε. τοῦ δὲ ἀνδρὸς (ἐν) τῇ οἰκίᾳ καθημένου καὶ τοῦ παιδίου κοιμωμένου, ἐξαίφνης τις τῶν τοῦ βασιλέως εἰσῆλθε στρατιωτῶν· καὶ τὴν θύραν κρούσαντος, ἐξελθὼν ὁ ἀνήρ, ἰδὼν τὸν παρὰ τοῦ βασιλέως πεμφθέντα, λέ- γει αὐτῷ· „τί σὺ θέλεις;“ ὃ δὲ λέγει· „ὁ βασιλεὺς καλεῖ σε.“ καὶ ὁ στρατιώτης ἅμα τῷ λόγῳ τὰ στρα- τιωτικὰ ἐνεδύσατο ἄρματα καὶ τὴν σπάθην ἀράμε- νος, προσκαλεῖται τὸν σκύλον καὶ παραγγέλλει αὐτῷ φυλάσσειν τὸν οἶκον καὶ τὸ παιδίον, μηδένα ἐάσας εἰσελθεῖν εἰς τὸν οἶκον. ὁ μὲν οὖν στρατιώτης τὸν κύνα παραγγείλας, ἀπῆλθε πρὸς τὸ παλάτιον· τοῦ δὲ σκύλου τῷ παιδὶ παρακαθημένου καὶ τοῦ παιδὸς [*](p. 62 B.) [*](1 τῆς adieci 2 σκύλον cf. 40, 8 ἐνετείλετο τῷ σκυλακίῳ VB ἐνέτυλε τὸ σκυλακίω A: emendauit Val. Schmidt. ἐνέτειλε, τὸ σκυλάκιον Boissonade 3 ἔχων ABV: correxit Boissonade 7 παραγγείλας VB παραγκείλας A: correxit Boissonade 8 πολλὰ V: om. (AB) Boissonade 9 αὐτῷ?) [*](γάρ] δὲ? cf. n. ad p. 30, 13. 17, 21 10 ἐλεύσομαι ex sermone uolgari dictum pro u, composito ἐπάνειμι 12 ἐν ad- didi 13 ᾗλθε? 14 καὶ] οὗ? 18 ἅρματα AB, ἅρμα V uno addito puncto, quod siqnificat ι, cum duo l. α. reddant: ἄρ- ματα Boissonade, D. fortiore aspiratione hodierni Graeci uti dicuntur 21 οὓτω τὸν? u. D)
48
κοιμωμένου, ὁρᾷ ὁ κύων ὄφιν τινὰ παμμεγέθη ἐρ- χόμενον κατὰ τοῦ παιδὸς καὶ αὐτοῦ ἐκροξῆσαι τὸ αἷμα σπουδάζοντα. καὶ παρευθύς ὁ κύων ἐγερθεὶς πόλεμον πρὸς τὸν ὄφιν ἐποίησε καὶ καταδακὼν αὐ- τόν, νεκρὸν αὐτὸν ἀπειργάσατο. κατʼ αὐτὴν δὲ τὴν ὥραν ἦλθε καὶ ὁ στρατιώτης, καὶ ὁ κύων μετὰ χαρᾶς τούτῳ ἀπήντησεν. ἰδών δὲ ὁ στρατιώτης τὸ στόμα τοῦ σκύλου ᾑμαγμένον, ἔδοξεν αὐτῷ ὡς ὁ κύων τὸ παιδίον ἔφαγε, καὶ κρούσας αὐτὸν τῷ ξίφει ἀπέκτει- νεν. εἶτα ἐντὸς τοῦ οἴκου γενόμενος, ὁρᾷ τὸν παῖδα κοιμώμενον ἀβλαβῆ, θεωρεῖ δὲ καὶ τὸν ὄφιν σκοτω- μένον καὶ πρὸς τῇ κεφαλῇ τοῦ παιδίου κείμενον καὶ ἅμα ἔγνω ὡς ὁ κύων τὸν ὄφιν ἐφόνευσε, καὶ πικρῶς ὡλοφύρετο ὅτι χωρὶς ἀφορμῆς τὸ τοιοῦτον ἀπέκτεινε κυνάριον. οὐδὲν δὲ ὁ κύων ἐκ τῆς τοῦ αὐθεντὸς αὐτοῦ μεταμελείας ὠξεληθῆναι ἠδυνήθη, οὐδὲ ὁ στρατιώτης ἠδυνήθη ἀπὸ τῆς λύπης καὶ τῆς μεταμελείας ἐγεῖραι τὸν κύνα. Διὸ καὶ σύ, βασι- [*](p. 63 B.)λεῦ, μὴ οὕτως ἀσκέπτως τὸν υἱὸν σου φονεύσῃς, μή πως καὶ τῷ σῷ κράτει μετάμελος γενήσεται ὕστε- ρον ὡς τῷ στρατιώτῃ. καὶ ἴσως ἐκεῖνος περί τινος [*](1 ἕρποντα 3 σπουδάζοντος ABV et 7 ἀπήντισεν ABV: correxit Boissonade 5 τὴν ὥραν c. 27, 15 7 ante τύ στόμα in V extat alterum ἰδών 11 ἀβλαβῶς A σκοτω- μένον i. e, interfectum scripsi, ut D: σκοτομένον ABV. ἐσκοτω- μένον dicere debebat. σκοτούμενον Du Cange 14 ὀλοφύ- πετο ABV uitium tam frequens cum Boissonadio tollere malui) [*](τοιοῦτον] ex usu scriptoris nescio an addendum sit adie- ctiuum πιστόν 16 ἀυθεντὸς] uide ind. et p. 94 B. 17 οὐδὲ ὁ στρ. ἠδ. om. A more solito 20 πως V; πω (AB) Boissonade γενήσεται scriptoris est 21 ἴσως] ἀλλ᾿ ἐκεῖ- νος ἐμετανόησε διὰ σκύλον Ven; cf. D. itaque fieri potuit ut hic exciderit post ἴσως (suo iure); μετεμελήθη οὕτως. sed nescio an quae insunt in libris ita possint explicari ut sapiens dicturus fuerit ἴσως (fortasse) ἐκεῖνος περὶ ζῴου (quippe qui in bestiam )
49
ζώου καὶ ταῦτα κυν[ος ὄντος φιλοδεσπότου· σὺ δὲ περὶ υἱοῦ τίνα ἕξεις ἀπολογίαν, ἀδίκως καὶ ἐξ ἀκοῆς μόνης τοιαῦτα ἐπιχειρήσας; ὅμως μέντοι γε, ὦ βα- σιλεῦ, καὶ ἄλλης διηγήσεως ἐπισχών ἄκουσον, παρα- καλῶ.