De materia medica

Dioscurides Pedianus

Dioscurides Pedianus. De materia medica, Volumes 1-3. Wellmann, Max, editor. Berlin: Weidmann, 1907-1914.

98 χαλκανθὲν τῷ μὲν γένει ἓν καὶ τὸ αὐτὸ ὑπάρχει· ὑγρὸν γάρ ἐστι πεπηγός. εἰδικὰς δὲ ἔχει διαφοράς τρεῖς· τὸ μὲν γὰρ κατὰ σταλαγμὸν διηθουμένων ὑγρῶν εἴς τινας ὑπονόμους συνίσταται, ὅθεν καὶ σταλακτὸν τὸν καλεῖται ὑπὸ τῶν τὰ Κυπριακὰ μέταλλα ἐργαζομένων. τὸ δ᾿ ἀφθόνως ὑετιζόμενον ἐν σπηλαίοις, ἔπειτα μεταχεόμενον εἰς βόθρους τὴν πῆξιν λαμβάνει, ὃ δὴ καὶ πηκτὸν ἰδίως ὀνομάζεται.

τὸ δὲ τρίτον καλεῖται μὲν ἑφθόν, σκευάζεται δὲ ἐν Σπανίᾳ. σκευὴν δὲ ἔχει τοιαύτην,. ἀχρούστατόν τε καὶ ἀσθενέστατον ὑπάρχον· ὕδατι διέντες αὐτὸ ἕψουσιν, εἰς τὰς δεξαμενάς τε κατεράσαντες ἐῶσι· [*](9 SIM. Pl. XXXIV 123 sq., inde Isid. XVI 2, 9 sq.) [*](9 EXC. Orib. XIII s. v. (χαλκανθὲς — δεικνύει); cf. Gal. XII 238, unde Aet. II 77.) [*](1 post ἀναφερομένη add. ἀπὸ λήμνου τῆς νήσου ἐχούσης ἑλώδη τόπον· κἀκεῖθεν ἐκλέγεται A Di, mg. H2 μίγνυται ADi post αἰγείῳ del. ἢ τραγίῳ E2 2 ἐκεῖσε pap. E ἀναπλασσόμενοι pap. σφραγίζοντες EDi 3 σφρακῖτα pap. καλοῦσιν αἰγός Di, αἰγός superscr. H2 4 ἀντιδότου QDi θανασίμων φαρμάκων EDi ἔξοχον Di 5 δὲ addidi ex E 6 τῶν ἰοβόλων καὶ θαλασσίων E 7 δήγματα E δὲ (pr.) om. E τινες αὐτῇ E 8 αὐτῆς P, in fine add. DiHA ἔστι δὲ καὶ δυσεντερίαις χρήσιμος) [*](9 num. cap. ψξβ´  O: ψξῆ Di: ρ𝔮 E tit. περὶ χαλκάνθου QDi τὸ δὲ χαλκανθὲς E χάλκανθες OE: χάλκανθον Orib.Di: χάλκανθος L Cels. Pl., cf. Gal. XII 721 ταὐτὸν Orib.Di 10 ὑγρὸν] ὕδωρ E 11 κατὰ bis habet P διηθούμενον ὑγρὸν Orib.E 12 σταλακτὸν E (ακτ del. E2): σταλακτὶς HDi: sacton Dl: σταλαγμίας Pl. l. s. 13 ἐργαζ. μέταλλα E post ἐργαζομένων add. Πετεήσιος (Πετάσιος coni. Salm. Pl. ex. 816) δὲ (οὗν H) αὐτὸ καλεῖ (κ. αὐτὸ H) πινάριον, οἱ δὲ σταλακτικόν, πηκτόν, ἑφθόν, ἀρακτόν, λογχωτόν DiH (in mg. cum σ in textu) ἀφθόνως] ἀφανῶς E: ἁπλῶς Di ὑετιζόμενον scripsi: ὑλιζόμενον O: γυμναζόμενον OribE: λιμναζόμενον E2: ἐργαζόμενον Di, cf. Pl. l. s. fit et in saxorum catinis pluvia aqua corrinato limo gelante 14 σπηλαίῳ O 15 καὶ om. Orib. ἰδίως om. Q 16 ἱσπανία Di 17 τοιάνδε Orib.E ἄχρηστον Q: εὔχρουν coni. Serap., at cf. Dl conficitur vero sic quae sine colore et sine virtute est, Pl. l. s. 125 ideo quidam duplici differentia fossile aut facticium appellant, hoc pallidius et quantum colore tantum bonitate deterius 18 εἶτα εἰς (om. τε) Orib.DiE (corr. E2) τὰς om. Orib. κατερράσαντες QDi)

69
τοῦτο δὲ πήγνυται τεταγμέναις ἡμέραις εἰς πολλὰ διαιρούμενον κυβοειδῆ σχήματα βοτρυδὸν ἀλλήλοις προσεχόμενα.

ἄριστον δʼ 3 αὐτοῦ τὸ κυάνεον καὶ βαρύ, πυκνόν τε καὶ καθαρὸν καὶ διαυγές, οἷόν ἐστι τὸ σταλακτόν, ὐπʼ ἄλλων δέ τινων λογχωτὸν καλούμενον· ἐχόμενον δὲ τὸ πηκτόν, τὸ δὲ ἑφθὸν πρὸς μὲν βαφὰς καὶ μελάσματα εὐδοκιμεῖ, πρὸς δὲ ἰατρικὴν χρῆσιν ἀσθενέστατον ἡ πεῖρα δεικνύει.

δύναται δὲ στύφειν, θερμαίνειν, ἐσχαροῦν, ἕλμεις πλατείας 4 ἀναιρεῖν δραχμῆς μιᾶς βάρος καταπινόμενον ἡ μετὰ μέλιτος ἐκλειχόμενον, ἐμέτους τε κινεῖ, καὶ μύκητας λαβοῦσι βοηθεῖ ποθὲν ἐν ὕδατι, κεφαλήν τε καθαίρει ἀνεθὲν ὕδατι καὶ διʼ ἐρίου ῥινεγχυτούμενον. καίεται δὲ ὡς ὑποδείξομεν αὐτίκα ἐπὶ τῆς χαλκίτεως.