De materia medica

Dioscurides Pedianus

Dioscurides Pedianus. De materia medica, Volumes 1-3. Wellmann, Max, editor. Berlin: Weidmann, 1907-1914.

74 καδμεία ἀρίστη μέν ἐστιν ἡ Κυπρία, ἐπικαλουμένη δὲ βοτρυῖτις, πυκνή, βαρεῖα μέσως καὶ μᾶλλον ἐπὶ τὸ κουφότερον ῥέπουσα, ἔχουσα τὴν ἐπιφάνειαν βοτρυώδη, χρώματι σποδοειδής, θλασθεῖσα δὲ ἔνδοθεν ἔντεφρος καὶ ἰώδης. ἐχομένη δ᾿ ἐστὶν ἡ ἔξωθεν μὲν κυανίζουσα, ἔνδοθεν δὲ λευκοτέρα, διαφύσεις [*](7 SIM. Pl. XIV 110 (e S. N.).) [*](7 EXC. Orib. I 405 D. (σκαμμωνίτης — φλέγμα).) [*](11 SIM. Pl. XXXIV 100 sq. (e S. N.), unde Isid XVI 20, 12, cf. Posid. (Str. III 15, 163).) [*](11 EXC. Orib. XIII s. v. (καδμεία — ἄθετος), cf. Orib. Syn. II 56 (V 79 D.); Pap. Lugd. II 245 L. (καδμεία — λευκή); Gal. XII 219 (unde Aet. II 57. P. A. VII 3 s. v.); Ps. Gal. simpl. s. v.) [*](1 ἐλλεβόρου μέλανος HEDi ⋖ λ PEDi: οὐγγίας λ´ reliqui σχοίνου ⋖ λ post τέταρτον colloc. E σχίνου Di σχοίνου λ´ οὐγγιας H 3 οὐγγίας α´ Q δὲ ἐν ὀθονίω E πρὸς om. HDi μ] λ E 4 κούλας γ ἢ δύο Di fort. καθαίρει δὲ 5 φθείρει] κατασπᾷ Di, superscr. H2 6 ποιεῖ πνίγας E) [*](7 num. cap. ψλε´ Q: ψλζ´ P: ψλθ Di: o𝔮 E σκαυμωνίας om. LQ ⋖ ⋖ ῑε (post σκαμμωνίας colloc.) EDl: οὐγγίαι ιε´ QLOrib. ὀρωρυγμένης H: ὠρυγμένης PFL: ὀρυττομένης Di: ὄρυττε E: ὀρύττεται Orib. 8 ἔμβαλλέ τε E: ἐμβάλλεται Orib.: ἔμβαλε Di χόα H (ᾱ superscr.): χοῦν ἕνα Di λεῖα Orib.: λεῖον (ν in ras.) E2: λείας Di, corr. H2 9 δήσας ἐν ὁθ. Di, δήσας superscr. H2 λ QLDi καθαίρει διὰ κοιλίας Orib. 10 post φλέγμα add. τέλος παντὸς ἀκεραίου οἴνου καὶ ἀμιγοῦς καί σκευαστοῦ Q) [*](11 περὶ παντὸς μεταλλικοῦ λίθου (λ. om. A) add. HADi: ἀρχὴ σὺν θεῷ τῶν μετάλλων E num. cap. ψλη´ P: ψλ𝔮´ Q (ψλη in ind. F): ψμ Di: οζ E tit. περὶ καδμείας QDi καδμία PEpap.Paul. Aeg.: καδμίας QDi ἡ κυπρία ἀρίστη ἐστὶν E μέν ἐστιν om. pap. καλουμένη Di 12 δὲ] ἡ δὲ (ditt.) E: om. Orib. 13 βοτρυείτης E: βοτρυίτης P χρώματι δὲ E 14 θλασθεῖσα — ἰώδης om. pap. ἔσωθεν Orib.E ἔντεφρος ἔνδοθεν HDi τεφρος P 15 ἡ om. Orib. pap. λευκοτέρα om. Orib.E)

38
ἔχουσα ἐμφερῶς ὀνυχίτῃ λίθῳ· τοιαῦται δέ εἰσιν αἱ ἐκ τῶν παλαιῶν μετάλλων ὀρυσσόμεναι. ἐστι δέ τις καὶ πλακωτὴ λεγομένη, ὡσπερεὶ ζώνας ἔχουσα τὰς διαφύσεις, ὅθεν καὶ ζωνῖτιν αὐτὴν ἐκάλεσαν. καλεῖταί τις καὶ ὀστρακῖτις, ἰσχνὴ καὶ ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ μέλαινα, γεώδει δὲ ἢ ὀστρακώδει κεχρημένη ἐπιφανείᾳ· φαύλη δὲ ἡ λευκή.

2 χρησιμεύει δὲ πρὸς μὲν τὰ ὀφθαλμικὰ φάρμακα ἡ βοτρυῖτις καὶ ἡ ὀνυχῖτις καλουμένη, αἱ δὲ λοιπαὶ εἰς ἐμπλάστρους καὶ ξηρὰ κατουλοῦν δυνάμενα φάρμακα, καὶ πρὸς ταὐτὰ χρησιμεύει ἡ Κυπρία· ἡ γὰρ ἐκ Μακεδονίας καὶ Θρᾴκης καὶ Σπαπληρωτικήν, κομιζομένη ἄθετος. δύναμιν δὲ ἔχει στυπτικήν, κοιλωμάτων πληρωτικήν, καθαρτικὴν ῥυπαριῶν. παρεμπλάσσει δὲ καὶ ξηραίνει καὶ ἐξιποῖ, καὶ στέλλει τὰ ἐκσαρκώματα, καὶ τὰ κακοήθη τῶν ἑλκῶν ἀπουλοῖ.

3 γεννᾶται δὲ ἡ καδμεία ἐκ τοῦ χαλκοῦ καμινευομένου, προσιζανούσης τῆς λιγνύος τοῖς τοίχοις τῶν καμίνων καὶ τῇ κορυφῇ· εἰσὶ δ᾿ αὐτοῦ κεραῖαι σιδηραῖ, παμμεγέθεις, ἀκεστίδες ὑπὸ τῶν μεταλλουργῶν καλούμεναι, κατά κορυφὴν συνηγμέναι πρὸς τὸ κατέχεσθαι καὶ ἐφιζάνειν τὰ ἀναφερόμενα σώματα ἀπὸ τοῦ [*](1 ἐμφερεῖς LQDi λίθῳ om. Di τοιαῦται — ὀρυσσόμεναι om. Orib. pap., at cf. Dl talis est vero cadmia qui ex vetere metallo foditur. verba delenda esse putat Beckmann Gesch. d. Erf. III 385, quem secutus est Spr., ad rem cf. Salm. hom. 230 2 ἔστιν τις Orib.E pap. τις post πλακωτὴ transp. QDi πλακώδης QDi: πλακῖτις Pl. Gal. 3 ὥσπερ QDi 4 ζωνίτην E καλεῖται δὲ τις LQDi ὀστρακίτης E: ὀστρακῖτις ἰσχνή· Di 5 ἰσχνὴ] ἰσχυρὰ coni. Marc. τὸ om. Ppap. γεώδης Ald. ὀστρακίνῃ Orib. 6 ἐπιφανείᾳ κεχρημένη Orib. καὶ ἡ E ἡ om. O 7 μὲν om. Orib. βοτρυίτης P: Βοτρυείτης E 8 ἡ om. Orib.EDi ὀνυχίτης E 9 κατουλσῦν τε E δυνάμεναι DiH2 φάρμακα om. Di, del. H2 καὶ ἡ κυπρία δὲ πρὸς τὰ αὐτὰ χρησιμεύει Orib. ταῦτα OE post ταὐτὰ add. δὲ E post χρησιμεύει c. 6 litt. del. E2 (mg. add. ἐὰν ἤει ἡ κυπρία τὸ γένος) 10 σπανίας καὶ θρᾴκης P: θρᾴκης καὶ σπανίας reliqui, tracia et spania Dl 11 πληρωτικὴν κοιλωμάτων E 12 ἀναπληρωτικήν QDi: ἀναπληρωματικήν A ῥυπαρῶν P 13 ἐξιποῖ O (ἐσχαροῖ superscr. H2): ἐσχαροῖ EDi: ἐξιποῖ καὶ ἐσχαροῖ A 14 ἑλκῶν καὶ σαρκῶν E (corr. E2) ἐπουλοῖ H: ἐπουλεῖ A 15 δὲ τις καδμία E ἐκ deleri vult Sar. 16 τῶν καμίνων post κορυφῇ transpos. QDi 17 εἰσ P αυταῖ P: αὗται LQEDi, ad fornaces referri vult Sar., at illas a Graecis ἀκεστίδας vocari non posse recte monet Marc. accedit quod fornaces ex ferro fabricatas esse vix credi potest: correxi coll. Dl multi ponunt terreas hastas et longas, in quibus fumus ipse cohaeret: ῥάβδοι coni. Spr. Marcello duce σιδηραὶ in rasura E2 ἀκεστίδες post καλούμεναι colloc. QDi ἀκεστίδες δὲ Salm., fort. recte 18 συνηγμένα PE: συνημμένα reliqui 19 πρὸς ἐφιζάνειν E (πρὸς del. E2))

39
χαλκοῦ, ἅπερ ἀεὶ καὶ μᾶλλον προσιζάνοντα ἐπισωματοῦται, καί ποτε μὲν ἓν εἶδος αὐτῆς, ποτὲ δὲ δύο ἢ πάντα ἀποτελεῖται.

μεταλλουργεῖται δὲ ἐκ τοῦ ὑπερκειμένου Σολέων ὄρους, 4 τοῦ λεγομένου λίθου πυρίτου καιομένου· ἐν δὲ τῳ αὐτῷ ὄρει εὑρίσκεται οἱονεὶ διαζώματά τινα χαλκίτεως, μίσυος, σώρεως, μελαντηρίας, κυάνου, χρυσοκόλλης, χαλκάνθου, διφρυγοῦς. τινὲς δὲ καὶ ἐν μετάλλοις λιθίνοις φασὶν εὑρίσκεσθαι καδμείαν, πλανώμενοι ὑπὸ λίθων πολλὴν ἐμφέρειαν ἐχόντων, ὡσπερεὶ καὶ ὁ ἐν τῇ Κύμῃ λίθος εὑρισκόμενος, δύναμιν δὲ οὐδεμίαν ἐνδεικνύμενος, ἐπιγινωσκομένων αὐτῶν ἐκ τοῦ κουφοτέρους αὐτοὺς εἶναι τῆς καδμείας καὶ διαμασηθέντας μὴ ἐπιεικεῖς εἶναι τῇ

γεύσει· ἀγανακτεῖν δὲ τοὺς ὀδόντας, εἰ λίθος εἴη, ἐν τῇ μασήσει, 5 εἰ δὲ καδμεία εἴη, ἀνέχεσθαι τῆς διαβρώσεως, συνεικούσης αὐτῆς. ἔτι διακρίνεται καὶ τῳ τὴν μὲν καδμείαν λειοτριβηθεῖσαν σὺν ὄξει καὶ ξηρανθεῖσαν ἐν ἡλίῳ ἐπιζεῖν, τὸν δὲ λίθον μὴ πάσχειν τοῦτο· καὶ ἐκ τοῦ ἐπιτεθέντα μὲν τὸν λίθον τετριμμένον πυρὶ ἀποπηδᾶν καὶ τὸν ἐξ αὐτοῦ καπνὸν ὁμοειδῆ τῷ πυρὶ ὑπάρχειν, τὴν δὲ καδμείαν μένειν τε καὶ ἀναδιδόναι αἰθάλην μηλίζουσαν καὶ χαλκοφανῆ ὡσπερεὶ ζώνην τινὰ ποικίλην.

ἔτι ὁ μὲν λίθος πυρωθεὶς καὶ ψυγεὶς ἀλλοιωθήσεται τῷ 6 χρώματι καὶ κουφότερος ἔσται, ἡ δὲ καδμεία κατ᾿ οὐδὲν μεταβάλλει, εἰ μή τις αὐτὴν ἐφ᾿ ἱκανὰς ἐγκαύσῃ ὥρας. γεννᾶται δὲ [*](6 EXC. Orib. XIII s. v. (τινὲς — ἐχόντων).) [*](20 EXC. Orib. XIII s. v. (ἔτι — ἀποτίθεται).) [*](1 ἅπερ] ὥσπερ H2A ἀεὶ] δὴ DiH2 ἐφιζάνοντα Di 2 ἅπαντα Di 3 προειρημένου (superscr. ὑπερκει) Di σολέων OE: σώλεον Di post σολέων add. ἢ ἰουδαίων ὄρους E (post ὄρους c. 14 litt. del. E2) 4 πυρίτου λίθου EDi 5 σώρεος E 6 κυανοῦ Di 7 φασὶ λιθίνοις QDi λιθικοῖς Orib. 8 ἐμφέρειαν πολλὴν E ὥσπερ EDi 10 ἐπιγινωσκομένων δὲ E (δὲ del. E2) κουφοτέρους τε E 11 ἐπιείκειν τῇ P: ἐπιεικεῖς τῇ Q: ἐνίζειν ἢ ἐμποδίζειν ἐν τῇ γεύσει E (del. et mg. add. μὴ ἐπιεικεῖς εἶναι τῇ γεύσει E2): ξενίζειν ἐν τῇ γεύσει Di 12 ἀγανακτεῖ Di διαμασήσει Di: μασήσει reliqui 13 εἴη καδμεία E ἀνέχεσθαι ἢ ἁλίσκεσθαι E (corr. E2) συνηκούσης P: συνοικούσης QDi: συνκι(in ras.)νούσης αὐτήν (ν in ras.) E2: corr. Sar. 15 ἐπιίζειν PLFA: ἐκπιέζειν HDi: ἐκπιέζειν ἢ /////// (c. 9 litt. del. E2) E (corr. in ἐπιίζειν E2): ἐμπήγνυσθαι Spr.: correxi 16 τοῦ] τούτου E, corr. E2 ἐπιτιθέντα Q: ἐπιθέντα Di 17 ὁμοιοειδῆ A 18 ὑπάρχειν τῷ πυρὶ QDi 19 αἰθάλην τε E 20 ἔτι ὁ] ἄλλος Orib. μετὰ τὴν πύρωσιν ψυγεὶς Orib.E: μετὰ τὴν πύρωσιν superscr. A2 22 ἐφ᾿ ἱκανὰς ἡμέρας QDi ἐγκαύσῃ POrib.: ἐκκαύσει E: ἐγκαύσει QDi)

40
καὶ ἐκ τῶν ἀργυρείων λευκοτέρα καὶ κουφοτέρα οὖσα καὶ κατὰ δύναμιν ἥττων.

καυστέον δὲ τὴν προειρημένην καδμείαν ἐγκρύβοντας εἰς ἄνθρακας, ἕως οὗ διαφανὴς γένηται καὶ πομφολυγίσῃ ὡς σιδήρου σκωρία, εἶτα ἐν οἴνῳ σβεννύντας Ἀμινναίῳ, τὴν δὲ εἰς τὰ ψωρικὰ ὄξει.

τινὲς δὲ τὴν οὕτω καεῖσαν λεάναντες μετ᾿ οἴνου κατοπτῶσι πάλιν ἐν ὠμῇ κύθρᾳ, μέχρι κισσηρώδης τὴν θρύψιν γένηται, πάλιν τε δι᾿ οἴνου λειοτριβήσαντες τρίτον καίουσι, μέχρι τελείως εἰς σποδὸν ἀναλυθῇ, μηδὲν ἔχουσα τραχύ, καὶ ἀντὶ σποδίου χρῶνται αὐτῇ.

πλύνεται δὲ ἐν θυίᾳ τριβομένη σὺν ὕδατι ἀποχεομένου τοῦ ὕδατος, ἄχρι μηδὲν ἐφίστηται λιπαρόν, καὶ ἀναπλασθεῖσα ἀποτίθεται.