De materia medica

Dioscurides Pedianus

Dioscurides Pedianus. De materia medica, Volumes 1-3. Wellmann, Max, editor. Berlin: Weidmann, 1907-1914.

74 οἴσυπος δὲ λέγεται τὸ ἐκ τῶν οἰσυπηρῶν ἐρίων λίπος, ὃν σκευάσεις οὕτως· λαβὼν ἔρια μαλακὰ οἰσυπηρὰ ἔκπλυνον μὴ ἐστρουθισμένα θερμῷ ὕδατι, ἅμα ἐκθλίβων πᾶσαν τὴν ῥυπαρίαν, ἣν βαλὼν εἰς κρατῆρα πλατύστομον καὶ ἐπιχέας ὕδωρ [*](24 SIM. Pl. XXIX 35 sq. (e S. N.).) [*](24 EXC. Aet. II 120 cf. Gal. XII 309.) [*](24 TEST. Aet. II 120: σκευάζεται δέ, ὥς φησι Διοσκουρίδης, οἴσυπος τὸν τρόπον τοῦτον κτλ.) [*](1 τὰ τραύματα E 2 κατάξεις E βρεχόμενα δὲ E 4 κεφλαλγίας E 5 post ῥοδίνῳ add. ἐπιτιθέμενον Di 6 mg. add. περὶ ἐρίων κεκαυμένων Di ἐσχαρωτικὴν καθαιρετικὴν καὶ θερμαντικὴν/// (3 litt. eras. E2) σταλτικήν E θερμαντικήν addidi ex EDl, cf. Gal. XII 348 καυθέντα δὲ δύναμιν ἔχει δριμεῖάν τε καὶ θερμὴν ἅμα λεπτομερείᾳ 8 τὸν αὐτὸν δὲ E 11 διατιθέντες E πλατὺ QE: πλατυστόμου κεραμεοῦ ἀγγείου Di, cf. Blaß Gr. d. N. 137 12 ἐπιθέντες E: ἐπιτιθέντας HDi: ἐπιτεθέντας F 14 ὡς E σχίζας E 15 τιθέντες Di κούφως ὑφάπτουσιν ἐκ E 16 ἀπερρύη E 17 ὑποτίθενται F ἀποπλύνε- ται E 18 κεταρασσοκένου Q (ut videtur) Di (dittogr) 20 καὶ (alt.) om. E ἀναταράσσεται E (σομένου superscr. E2) 20 τοῦτο γίνεται EDi: τούτου γινο- μένου Q 21 ἄχρι E γλώσσῃ E δάκνει F) [*](22 num. cap. σγ QDi: E: να΄ DI 23 ὅν QDi: om. E σκεύασις οὕτως E: κατασκευάσεις Di μαλακὰ καὶ Q (dittogr) 24 μὴ add. Marc. ἐκ- πλύνων E τὴν om. Q 25 σαπρίαν E)

149
ἀνάχει ἀρυτῆρι ῥαγδαίως, ἕως ἂν ἀφρίσῃ, ἢ ξύλῳ ἀνατάρασσε εὐτόνως, μέχρις ἂν ὁ πολὺς ἀφρὸς καὶ λιπαρὸς συλλεγῇ· εἶτα κατάρραινε θαλάσσῃ, καὶ ὅταν καταστῇ τὸ ἐπινηχόμενον λίπος, ἀναλάμβανε εἰς ἕτερον κεραμεοῦν ἀγγεῖον, ἐπιχέας τε ὕδωρ εἰς τὸν κρατῆρα πάλιν τάρασσε καὶ κατάρραινε τῇ θαλάσσῃ τὸν ἀφρὸν καὶ ἀναλάμβανε, καὶ τὸ αὐτὸ ποίει, ἄχρι ἂν μηκέτι ἀφρὸς ἐφιιστῆται δαπανηθέντος τοῦ λίπους.

τὸν μέντοι ἀνῃρημένον 2 οἴσυπον τῇ χειρὶ μαλάξας παραχρῆμα ἀναιροῦ, εἴ τινα ἔχει ἀκαθαρσίαν, στραγγίζων τὸ πρῶτον ὕδωρ καὶ ἄλλο ἐπιχέων καὶ κινῶν τῇ χειρί, ἄχρι ἂν οὗ καθαρὸς καὶ λευκὸς φανῇ, οὕτως τε ἀποτίθεσο ἐν ἀγγείῳ κεραμεῷ· ἐν ἡλίῳ δὲ θερινῷ γινέσθω πάντα. ἔνιοι δὲ διηθήσαντες τὸ λίπος πλύνουσιν ἐν ὕδατι ψυχρῷ, ταῖς χερσὶν ἀνατρίβοντες ὡς τὴν κηρωτὴν αἱ γυναῖκες· γίνεται δὲ ὁ τοιοῦτος λευκότερος.

οἱ δὲ πλύναντες 3 τὰ ἔρια καὶ ἐκθλίψαντες τὸν ῥύπον ἕψουσι μεθʼ ὕδατος ἐν λέβητι πυρὶ κούφῳ, καὶ τὸ ἐφιστάμενον λίπος ἀφαιροῦντες πλύνουσιν ὕδατι, ὥσπερ εἴρηται, καὶ διυλίσαντες εἰς λοπάδιον κεραμεοῦν ἔχον ὕδωρ θερμὸν λινῷ τε ῥάκει περιπωμάσαντες τιθέασιν ἐν ἡλίῳ, μέχρι ἂν αὐταρκῶς παχὺς γένηται καὶ λευκός· ἔνιοι δὲ διὰ δύο ἡμερῶν ἀποχέοντες τὸ πρῶτον ὕδωρ ἄλλο ἐπιχέουσιν. ἐστι δὲ βελτίων ὁ ἀστρούθιστος καὶ λεῖος, ὄζων ἐρίων οἰσυπηρῶν, ἀνατριβόμενός τε μεθʼ ὕδατος ψυχροῦ ἐν μύακι καὶ λευκαινόμενος καὶ οὐδὲν ἔχων ἐν ἑαυτῷ σκληρὸν ἢ συνεστηκὸς ὥσπερ ὁ δολιζόμενος κηρωτῇ ἢ στέατι.

δύναμιν δὲ ἔχει θερμαντικήν, πληρωτικὴν ἑλκῶν, μαλακτικήν, 4 [*](26 SIM. Pl. XXX 113 — Pl. XXX 69. XXIX 37. D. eup. I 221 209), ubi οἴσυπον pro ὕσσωπον leg. — D. eup. II 78 (290) — Pl. XXX 107. XXIX 37 D. eup. I 217 (208) — Pl. XXIX 36 D. eup. I 46 (115) — Pl. XXIX 115.) [*](1 ἀρυτῆρι Di: ῥυπτῆρι QE post ἀρυτῆρι add. ταράσσων Di, ad rem cf. Aet. l. s. ἀνατάρασσε λαμβάνων ἐκ τοῦ ὑγροῦ ποτηρίῳ ἢ ἑτέρῳ τινὶ καὶ ἐξ ὑφη- λοῦ καταράσσων, ἕως ἄν ἀφρίσῃ ῥαγδαίῳ Q 2 λιπαρὸς F : ῥυπαρὸς HDi: ὁυπαρὸς ἢ λιπαρὸς E 3 κατάραναι θαλάττῃ E ὅταν EDi: ὅτε H (de F nihil enotavi) 4 ἀγγεῖον κεραμεοῦν E 5 τάραττε E θαλάττῃ E 6 μέχρι ἂν E: ἄχρις ἂν HDi 7 ἀναιρεθέντα E 8 παραχρῆμα ἀνακόψας E 9 ἐκστραγγίζοιν E 10 ἄχρι ὅτου E: ἄχρις ἂν HDi post οὗ add. e cap. 73 προσαγόμενος (προσαπτόμενος E) τῇ γλώττῃ μή δάκνῃ, ποσῶς δὲ στύφῃ E (del. E2) HDi λιπαρός τε καὶ καθαρὸς (καὶ κ. om. Di) καὶ λευκὸς HDl: λευκὸς καὶ λιπαρὸς Aet. 11 τε E: δὲ reliqui ἀποτιθέσθω Q εἰς ἀγγεῖον κεραμεοῦν Di θερμῷ libri: θερινῷ Aet.: correxi Sarac. duce 12 ἐν om. E: fort. recte 17 προείρηται E 18 θερμὸν ὕδωρ E 19 μέχρι ἂν FE: μέχρις ἂν reliqui παχὺς καὶ λευκὸς E 20 ἀποχέαντες E 21 ἄλλα F ἀστρούθευτος E 23 καὶ (pr.) delevi: om. E μηδὲν E 24 συνεστραμμένον EAet. ζύμῃ Aet. 25 πληρωτυκὴν om. FE: plerotica vulnerum Dl)

150
καὶ μάλιστα τῶν περὶ δακτύλιον καὶ ὑστέραν σὺν μελιλώτῳ καὶ βουτύρῳ, καὶ ἔμμηνα καὶ ἔμβρυα ἐν ἐρίῳ προστιθέμενος ἄγει, πρός τε τὰ ἐν ὠσὶ καὶ αἰδοίῳ σὺν χηνείῳ στέατι. ποιεῖ δὲ καὶ πρὸς περιβεβρωμένους κανθούς καὶ ψωρώδεις καὶ βλέφαρα τετυλωμένα καὶ τριχορροοῦντα.

καίεται δὲ ἐπ ὀστράκου καινοῦ, 5 μέχρι ἂν τεφρωθὲν ἀποβάλῃ τὸ λίπος· συνάγεται δὲ καὶ λιγνὺς ἐξ αὐτοῦ, ὡς ὑπεδείξαμεν (I 68), ἁρμόζουσα πρὸς τὰ ὀφθαλμικά.