Deipnosophistae
Athenaeus of Naucratis
Athenaeus. Athenaei Naucratitae Dipnosophistarum Libri XV (3 volumes). Kaibel, Georg, editor. Leipzig: Teubner, 1887-1892.
Μοσχίωνος δέ τινος παρασίτου μνημονεύων Ἄλεξις ἐν Τροφωνίῳ παραμασήτην αὐτὸν ἐν τούτοις καλεῖ (II 383 K)·
ἐν δὲ τῷ Παγκρατιαστῇ Ἄλεξις τρεχεδείπνους καταλέγων φησίν (II 359 K)·
- εἶθ’ ὁ Μοσχίων
- ὁ παραμασήτης ἐν βροτοῖς αὐδώμενος.
Κυρηβίων δ’ ἐπεκαλεῖτο Ἐπικράτης ὁ Αἰσχίνου τοῦ ῥήτορος κηδεστής, ὥς φησι Δημοσθένης ἐν τῷ περὶ τῆς παραπρεσβείας (§ 287). τῶν δὲ τοιούτων ἐπιθέτων ἃ ἐπὶ χλεύῃ Ἀθηναῖοι παίζοντες ἔλεγον μνημονεύει Ἀναξανδρίδης ἐν Ὀδυσσεῖ οὕτως (II 148 K)·
- πρῶτον μὲν ἦν σοι Καλλιμέδων ὁ Κάραβος,
- ἔπειτα Κόρυδος, Κωβίων, Κυρηβίων,
- ὁ Σκόμβρος, ἡ Σεμίδαλις. Β. Ἡράκλεις φίλε,
- ἀγοράσματ᾽, οὐ συμπόσιον εἴρηκας, γύναι.
- ὑμεῖς γὰρ ἀλλήλους ἀεὶ χλευάζετ᾽, οἶδ’ ἀκριβῶς.
- ἂν μὲν γὰρ ᾖ τις εὐπρεπής, ἱερὸν γάμον καλεῖτε.
- ἐὰν δὲ μικρὸν παντελῶς ἀνθρώπιον, σταλαγμόν·
- λαμπρός τις ἐξελήλυθ’ .... ὄλολυς οὗτός ἐστι·
- λιπαρὸς περιπατεῖ Δημοκλῆς, ζωμὸς κατωνόμασται·
- χαίρει τις αὐχμῶν ἢ ῥυπῶν, κονιορτὸς ἀναπέφηνεν·
- ὄπισθεν ἀκολουθεῖ κόλαξ τῳ, λέμβος ἐπικέκληται·
- τὰ πόλλ’ ἄδειπνος περιπατεῖ, κεστρῖνός ἐστι νῆστις·
- εἰς τοὺς καλοὺς δ’ ἄν τις βλέπῃ, καπνὸς θεατροποιός·
- ὑφείλετ’ ἄρνα ποιμένος παίζων, Ἀτρεὺς ἐκλήθη·
- ἐὰν δὲ κριόν, Φρίξος, ἂν δὲ κωδάριον, Ἰάσων.
Χαιρεφῶντος δὲ τοῦ παρασίτου μέμνηται μὲν κἀν τοῖς πρὸ τούτων, ἀτὰρ δὴ καὶ Μένανδρος αὐτοῦ μνημονεύει ἐν Κεκρυφάλῳ. κἀν τῇ Ὀργῇ δέ φησι (IV 179 M)·
ἐν δὲ Μέθῃ (IV 162 M)·
- διαφέρει Χαιρεφῶντος οὐδὲ γρῦ
- ἅνθρωπος ὅστις ἐστίν, ὃς κληθείς ποτε
- εἰς ἑστίασιν δωδεκάποδος ὄρθριος
- πρὸς τὴν σελήνην ἔτρεχε τὴν σκιὰν ἰδὼν
- ὡς ὑστερίζων, καὶ παρῆν ἅμ’ ἡμέρᾳ.
μνημονεύει αὐτοῦ καὶ ἐν Ἀνδρογύνῳ ἢ Κρητί. Τιμοκλῆς δ’ ἐν Ἐπιστολαῖς καὶ ὡς Δημοτίωνι τῷ ἀσώτῳ παρασιτοῦντος αὐτοῦ μνημονεύει (II 455 K)·
- ἐμὲ γὰρ διέτριψεν ὁ
- κομψότατος ἀνδρῶν Χαιρεφῶν ἱερὸν γάμον
- φάσκων ποιήσειν δευτέρᾳ μετ’ εἰκάδας
- καθ’ αὑτόν, ἵνα τῇ τετράδι δειπνῇ παρ’ ἑτέροις·
- τὰ τῆς θεοῦ γὰρ πανταχῶς ἔχειν καλῶς.
Ἀντιφάνης δ’ ἐν Σκύθῃ (II 96 K)·
- ὁ Δημοτίων δὲ παραμενεῖν αὑτῷ δοκῶν
- τἀργύριον οὐκ ἐφείδετ᾽, ἀλλὰ παρέτρεφε
- τὸν βουλόμενον. ὁ Χαιρεφῶν μὲν παντελῶς
- οἴκαδε βαδίζειν ᾤετο ὦ ταλάντατος.
- καὶ μὴν ἔτι τοῦτ’ ἔστιν ἄξιον μόνον,
- τὸν παραμασήτην λαμβάνειν δίκρουν ξύλον·
- οὔτ’ εὔρυθμος γάρ ἐστιν οὔτ’ ἀχρήματος.
Τιμόθεος Κυναρίῳ (II 450 K)·
- ἐπὶ κῶμον δοκεῖ
- ἴωμεν ὥσπερ ἔχομεν οὐκοῦν δᾷδα καὶ
- στεφάνους λαβόντες. Χαιρεφῶν οὕτως ...
- μεμάθηκε κωμάζειν ἄδειπνος.
v.2.p.44
- πειρώμεθ’ ὑποδύντ’ ἐς τὸ δεῖπνον ἀπιέναι.
- εἰς ἑπτάκλινον δ’ ἐστίν, ὡς ἔφραζέ μοι,
- ἂν μὴ παράβυστός που γένηται Χαιρεφῶν.
Ἀπολλόδωρος δ’ ὁ Καρύστιος ἐν Ἱερείᾳ (IV 447 M)·
ἐν δὲ Σφαττομένῃ (IV 449 M)·
- καινόν γέ φασι Χαιρεφῶντ’ ἐν τοῖς γάμοις
- ὡς τὸν Ὀφέλαν ἄκλητον εἰσδεδυκέναι.
- σπυρίδα λαβὼν γὰρ καὶ στέφανον, ὡς ἦν σκότος,
- φάσκων παρὰ τῆς νύμφης ὁ τὰς ὄρνεις φέρων
- ἥκειν, δεδείπνηχ᾽, ὡς ἔοικεν, εἰσπεσών.
Μάχων δ’ ὁ κωμικός φησιν·
- καλῶ δ’ Ἄρη Νίκην τ’ ἐπ’ ἐξόδοις ἐμαῖς,
- καλῶ δὲ Χαιρεφῶντα· κἂν γὰρ μὴ καλῶ,
- ἄκλητος ἥξει.
καὶ πάλιν·
- ὁδὸν μακρὰν ἐλθόντος ἐπὶ δεῖπνόν ποτε
- τοῦ Χαιρεφῶντος εἰς γάμους ἐξ ἄστεος
- εἰπεῖν λέγουσι τὸν ποιητὴν Δίφιλον·
- ‘εἰς τὰς ἑαυτοῦ, Χαιρεφῶν, σιαγόνας
- ἔγκοψον ἥλους ἑκατέρᾳ γε τέτταρας,
- ἵνα μὴ παρασείων καὶ μακρὰν ἑκάστοτε
- ὁδὸν βαδίζων τὰς γνάθους διαστρέφῃς.’
τοῦ Χαιρεφῶντος καὶ σύγγραμμα ἀναγράφει Καλλίμαχος ἐν τῷ τῶν παντοδαπῶν πίνακι γράφων οὕτως (fr. 100 8 Schn)· ‘δεῖπνα ὅσοι ἔγραψαν· Χαιρεφῶν Κυρηβίωνι.’ εἶθ’ ἑξῆς τὴν ἀρχὴν ὑπέθηκεν· ‘ἐπειδή μοι πολλάκις ἐπέστειλας ... στίχων τοε.’ καὶ ὁ Κυρηβίων δ’ ὅτι παράσιτος προείρηται (p. 242 d).
- ὁ Χαιρεφῶν κρεᾴδι’ ὠψώνει ποτέ,
- καὶ τοῦ μαγείρου, φασίν, ὀστῶδες σφόδρα
v.2.p.45- αὐτῷ τι προσκόπτοντος ἀπὸ τύχης κρέας
- εἶπεν· ‘μάγειρε, μὴ προσίστα τοῦτό μοι
- τοὐστοῦν.’ ὁ δ’ εἶπεν· ‘ἀλλὰ μήν ἐστιν γλυκύ.’
- καὶ μὴν τὸ πρὸς ὀστοῦν φασι κρέας εἶναι γλυκύ.
- ὁ Χαιρεφῶν δὲ ‘καὶ μάλ᾽, ὦ βέλτιστ᾽’, ἔφη,
- ‘γλυκὺ μέν, προσιστάμενον δὲ λυπεῖ πανταχῇ.’
καὶ Ἀρχεφῶντος δὲ τοῦ παρασίτου μνημονεύων ὁ Μάχων φησί·
- κληθεὶς ἐπὶ δεῖπνον ὁ παράσιτος Ἀρχεφῶν
- ὑπὸ Πτολεμαίου τοῦ βασιλέως, ἡνίκα
- κατέπλευσεν εἰς Αἴγυπτον ἐκ τῆς Ἀττικῆς,
- ὄψου πετραίου παρατεθέντος ποικίλου
- ἐπὶ τῆς τραπέζης καράβων τ’ ἀληθινῶν,
- ἐπὶ πᾶσι λοπάδος τ’ εἰσενεχθείσης ἁδρᾶς,
- ἐν ᾗ τεμαχιστοὶ τρεῖς ἐνῆσαν κωβιοί,
- οὓς κατεπλάγησαν πάντες οἱ κεκλημένοι,
- τῶν μὲν σκάρων ἀπέλαυε τῶν τριγλῶν θ’ ἅμα
- καὶ φυκίδων ἐπὶ πλεῖον Ἀρχεφῶν πάνυ,
- ἄνθρωπος ὑπὸ τῶν μαινίδων καὶ μεμβράδων
- Φαληρικῆς ἀφύης τε διασεσαγμένος,
- τῶν κωβιῶν δ’ ἀπέσχετ’ ἐγκρατέστατα.
v.2.p.46- πάνυ δὴ παραδόξου γενομένου τοῦ πράγματος
- καὶ τοῦ βασιλέως πυθομένου τἀλκήνορος
- ‘μὴ παρεόρακεν Ἀρχεφῶν τοὺς κωβιούς;’
- ὁ κυρτὸς εἶπε, ‘πᾶν μὲν οὖν τοὐναντίον,
- Πτολεμαῖ᾽, ἑόρακε πρῶτος, ἀλλ’ οὐχ ἅπτεται,
- τοὔψον δὲ σέβεται τοῦτο καὶ δέδοικέ πως·
- οὐδ’ ἐστὶν αὐτῷ πάτριον ὄντ’ ἀσύμβολον
- ἰχθὺν ἔχοντα ψῆφον ἀδικεῖν οὐδένα.’
Ἄλεξις δ’ ἐν Πυραύνῳ Στράτιον τὸν παράσιτον εἰσάγει δυσχεραίνοντα τῷ τρέφοντι καὶ λέγοντα τάδε (II 371 K)·
καὶ μετ’ ὀλίγα·
- ἐμοὶ παρασιτεῖν κρεῖττον ἦν τῷ Πηγάσῳ,
- ἢ τοῖς Βορεάδαις ἢ τι θᾶττον ὅτι τούτων τρέχει,
- ἢ Δημέᾳ Λάχητος Ἐτεοβουτάδῃ.
- πέτεται γάρ, οὐχ οἷον βαδίζει τὰς ὁδούς.
Ἀξιόνικος δ’ ὁ κωμικὸς ἐν τῷ Τυρρηνῷ Γρυλλίωνος τοῦ παρασίτου ἐν τούτοις μνημονεύει (II 412 K)·
- Στράτιε, φιλεῖς δήπου με. ΣΤΡ. μᾶλλον τοῦ πατρός·
- ὁ μὲν γὰρ οὐ τρέφει με, σὺ δὲ λαμπρῶς τρέφεις.
- Α. εὔχῃ τ’ ἀεί με ζῆν; ΣΤΡ. ἅπασι τοῖς θεοῖς·
- ἂν γὰρ πάθῃς τι, πῶς ἐγὼ βιώσομαι;
Ἀριστόδημος δ’ ἐν βʹ γελοίων ἀπομνημονευμάτων (FHG III 310) παρασίτους ἀναγράφει Ἀντιόχου μὲν
- οἶνος οὐκ ἔνεστιν
- αὐτοῖς πρὸς ἑταίρους πρόφασιν ἐπὶ κῶμον τινάς,
- ὅπερ ποιεῖν εἴωθε Γρυλλίων ἀεί.
ὅτι δ’ ἦν ἔθος τοὺς γυναικονόμους ἐφορᾶν τὰ συμπόσια καὶ ἐξετάζειν τῶν κεκλημένων τὸν ἀριθμὸν εἰ ὁ κατὰ νόμον ἐστί, Τιμοκλῆς ἐν Φιλοδικαστῇ φησὶν οὕτως (II 465 K)·
Μένανδρος δ’ ἐν Κεκρυφάλῳ (IV 147 M)·
- ἀνοίγετ’ ἤδη τὰς θύρας, ἵνα πρὸς τὸ φῶς
- ὦμεν καταφανεῖς μᾶλλον, ἐφοδεύων ἐὰν
- βούληθ’ ὁ γυναικονόμος λαβεῖν ἀριθμόν,
- κατὰ τὸν νόμον τὸν καινὸν ὅπερ εἴωθε δρᾶν,
- τῶν ἑστιωμένων. ἔδει δὲ τοὔμπαλιν
- τὰς τῶν ἀδείπνων ἐξετάζειν οἰκίας.
καὶ Φιλόχορος δ’ ἐν ἑβδόμῃ Ἀτθίδος (FHG I 408) ‘οἱ γυναικονόμοι’, φησί, ‘μετὰ τῶν Ἀρεοπαγιτῶν ἐσκόπουν τὰς ἐν ταῖς οἰκίαις συνόδους ἔν τε τοῖς γάμοις καὶ ταῖς ἄλλαις θυσίαις.’
- παρὰ τοῖς γυναικονόμοις δὲ τοὺς ἐν τοῖς γάμοις
- διακονοῦντας ἀπογεγράφθαι πυθόμενος
- πάντας μαγείρους κατὰ νόμον καινόν τινα,
- ἵνα πυνθάνωνται τοὺς κεκλημένους ἐὰν
- πλείους τις ὧν ἔξεστιν ἑστιῶν τύχῃ,
- ἐλθών ...
v.2.p.48
τοῦ δὲ Κορύδου ἀποφθέγματα τάδε ἀναγράφει ὁ Λυγκεύς· ‘Κορύδῳ συμπινούσης τινὸς ἑταίρας, ᾗ ὄνομα ἦν Γνώμη, καὶ τοῦ οἰναρίου ἐπιλιπόντος εἰσφέρειν ἐκέλευσεν ἕκαστον δύο ὀβολούς, Γνώμην δὲ συμβάλλεσθαι ὅ τι δοκεῖ τῷ δήμῳ. Πολύκτορος δὲ τοῦ κιθαρῳδοῦ φακῆν ῥοφοῦντος καὶ λίθον μασησαμένου ‘ὦ ταλαίπωρε’, ἔφη, ‘καὶ ἡ φακῆ σε βάλλει.’ — μήποτε τούτου καὶ Μάχων μνημονεύει. φησὶ γάρ·
λέγοντος δέ τινος τῷ Κορύδῳ ὡς τῆς αὑτοῦ γυναικὸς ἐνίοτε καὶ τὸν τράχηλον καὶ τοὺς τιτθοὺς καὶ τὸν ὀμφαλὸν φιλεῖ ‘πονηρόν’, ἔφη, ‘τοῦτ’ ἤδη· καὶ γὰρ ὁ Ἡρακλῆς ἀπὸ τῆς Ὀμφάλης ἐπὶ τὴν Ἥβην μεταβέβηκε.’ Φυρομάχου δ᾽ ἐμβαψαμένου εἰς φακῆν καὶ τὸ τρύβλιον ἀνατρέψαντος ‘ζημιωθῆναι αὐτόν’, ἔφη, ‘δίκαιον, ὅτι οὐκ ἐπιστάμενος δειπνεῖν ἀπεγράψατο.’ παρὰ Πτολεμαίῳ δὲ ματτύης περιφερομένης καὶ κατ’ ἐκεῖνον ἀεὶ λειπούσης, ‘Πτολεμαῖε’, ἔφη, πότερον ἐγὼ μεθύω ἢ δοκεῖ μοι ταῦτα περιφέρεσθαι;’ Χαιρεφῶντος δὲ τοῦ παρασίτου φήσαντος οὐ δύνασθαι τὸν οἶνον φέρειν
- κακός τις, ὡς ἔοικε, κιθαρῳδὸς σφόδρα
- μέλλων οἰκοδομεῖν τὴν οἰκίαν, φίλον
- αὑτοῦ λίθους ᾔτησεν· ‘ἀποδώσω δ’ ἐγὼ
- αὐτῶν πολὺ πλείους’, φησίν, ‘ἐκ τῆς δείξεως.’ —
Φιλόξενος δὲ ὁ παράσιτος, Πτερνοκοπὶς δ’ ἐπίκλην, παρὰ Πύθωνι ἀριστῶν παρακειμένων ἐλαῶν καὶ μετὰ μικρὸν προσενεχθείσης λοπάδος ἰχθύων πατάξας τὸ τρύβλιον ἔφη (E 366) ‘μάστιξεν δ’ ἐλάαν.’ ἐν δείπνῳ δὲ τοῦ καλέσαντος αὐτὸν μέλανας ἄρτους παρατιθέντος ‘μὴ πολλούς’, εἶπε, ‘παρατίθει, μὴ σκότος ποιήσῃς’. τὸν ὑπὸ τῆς γραὸς τρεφόμενον παράσιτον Παυσίμαχος ἔλεγεν τοὐναντίον πάσχειν τῇ γραίᾳ συνόντα· αὐτὸν γὰρ ἐν γαστρὶ λαμβάνειν ἀεί. περὶ τούτου καὶ Μάχων γράφει οὕτως·
ὁ δὲ αὐτὸς παράσιτον ἀκούσας ὑπὸ γραίας τρεφόμενον συγγινόμενόν τε αὐτῇ ἑκάστης ἡμέρας·
- τὸν ὑδροπότην ... Μοσχίωνα λεγόμενον
- ἰδόντα φασὶν ἐν Λυκείῳ μετά τινων
- παράσιτον ὑπὸ γραὸς τρεφόμενον πλουσίας
- ‘ὁ δεῖνα, παράδοξόν γε ποιεῖς πρᾶγμ᾽, ὅτι
- ἡ γραῦς ποιεῖ σ’ ἐν γαστρὶ λαμβάνειν ἀεί.’
Πτολεμαῖος δ’ ὁ τοῦ Ἀγησάρχου Μεγαλοπολίτης γένος ἐν τῇ δευτέρᾳ τῶν περὶ τὸν Φιλοπάτορα ἱστοριῶν (FHG III 67) συμπότας φησὶ τῷ βασιλεῖ συνάγεσθαι ἐξ ἁπάσης τῆς πόλεως, οὓς προσαγορεύεσθαι γελοιαστάς.
- νῦν πάντα, φασί, γίνεθ᾽· ἡ μὲν οὐ κύει,
v.2.p.50- ἐν γαστρὶ δ’ οὗτος λαμβάνει καθ’ ἡμέραν.
Ποσειδώνιος δ’ ὁ Ἀπαμεὺς ἐν τῇ κʹ καὶ τρίτῃ τῶν ἱστοριῶν (FHG III 259) ‘Κελτοί’, φησί, ‘περιάγονται μεθ’ αὑτῶν καὶ πολεμοῦντες συμβιωτάς, οὓς καλοῦσι παρασίτους. οὗτοι δὲ ἐγκώμια αὐτῶν καὶ πρὸς ἁθρόους λέγουσιν ἀνθρώπους συνεστῶτας καὶ πρὸς ἕκαστον τῶν κατὰ μέρος ἐκείνων ἀκροωμένων. τὰ δὲ ἀκούσματα αὐτῶν εἰσιν οἱ καλούμενοι βάρδοι· ποιηταὶ δὲ οὗτοι τυγχάνουσι μετ’ ᾠδῆς ἐπαίνους λέγοντες.’ ἐν δὲ τῇ τετάρτῃ καὶ τριακοστῇ ὁ αὐτὸς συγγραφεὺς (FHG III 264) Ἀπολλώνιόν τινα ἀναγράφει παράσιτον γεγονότα Ἀντιόχου τοῦ Γρυποῦ ἐπικαλουμένου τοῦ τῆς Συρίας βασιλέως. Ἀριστόδημος δ᾽ ἱστορεῖ (FHG III 310) Βῖθυν τὸν Λυσιμάχου τοῦ βασιλέως παράσιτον, ἐπεὶ αὐτοῦ εἰς τὸ ἱμάτιον ὁ Λυσίμαχος ἐνέβαλε ξύλινον σκορπίον, ἐκταραχθέντα ἀναπηδῆσαι, εἶτα γνόντα τὸ γεγενημένον ‘κἀγὼ σέ’, φησίν, ‘ἐκφοβήσω, βασιλεῦ· δός μοι τάλαντον.’ ἦν δ’ ὁ Λυσίμαχος μικρολογώτατος. Ἀγαθαρχίδης δ’ ὁ Κνίδιος ἐν τῇ βʹ καὶ εἰκοστῇ τῶν Εὐρωπιακῶν (FHG III 193) Ἀριστομάχου τοῦ Ἀργείων τυράννου παράσιτον γενέσθαι φησὶν Ἀνθεμόκριτον τὸν παγκρατιαστήν.
κοινῇ δὲ περὶ παρασίτων εἰρήκασι Τιμοκλῆς μὲν ἐν Πύκτῃ, ἐπισιτίους καλῶν αὐτοὺς ἐν τοῖσδε (II 464 K)·
Φερεκράτης Γραυσί (I 153 K)·
- εὑρήσεις δὲ τῶν ἐπισιτίων
- τούτων τιν’ οἳ δειπνοῦσιν ἐσφυδωμένοι
- τἀλλότρι᾽, ἑαυτοὺς ἀντὶ κωρύκων λέπειν
- παρέχοντες ἀθληταῖσιν.
ἐπισίτιοι γὰρ καλοῦνται οἱ ἐπὶ τροφαῖς ὑπουργοῦντες. Πλάτων ἐν τετάρτῳ Πολιτείας (p. 420 a)· ‘καὶ ταῦτα ἐπισίτιοι καὶ οὐδὲ μισθὸν πρὸς τοῖς σιτίοις ὥσπερ οἱ ἄλλοι λαβόντες.’ Ἀριστοφάνης Πελαργοῖς (I 504 K)·
- σὺ δ’ οὐδὲ θᾶσσον, Σμικυθίων, ἐπισιτιεῖ;
- Β. τίς δ’ οὗτος ὑμῖν ἐστι; Α. τοῦτον πανταχοῦ
- ἄγω λαρυγγικόν τιν’ ἐπὶ μισθῷ ξένον.
Εὔβουλος δ’ ἐν Δαιδάλῳ (II 172 K)·
- ἂν γὰρ ἕν’ ἄνδρ’ ἄδικον σὺ διώκῃς,
- ἀντιμαρτυροῦσι
- δώδεκα τοῖς ἑτέροις ἐπισίτιοι.
- ἐθέλει δ’ ἄνευ
- μισθοῦ παρ’ αὐτοῖς καταμένειν ἐπισίτιος.
Δίφιλος δ’ ἐν Συνωρίδι (ἑταίρας δ’ ὄνομα ἡ Συνωρὶς) Εὐριπίδου μνησθεὶς (κύβος δέ τις οὕτως καλεῖται Εὐριπίδης) παίζων καὶ πρὸς τὸ τοῦ ποιητοῦ ὄνομα ἅμα καὶ περὶ παρασίτων, τάδε λέγει (II 565 K)·
ἐν δὲ τῇ διασκευῇ τοῦ αὐτοῦ δράματος περὶ ὀργιζομένου παρασίτου λέγων φησίν (II 566 K)·
- ἄριστ’ ἀπαλλάττεις ἐπὶ τούτου τοῦ κύβου.
- Β. ἀστεῖος εἶ. δραχμὴν ὑπόθες. Α. κεῖται πάλαι.
- Β. πῶς ἂν βάλοιμ’ Εὐριπίδην; Α. οὐκ ἄν ποτε
- Εὐριπίδης γυναῖκα σώσει᾽. οὐχ ὁρᾷς,
- ἐν ταῖς τραγῳδίαισιν αὐτὰς ὡς στυγεῖ;
v.2.p.52- τοὺς δὲ παρασίτους ἠγάπα. λέγει γέ τοι·
- ‘ἀνὴρ γὰρ ὅστις εὖ βίον κεκτημένος
- μὴ τοὐλάχιστον τρεῖς ἀσυμβόλους τρέφει,
- ὄλοιτο, νόστου μή ποτ’ εἰς πάτραν τυχών.’
- Β. πόθεν ἐστὶ ταῦτα, πρὸς θεῶν; Α. τί δέ σοι
- μέλει;
- οὐ γὰρ τὸ δρᾶμα, τὸν δὲ νοῦν σκοπούμεθα.
καὶ ἑξῆς·
- ὀργίζεται; παράσιτος ὢν ὀργίζεται;
- Β. οὐκ ἀλλ’ ἀλείψας τὴν τράπεζαν τῇ χολῇ
- ὥσπερ τὰ παιδί’ αὑτὸν ἀπογαλακτιεῖ.
κἀν τῷ δὲ ἐπιγραφομένῳ Παρασίτῳ δράματί φησιν (II 562 K)·
- τότε φάγοις, παράσιθ᾽. Β. ὅρα
- ὡς διασέσυρκε τὴν τέχνην. οὐκ οἶσθ’ ὅτι
- μετὰ τὸν κιθαρῳδὸν ὁ παράσιτος κρίνεται;
- οὐ δεῖ παρασιτεῖν ὄντα δυσάρεστον σφόδρα.
Μένανδρος δ’ ἐν τῇ Ὀργῇ περὶ φίλου λέγων οὐχ ὑπακούοντος γάμων δείπνῳ φησίν (IV 179 M)·
καὶ Ἄλεξις ἐν Ὀρέστῃ Νικόστρατός τε ἐν Πλούτῳ
- τοῦθ’ ἑταῖρός ἐστιν ὄντως· οὐκ ἐρωτᾷ πηνίκα
- δεῖπνόν ἐστιν, ὥσπερ ἕτεροι, καὶ τί δειπνεῖν κωλύει
- τοὺς παρόντας, εἶτα δεῖπνον ἕτερον εἰς τρίτην
- βλέπει,
- .................. εἶτα περίδειπνον πάλιν.
τῷ δὲ παράσιτος ὅμοιά ἐστιν ὀνόματα ἐπίσιτος, περὶ οὗ προείρηται (p. 246 f), καὶ οἰκόσιτος σιτόκουρός τε καὶ αὐτόσιτος, ἔτι δὲ κακόσιτος καὶ ὀλιγόσιτος. μνημονεύει δὲ τοῦ μὲν οἰκοσίτου Ἀναξανδρίδης ἐν Κυνηγέταις (II 144 K)·
- ἐγὼ δ’ ἀπόσιτος ὢν τοιαῦτ’ οὐκ ἀνέχομαι.
καλεῖται δ’ οἰκόσιτος ὁ μὴ μισθοῦ, ἀλλὰ προῖκα τῇ πόλει ὑπηρετῶν. Ἀντιφάνης Σκύθῃ (II 97 K)·
- υἱὸς γὰρ οἰκόσιτος ἡδὺ γίνεται.
Μένανδρος Δακτυλίῳ (IV 99 M)·
- ταχὺ γὰρ γίνεται
- ἐκκλησιαστὴς οἰκόσιτος.
καὶ ἐν Κιθαριστῇ (IV 150 M)·
- οἰκόσιτον νυμφίον
- οὐδὲν δεόμενον προικὸς ἐξευρήκαμεν.
— ἐπισιτίου δὲ Κράτης Τόλμαις (I 140 K)·
- οὐκ οἰκοσίτους τοὺς ἀκροατὰς λαμβάνεις.
ἰδίως δ’ ἐν Συναριστώσαις ἔφη (IV 202 M)·
- ποιμαίνει δ’ ἐπισίτιον, ῥιγῶν δ’ ἐν Μεγαβύζου
- δέξετ’ ἐπὶ μισθῷ σῖτος. —
σιτοκούρου δ’ Ἄλεξις μνημονεύει ἐν Παννυχίδι ἢ Ἐρίθοις (II 363 K)·
- ἀστεῖον τὸ μὴ
- συνάγειν γυναῖκας μηδὲ δειπνίζειν ὄχλον,
- ἀλλ’ οἰκοσίτους τοὺς γάμους πεποιηκέναι.
Μένανδρος δὲ τὸν ἄχρηστον καὶ μάτην τρεφόμενον σιτόκουρον εἴρηκεν ἐν Θρασυλέοντι οὕτως (IV 139 M)·
- ἔσῃ περιπατῶν σιτόκουρος.
καὶ ἐν Πωλουμένοις (IV 196 M)·
- .. ὀκνηρός, πάντα μέλλων, σιτόκουρος ὁμολογῶν
- παρατρέφεσθαι.
αὐτόσιτον δ’ εἴρηκε Κρώβυλος ἐν Ἀπαγχομένῳ (IV 565 M)·
- .... τάλας, ἕστηκας ἔτι πρὸς ταῖς θύραις
- τὸ φορτίον θείς· σιτόκουρον, ἄθλιον,
- ἄχρηστον εἰς τὴν οἰκίαν εἰλήφαμεν.
κακοσίτου δὲ μέμνηται Εὔβουλος ἐν Γανυμήδει (II 171 K)·
- παράσιτον αὐτόσιτον. αὑτὸν γοῦν τρέφων
- τὰ πλεῖστα συνερανιστὸς εἶ τῷ δεσπότῃ.
ὀλιγοσίτου δὲ μέμνηται Φρύνιχος ἐν Μονοτρόπῳ (I 377 K)·
- ὕπνος αὐτὸν ὄντα κακόσιτον τρέφει.
καὶ Φερεκράτης ἢ Στράττις ἐν Ἀγαθοῖς (I 145 K)·
- ὁ δὲ ὀλιγόσιτος Ἡρακλῆς ἐκεῖ τί δρᾷ;
- ὡς ὀλιγόσιτος ἦσθ’ ἄρ᾽, ὃς κατεσθίεις
- τῆς ἡμέρας μακρᾶς τριήρους σιτία.’
τοσαῦτα τοῦ Πλουτάρχου εἰπόντος περὶ παρασίτων διαδεξάμενος τὸν λόγον ὁ Δημόκριτος ‘ἀλλὰ μὴν καὶ αὐτός’, ἔφη, ‘τὸ ποτίκολλον ἅτε ξύλον παρὰ ξύλῳ, ὡς ὁ Θηβαῖος εἴρηκεν ποιητής (fr. 241), περὶ κολάκων ἐρῶ τι. ‘πράττει γὰρ πάντων ὁ κόλαξ ἄριστα’,
Σάτυρος δ’ ἐν τῷ Φιλίππου βίῳ (FHG III 161) ‘ὅτε, φησί, Φίλιππος τὸν ὀφθαλμὸν ἐξεκόπη συμπροῆλθεν αὐτῷ καὶ ὁ Κλείσοφος τελαμωνισθεὶς τὸν αὐτὸν ὀφθαλμόν. καὶ πάλιν ὅτε τὸ σκέλος ἐπηρώθη, σκάζων συνεξώδευε τῷ βασιλεῖ. καὶ εἴ ποτε δριμὺ προσφέροιτο τῶν ἐδεσμάτων ὁ Φίλιππος, αὐτὸς
Φίλιππον δέ φησι Θεόπομπος ἐν τῇ τετάρτῃ καὶ τεσσαρακοστῇ τῶν ἱστοριῶν (FHG I 317) Θρασυδαῖον τὸν Θεσσαλὸν καταστῆσαι τῶν ὁμοεθνῶν τύραννον, μικρὸν μὲν ὄντα τὴν γνώμην, κόλακα δὲ μέγιστον. ἀλλ’ οὐκ Ἀρκαδίων ὁ Ἀχαιὸς κόλαξ ἦν·
Φύλαρχος δ’ ἐν τῇ πρώτῃ καὶ εἰκοστῇ τῶν ἱστοριῶν (FHG I 344) γελάσαντα τὸν Φίλιππον ἐπὶ τούτῳ καλέσαι τε ἐπὶ δεῖπνον τὸν Ἀρκαδίωνα καὶ οὕτω τὴν ἔχθραν διαλύσασθαι. περὶ δὲ Νικησίου τοῦ Ἀλεξάνδρου κόλακος Ἡγήσανδρος τάδ’ ἱστορεῖ (FHG IV 414)· ‘Ἀλεξάνδρου δάκνεσθαι φήσαντος ὑπὸ μυιῶν καὶ προθύμως αὐτὰς ἀποσοβοῦντος τῶν κολάκων τις Νικησίας παρὼν ‘ἦ που τῶν ἄλλων μυιῶν’, εἶπεν, ‘αὗται πολὺ κρατήσουσι τοῦ σοῦ γευσάμεναι αἵματος.’ ὁ δ’ αὐτός φησι καὶ Χειρίσοφον τὸν Διονυσίου κόλακα ἰδόντα Διονύσιον γελῶντα μετά τινων γνωρίμων (ἀπεῖχεν δ’ ἀπ’ αὐτῶν πλείω τόπον, ὡς μὴ συνακούειν) συγγελᾶν. ἐπεὶ δ’ ὁ Διονύσιος ἠρώτησεν αὐτὸν διὰ τίνα αἰτίαν οὐ συνακούων τῶν λεγομένων γελᾷ, ‘ὑμῖν’, φησί, ‘πιστεύω διότι τὸ ῥηθὲν γέλοιόν ἐστιν.’
- ἔς τ’ ἂν τοὺς ἀφίκωμαι οἳ οὐκ ἴσασι Φίλιππον.
πλείστους δ’ εἶχεν καὶ ὁ υἱὸς αὐτοῦ Διονύσιος τοὺς κολακεύοντας, οὓς καὶ προσηγόρευον οἱ πολλοὶ Διονυσοκόλακας. οὗτοι δὲ προσεποιοῦντο μήτε ὀξὺ
Ἡγήσανδρος δ’ ἱστορεῖ (FHG IV 415) καὶ Ἱέρωνα τὸν τύραννον ἀμβλύτερον κατὰ τὰς ὄψεις γενέσθαι καὶ τοὺς συνδειπνοῦντας τῶν φίλων ἔχειν ἐπίτηδες διαμαρτάνοντας τῶν ἐδεσμάτων, ἵν’ ὑπ’ αὐτοῦ χειραγωγῶνται καὶ δοκῇ τῶν ἄλλων ὀξυδερκέστερος εἶναι. Εὐκλείδην δέ φησιν Ἡγήσανδρος τὸν Σεῦτλον ἐπικαλούμενον (παράσιτος δ’ ἦν καὶ οὗτος) παραθέντος τινὸς αὐτῷ πλείους σόγκους ἐν δείπνῳ, ‘ὁ Καπανεύς, ἔφη, ὁ ὑπὸ τοῦ Εὐριπίδου εἰσαγόμενος ἐν ταῖς Ἱκέτισιν (764) ὑπεραστεῖος ἦν
οἱ δὲ δημαγωγοῦντες, φησίν, Ἀθήνησι κατὰ τὸν
- μισῶν τραπέζας ὅστις ἐξογκοῖτ’ ἄγαν.’
- ἰχὼρ οἷόσπερ τε ῥέει μακάρεσσι θεοῖσιν.
Ἐπικράτης δ’ ὁ Ἀθηναῖος πρὸς βασιλέα πρεσβεύσας, ὥς φησιν Ἡγήσανδρος (FHG IV 414), καὶ πολλὰ δῶρα παρ᾽ ἐκείνου λαβὼν οὐκ ᾐσχύνετο κολακεύων οὕτως φανερῶς καὶ τολμηρῶς τὸν βασιλέα ὡς καὶ εἰπεῖν, δεῖν κατ’ ἐνιαυτὸν οὐκ ἐννέα ἄρχοντας, ἀλλ’ ἐννέα πρέσβεις αἱρεῖσθαι πρὸς βασιλέα. θαυμάζω δὲ ἔγωγε τῶν Ἀθηναίων πῶς τοῦτον μὲν ἄκριτον εἴασαν, Δημάδην δὲ δέκα ταλάντοις ἐζημίωσαν, ὅτι θεὸν εἰσηγήσατο Ἀλέξανδρον, καὶ Τιμαγόραν δ’ ἀπέκτειναν, ὅτι πρεσβεύων ὡς βασιλέα προσεκύνησεν αὐτόν. Τίμων ὁ Φλιάσιος ἐν τῷ τρίτῳ τῶν σίλλων (fr. 64 W) Ἀρίστωνά
Εὔφαντος δ’ ἐν τετάρτῃ ἱστοριῶν (FHG III 19) Πτολεμαίου φησὶ τοῦ τρίτου βασιλεύσαντος Αἰγύπτου κόλακα γενέσθαι Καλλικράτην, ὃς οὕτω δεινὸς ἦν, ὡς μὴ μόνον Ὀδυσσέως εἰκόνα ἐν τῇ σφραγῖδι περιφέρειν, ἀλλὰ καὶ τοῖς τέκνοις ὀνόματα θέσθαι Τηλέγονον καὶ Ἀντίκλειαν. Πολύβιος δ’ ἐν τῇ τρισκαιδεκάτῃ (cap. 4 H) τῶν ἱστοριῶν Φιλίππου τοῦ καταλυθέντος ὑπὸ Ῥωμαίων κόλακα γενέσθαι Ἡρακλείδην τὸν Ταραντῖνον τὸν καὶ τὴν βασιλείαν αὐτοῦ πᾶσαν ἀνατρέψαντα· ἐν δὲ τῇ τεσσαρεσκαιδεκάτῃ (c. 11 H) Ἀγαθοκλέους τοῦ Οἰνάνθης υἱοῦ, ἑταίρου δὲ τοῦ Φιλοπάτορος βασιλέως Φίλωνα. Ἱερωνύμου δὲ τοῦ Συρακοσίων τυράννου Θράσωνα τὸν Κάρχαρον ἐπικαλούμενον Βάτων ὁ Σινωπεὺς ἱστορεῖ ἐν τῷ περὶ τῆς τοῦ Ἱερωνύμου τυραννίδος (FHG IV 349), προσφέρεσθαι
Θεόπομπος δ’ ἐν ὀκτωκαιδεκάτῃ ἱστοριῶν (FHG I 301) περὶ Νικοστράτου Ἀργείου λέγων ὡς ἐκολάκευε τὸν Περσῶν βασιλέα γράφει καὶ ταῦτα· ‘Νικόστρατον δὲ τὸν Ἀργεῖον πῶς οὐ χρὴ φαῦλον νομίζειν, ὃς προστάτης γενόμενος τῆς Ἀργείων πόλεως καὶ παραλαβὼν καὶ γένος καὶ χρήματα καὶ πολλὴν οὐσίαν παρὰ τῶν προγόνων ἅπαντας ὑπερεβάλετο τῇ κολακείᾳ καὶ ταῖς θεραπείαις οὐ μόνον τοὺς τότε στρατείας μετασχόντας, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἔμπροσθεν γενομένους. πρῶτον μὲν γὰρ οὕτως ἠγάπησε τὴν παρὰ τοῦ βαρβάρου τιμὴν ὥστε βουλόμενος ἀρέσκειν καὶ πιστεύεσθαι μᾶλλον ἀνεκόμισε πρὸς βασιλέα τὸν υἱόν· ὃ τῶν ἄλλων οὐδεὶς πώποτε φανήσεται ποιήσας. ἔπειτα καθ’ ἑκάστην ἡμέραν, ὁπότε μέλλοι δειπνεῖν, τράπεζαν παρετίθει χωρὶς ὀνομάζων τῷ δαίμονι τῷ βασιλέως, ἐμπλήσας σίτου καὶ τῶν ἄλλων ἐπιτηδείων, ἀκούων μὲν τοῦτο ποιεῖν καὶ τῶν Περσῶν