priusquam a Delphis oratores redirent Albanive prodigii piacula invenirentur, novi tribuni militum consulari potestate L. Iulius Iulus, L. Furius Medullinus quartum, L. Sergius Fidenas, A. Postumius Regillensis, P. Cornelius Maluginensis, A. Manlius magistratum inierunt.
eo anno Tarquinienses novi hostes exorti. quia multis simul bellis, Volscorum ad Anxur, ubi praesidium obsidebatur, Aequorum ad Labicos, qui Romanam ibi coloniam oppugnabant, ad hoc Veienti quoque et Falisco et Capenati bello occupatos videbant Romanos nec intra muros quietiora negotia esse certaminibus patrum ac plebis,
inter haec locum iniuriae rati esse praedatum in agrum Romanum
cohortes expedites mittunt: aut enim passuros inultam
Romanis indignitas maior quam cura populationis Tarquiniensium fuit; eo nec magno conatu suscepta nec in longum dilata res est.
A. Postumius et L. Iulius non iusto dilectu — etenim ab tribunis
plebis inpediebantur — , sed prope omnium voluntariorum, quos adhortando incitaverant,
coacta manu per agrum Caeretem obliquis tramitibus egressi
redeuntes a populationibus gravesque praeda Tarquinienses
oppressere.
multos mortales obtruncant, omnes exuunt inpedimentis
biduum ad recognoscendas res datum dominis; tertio incognita —
erant autem ea pleraque hostium ipsorum — sub hasta veniere,
quodque inde redactum, militibus est divisum.
Romani desperata ope humana fata et deos spectabant, cum legati ab Delphis venerunt sortem oraculi adferentes congruentem responso captivi vatis: “Romane, aquam Albanam cave lacu contineri, cave in mare manare suo flumine sinas; emissam per agros rigabis dissipatamque rivis extingues;
bello perfecto donum amplum victor ad mea templa portato sacraque patria, quorum omissa cura est, instaurata, ut adsolet, facito.”