'At ille nescio qui, qui in scholis nominari
solet, mille et octingentaoctoginta M (cf. Plin. nat. 7, 85) stadia quod abesset videbat.' Quaedam volucres longius; responderem igitur
audacter isti vestro deo me plane his oculis non esse
contentum. dicitdicet dett. Asc.
me acrius videre quam illosillos dett. Ven. ullos AVB2 -us B1
pisces
fortasse, qui neque videntur a nobis (et nunc quidem
sub oculis sunt) neque ipsi nos suspicere possunt;
ergo ut illis aqua sic nobis aer crassus offunditur.
'At amplius non desideramus.' Quid talpam num desiderare lumen putas? Neque tamtamen AV1B querererquererer Ald. quereretur V2B2 quaer- AV1B1
cum deo
quod parum longe quam quod falsum viderem.viderem Ald. -ret AVB videsne navem illam: stare nobis videtur; at iis qui
in nave sunt moveri haec villa. quaere rationem cur
ita videatur; quam ut maxime inveneris,inueniris A1V1B1
quod haut
scio an non possis, non tu verum testemtu te Lb.; te testem Dav.
habere, sed
eum non sine causa falsum testimonium dicere ostenderis.
Quid ego de nave; vidi enim a te remum contemni: maiora fortasse quaeris. Quid potestpotest esse V2
sole maius,
quem mathematici amplius duodeviginti partibus confirmant maiorem esse quam terram:cf. Lact. inst. 3, 23, 12 quantulus nobis
videtur; mihi quidem quasi pedalis; EpicurusEpic. ad Pythoclem Diog. L. 10, 91 autem
posse putatputat Asc.
2 -ant AVB etiam minorem esse eum quam videatur,
sed non multo; ne maiorem quidem multo putat esse,
vel tantum esse quantus videatur, ut oculi aut nihil
mentiantur tamen aut non multum — mentianturtamen A
1B1
del. A2B2 (tamen ... mentiantur om. V1; aut non multum aut nihil mentiantur V2)
tamen: ubi igitur illud est 'semel'?add. Pl. 'si semel Pl., cf. p. 65, 24 s.
— sed ab hoc
credulo, qui numquam sensus mentiri putat, discedamus, qui nequi ne A2VBA1 quin ne Ha.
nunc quidem, cum ille sol, qui tanta incitatione fertur ut celeritas eius quanta sit ne cogitari
quidem possit, tamen nobis stare videatur.
Sed ut
minuam controversiam, videte quaeso quam in parvoparuulis A2V1B
lis sit.sit Dav. sitis AVB Quattuor sunt capita quae concludant nihil
esse quod noscicognosci Lbm.
percipi conprehendi possit, de quo
haec tota quaestio est. e quibus primum est esse aliquod visum falsum, secundum non posse id percipi,
tertium inter quae visa nihil intersit fieri non posse
ut eorum alia percipi possint alia non possint, quartum
nullum esse visum verum a sensu profectum cui non
adpositum sit visum aliud quod ab eo nihil intersit
quodque percipi non possit. horum quattuor capitum
secundum et tertium omnes concedunt; primum Epicurus non dat, vos, quibuscum res est, id quoque
conceditis; omnisomnes A1V1B1
pugna de quarto est.
Qui igitur
P. Servilium Geminum videbat, si Quintum se videre
putabat, incidebat in eius modi visum quod percipi
non posset, quia nulla nota verum distinguebatur a
falso; qua distinctione sublata quam haberet inin m. A2B2
A1
C.C. om. VB2
Cotta,
qui bis cumcum P.
dett. Dav.
Gemino consul fuit, agnoscendo eius modi
notam quae falsa esse non possit?posset dett. Dav.
negascf. p. 53, 23 tantam similitudinem in rerum natura esse; pugnas omnino,
sed cum adversario facili. ne sit sane: videri certe
potest; fallet igitur sensum. et si una fefellerit similitudo, dubia omnia reddiderit; sublato enim iudicio
illo quo oportet agnosci, etiam si ipse erit quem videris
qui tibi videbitur, tamen non ea nota iudicabis qua
dicis oportere ut non possit esse eiusdem modi falsa.
quando igitur potest tibi P. Geminus Quintus videri,
quid habes explorati cur non possit tibi Cotta videri
qui non sit, quoniam aliquid videtur esse quod non
est? Omniacf. p. 51, 25. 53, 23 dicis sui generis esse, nihil esse idem
quod sit aliud. Stoicumst idStoicum est id Lb. stoicum sedem A1V1B1 -sed est A2V2B2 -est F2
quidem nec admodum
credibile, nullum esse pilum omnibus rebus talem
qualisquales A1V1 -le B1
sit pilus alius, nullum granum. haec refelli
possunt, sed pugnare nolo; ad id enim quod agitur
nihil interest omnibusne partibus visa re nihil differat
an internosci non possit etiam si differat. Sed si hominum similitudo tanta esse non potest,potes A1B1
ne signorum
quidem? dic mihi: Lysippus eodem aere eadem temperatione, eodem caelo aqua ceteris omnibus centumcentum Ald. certum AVB
Alexandrusalexandrum A2B -driis V2 -dros Ald.
eiusdem modi facere non posset? qua
igitur notione discereres?
quid si in eiuseiusdem Lb.
modi cera
centum sigilla hoc anulo inpressero,inpressoro A1V1B1
ecquaeecque Rom. haec quae AVB2 -que B1
poterit
in agnoscendo esse distinctio? an tibi erit quaerendus
anularius aliqui, quoniam gallinariumcf. p. 55, 5 invenisti Deliacum ilium, qui ova cognosceret? Sed adhibes artem
advocatam etiam sensibus:cf. p. 37, 11 ss. 'pictor videt quae nos non
videmus' et 'simul inflavit tibicen a perito carmen
adnoscitur'. Quid hoc nonne videtur contra te valere,
si sine magnis artificiis, ad quae pauci accedupt, nostri
quidem generis admodum, nec videre nec audire possimus? Iamcf. p. 42, 11 ss. illa praeclara, quanto artificio esset sensus nostros mentemque et totam constructionem hominis fabricata natura —
cur non extimescam opinandi temeritatem? etiamnecf. p. 43, 5 hoc adfirmare potes Luculle, esse aliquam vim, cum prudentia et consilio
scilicet,cf. p. 42, 12 quae finxerit vel ut tuo verbo utar quae fabricata sit hominem? qualis ista fabrica est, ubi adhibita,
quando cur quo modo? tractantur ista ingeniose, disputantur etiam eleganter; denique videantur sane, ne
adfirmentur modo. Sedcf. p. 85, 15 ss. de physicis mox, et quidemqui id B2 quid B1 qui idem AV
ob eam causam, necf. p. 53, 31. 54, 7 tu, qui id me facturum paulo ante
dixeris, videare menititus. Sed ut ad ea quaequa A1V1B1
clariora
sunt veniam, res iam universas profundam, de quibus
volumina inpleta sunt non a nostris solum sed etiam
a Chrysippocf. p. 63, 23 (de quo queri solent Stoici, dum studiose
omnia conquisierit contra sensus et perspicuitatem
contraque omnem consuetudinem contraque rationed,
ipsum sibi respondentem inferiorem fuisse, itaque ab
eo armatum esse Carneadem);
ea sunt eius modi, quae
aa ad A1B1
te diligentissime tractatatracta A1B1
sunt. Dormientiumcf. p. 49, 24 ss. et vinulentorum et furiosorumcf. p. 52, 15 ss. visa inbecilliora ess,e dicebas
quam vigilantium siccorum sanorum. quo modo? quia
cum experrectus esset Enniuscf. p. 52, 8 non diceret se vidisse
Homerum sed visum esse,esse adesse
pl. cf. p. 52, 24
Alcmeo autem 'sed mihi
neutiquam cor consentit'; similia de vinulentis. quasi
quisquam neget et qui experrectus sit eum non
add. dett. Man.; somnia sua visa puta re Ha.
somniare, et cuius furor consederit putare non fuisse
ea vera quae essent sibi visa in furore. sed non id
agitur; tum cum videbantur quo modo viderentur,videbantur Dav. uideantur AVB id
quaeritur. nisi vero Ennium non putamus ita totum
illud audivisse 'o pietas animi',Enn. ann. 8 si modo id somniavit,
ut si vigilans audiret. experrectus enim potuit illa
visavisa falsa
Reitz.
putare, ut erant, et somnia;cf. Macr. somn. 1, 3, 2fa/ntasma, quod cicero quotiens opus hoc nomine fuit visum vocavit dormienti vero aeque
ac vigilanti probabantur. quid Iliona somno illo 'mater
te appello'Pacuv. trag. 197 nonne itaita Dav. illa AVB credit filium locutum ut experrecta etiam crederet? unde enim illa 'age asta, mane
audi; iteradum eadem istaecistaec Man. et ista AVB (ista Cic. Att. 14, 14, 1 tusc. 2, 44) mihi':Pacuv. trag. 202 num videtur minorem habere visis quam vigilantisuigilantes V2
fidem?
Quid loquar
de insanis: qualis tandem fuit adfinis tuus Catule
Tuditanus, quisquam sanislsimus tam certa putat quae
videt quam is putabat quae videbantur? quid ille
qui 'video video te; vivevive Goer. (cf. ed orat. 3, 162) uiuum AV2BV1
Ulixes dum licet'trag. inc. 47 nonne
etiam bis exclamavit se videre, cum omnino non videret; quid apud Euripidem Hercules, cum ut Eurysthei
filios ita suos configebat sagittis, cum uxorem interemebat, cum conabatur etiam patrem, non perinde
movebatur falsis ut veris moveretur; quidcf. p. 52, 24 ipse Alcmeo
tuus, qui negat cor sibi cum oculis consentire, nonne
ibidem incitato furore 'unde haec flamma oritur'Enn. scen. 27–32 et
illa deinceps 'incede incede, adsunt me expetunt'; quid
cum virginis fidem implorat:
'fer mi auxilium, pestem abige a me, flammiferamhanc vim, quae me excruciat,caeruleaecaeruleo Columna ad Enn. -a Goer.
incinctae anguiangui Columna igni AVB incedunt, circumstant cumardentibus taedis',
num dubitas quin sibi haec videre videatur? itemque
ceteracetera dextra WZillinger Cic. u. die altröm. Dichter (Würzburg 1911) 109 n. 3 cet. 'dextra
Pl.
'intendit crinitus Apolloarcum auratum, luna innixus,Diana facem iacit a laeva':
qui magis
haec crederet si essent quam credebat quia
videbantur; apparet enim iam cor cum oculis consentire. Omnia autem haec proferuntur ut illud efficiatur, quo certius nihil potest esse, inter visa vera
et falsa ad animi adsensum nihil interesse. vos autem
nihil agitis, cum illa falsafalsa visa
Reid
vel furiosorum vel somniantium recordatione ipsorum refellitis. non enim id
quaeritur, qualis recordatio fieri soleat eorum qui experrecti suntsint V2
aut eorum qui furere destiterint, sed
quails visio fuerit aut furentium aut somniantium tum
cum movebantur.cum mouebantur Mc commou- AVB cum commou- F2
Sed abeo a sensibus; quid est quod ratione percipi
possit? dialecticam inventam esse dicitis veri et falsi
quasi disceptatricem et iudicem. cuius veri et falsi,
et in qua re? in geometrianegeomeo metria A1B1 -tri V1
quid sit verum aut falsum
dialecticus iudicabit an in litterislectis cus AV1B1 dial- V2
an in musicis? at ea
non novit. in philosophia igitur: sol quantus sit quid
ad ilium? quod sitsi A1VB1
summum bonum quid habet ut
queat iudicare? quid igitur iudicabit? quae coniunctio
quae diiunctioquae disiunctio B? quaid eiunctio B1 quaideconiunctio A1V; quid coniunctione uerum V2 q. ad coniunctionem u. Vm
vera sit, quid ambigue dictum sit, quid
sequatur quamque rem quid repugnet: si haec et
horum similia iudicat, de se ipsa iudicat; plus autem
pollicebatur. nam haec quidem iudicare ad ceteras
res, quae sunt in philosophia multae atque magnae,
non est satis.
Sed quoniam tantum in ea arte ponitis,
videte ne contra vos tota natanata del. Ern.
sit; quae primo
progressaprogressu A2B2
festive tradit elementa loquendi et ambiguorum intellegentiam concludendique rationem, tum
paucis additis venit ad soritas, lubricum sane et periculosum locum, quodcf. p. 51, 8 tu modo dicebas esse vitiosum
interrogandi genus. quid ergo istius vitii num nostra
culpa est? rerum natura nullam nobis dedit cognitionem finium, ut ulla in re statuere possimus quatenus,
nec hoc in acervoacerbo A1VB1
tritici solum, unde nomen est, sed
nulla omnino in re minutatim interrogati, dives pauper
clarus obscurus sit, multa pauca magna parva longa
brevia lata angusta, quanto aut addito aut dempto
certum respondeamus non habemus.
'At vitiosi sunt
soritae.' Frangitefrangite A
1V sa- B
1 a- A2B2
igitur eos si potestis, ne molesti
sint;erunt enim nisi cavetis. 'Cautum est' inquit; 'placet
enim Chrysippo, cum gradatim interrogetur verbi causa
tria pauca sint anne multa, aliquanto prius quam ad
multa perveniat quiescere' (id est quod ab his dicitur
h(suxa/zein
esicaziin AV esycha- B). 'Per me vel stertas licet'quo usque pertineat Carneadis oratio dubium inquit Carneades
'non modo quiescas. Sed quid proficit? sequitur enim
qui te ex somno excitet et eodem modo interroget:
'quoquod AVB1
in numero conticuisti, si ad eum numerum unum
addidero, multane erunt?' progrediere rursus quoad
videbitur. quid plura; hoc enim fateris, neque ultimum
te paucorum neque primum multorum respondere
posse. cuius generis error ita manat, ut non videam 30
quo non possit accedere.
'Nihil me laedit' inquit;
'ego enimcf. testim. ut agitatoragitatur A1V1B1
callidus priusquam ad finem
veniam equos sustinebo, eoquecf. Cic. Att. 13, 21, 3 (vide testimonia) magis si locus is quo
ferentur equi praeceps erit. sic me' inquit 'ante sustineo nec diutius captiose interroganti respondeo.'
Si habes quod liqueat neque respondes,respondes F2 -de AVB superbe; si
non habes, ne tu quidem percipis.percipis Mc persipis A1VB perspicis A3
si quia obscura, concedo; sed negas te usque ad obscura progredi; in
add. Bai.
inlustribus igitur rebus insistis. si id tantum modo ut
taceas, nihil adsequeris; quid enim ad ilium qui te
captare vult, utrum tacentem inretiat te an loquentem? sin autem usque ad novem verbi gratia sine
dubitatione respondes pauca esse, in decumo insistis,
etiam a certis et inlustrioribus cohibes adsensum; hoc
idem me in obscuris facere non sinis. nihil igitur te
contra soritas ars ista adiuvat, quae nec augendi nec
minuendi quid aut primum sit aut postremum docet.
Quid quod eadem illa ars quasi PenelopaePenelopae Lb. -pe A2VBA1
telamtelam dett. Rom. -a A2VBA1
retexens tollit ad extremum superiora: utrum ea
vestra an nostra culpa est? nempe fundamentum dialecticae est, quidquid enuntietur (id autem appellant
a)ci/wma, quod est quasi ecfatumecfatum Hs. etf- A1V1V1 eff- A2V2B2
) aut verum esse aut
falsum. quid igitur haec vera an falsa sunt: 'si te
mentiri dicis idque verum dicis, mentiris * verumuere A2 (ut Hier. epist. 69, 2) et A3
an
Ern. (cf. Gell. 18, 2, 10 ARüstow Der Lügner diss. Erlang. 1910 89)
'et 'si te mentiri dicis idque mentiris,
Pl.; verum dicis del. Enr. (cf. Hier. epist. 69, 2)
dicis'? haec scilicetscilicet A3VB2
A1B1
inexplicabilia esse dicitis; quod
est odiosius quam illa quae nos non conprehensa et
non percepta dicimusdicitis A1V1V1
— sed hoc omitto, illud quaero:
si ista explicari non possunt nec eorum ullum iudicium
invenitur, ut respondere possitis verane an falsa sint,
ubi est illa definitio, effatumeffatum Rom. ect- Ha. effectum AVB esse id quod aut verum
aut falsum sit? Rebus sumptis adiungam †ex iis sequendas esse alias inprobandas†adiungam alias, deinde concludam rationum summas, eodem in omnibus genere conclusionis; tamen alias vincam ex iss sequendas esse alias inprobandas, cum vos dicatis eas conclusiones omnes sequendas esse, in quibus id quod summae contrarium sit pugnet cum conexione sumptionum, eas autem inprobandas quae sint in g. c. Pl.; tantum alias, alias
Rom.
quae sint in genere
contrario.
Quo modo igitur hoc conclusum esse iudicas: 'si dicis nunc lucere et verum dicis, lucet;
dicis autem nunc lucere et verum dicis;
add. Man. (nunc add. Dav.) lucet igitur'?
probatis certe genus et rectissime conclusum dicitis
itaque in docendo eum primum concludendi modum
traditis. aut quidquid igitur eodem modo concluditur
probabitis, aut ars ista nulla est. videvide Man. uideo AVB ergo hanc conclusionem probaturusne sis: 'si dicis te mentirimentiris -ri A1V1B1
verumque dicis, mentiris; dicis autem te mentiri verumque
dicis; mentiris igitur'. qui potespotest A1VB1
hanc non probare,
cum probaveris eiusdem generis superiorem? haec
Chrysippea sunt, ne ab ipso quidem dissoluta. quid
enim faceret huic conclusioni 'si lucet, lucet;
add. A3V2
lucet
autem; lucet igitur'? cederet scilicet; ipsa enim ratio
conexi cum concesseris superius cogit inferius concedere. quid ergo haec ab illa conclusione differt 'si
mentiris, mentiris; mentiris autem; mentiris igitur'?
hoc negas te posse nec adprobare nec inprobare; qui
igitur magis illud? si ars si ratio si viavia uita B1
A1
si vis denique
conclusionis valet, eadem est in utroque.
Sed hoc extremum eorum est: postulant ut excipiantur haec inexplicabilia. tribunum aliquem censeo videant; a me
istam exceptionem numquam inpetrabunt. etenim cum
ab Epicuro, qui totam dialecticam et contemnit et
inridet, non inpetrent ut verum esse concedat quod
ita effabimur 'aut vivet cras Hermarchus aut non
vivet', cum dialectici sic statuant, omne quod ita
disiunctum sit quasi 'aut etiam aut non' non
add. B2
modo
verum esse sed etiam necessarium (vide quam sit
cautuscatus Lb.
is quem isti tardumbardum Reid
putant: 'si enim' inquit
'alterutrum conoessero necessarium esse, necesse erit
cras Hermarchum aut vivere aut non vivere; nulla
autem est in natura rerum talisfatalis Pl.
necessitas') — cum
hoc igitur dialectici pugnent, id est Antiochus et
Stoici; totam enim evertit dialecticam: nam si e contrariis disiunctio (contraria autem ea dico, cum alterum aiataiat Ven.
2 ait A2VBA1 agit F1
alterum neget) — si talis disiunctiodiiunctio B falsa
potest esse, nulla vera est.
mecum vero quid habent
litium, qui ipsorum disciplinamdiscipuli nam B1
Ap
sequor? cum aliquid
huius modi inciderat, sic luderecludere VB2 -ret B1 eludere Pl.
Carneades solebat:
'si recte conclusi, teneo; sin vitiose, minamminimam B1, idem an -ma A
1V1
Diogenesdiogeni AVB1 Diogenes mihi Ha.
,reddet'; ab eo enim Stoico dialecticadialecticam AVB2
didicerat, haec
autem meroes erat dialecticorum. sequor igitur eas
vias quas didici ab Antiocho, nec reperio quo modo
iudicem 'si lucet, lucet'add. V2
verum esse ob eam causam
quod ita didici, omne quod ipsum ex se conexum sit
verum esse, non iudicem 'si mentiris, mentiris' eodem
modo esseesse ex se Mue.
conexum: aut igitur hoc utut Pl. ne A1VB1 et B2
A2
illud, aut nisi
hoc ne illud quidem iudicabo.
Sedss. cf. Cic. nat. deor. 1, 12 ut omnes istos aculeos et totum tortuosum
genus disputandi relinquamus ostendamusque qui simus, iam explicata tota Carneadis sententia AntiocheaAntiochea (-ia) dett. Dav. -che AVB -chi F2
ista conruent universa. nec vero quicquam
ita dicam ut quisquam id fingi suspicetur; a Clitomacho sumam, qui usque ad senectutem cum Carneade
fuit, homo et acutus ut Poenus et valde studiosus
ac diligens; et quattuor eius libri sunt de sustinendis
adsensionibus, haec autem quae iam dicam quaedel. V2
sunt
sumpta de primo.
Duo placet esseCarneadi genera
visorum; in uno hanc divisionem, alia visa esse quae
percipi possint alia quae non possint, in altero
autem, alia visa esse probabilia alia non probabilia.lacunosa V1V, suppleta ab A2A3
et V2, ut haec esse quae ... non probabilia in A, alia uisa (4) ... alia non in V correctorum tantum fide stent; alia quae non possint (sic V2, a. q. percipi n. p. A2B2) om. etiam B1
itaque quae contra sensus contraque perspicuitatem
dicantur ea pertinere ad superiorem divisionem, contra
posteriorem nihil dici oportere. quare ita placere, tale
visum nullum esse ut perceptio consequeretur, ut
autem probatio multa. Etenim contra naturam esset,
si probabile nihil esset; sequituradd. Fc; n. est pr. n. esse: et s. Chr.
sequetur Ha. sequeretur enim
Lb.
omnis vitae ea
quam tu Luculle commemorabas eversio. itaquecf. p. 43, 4 et
sensibus probanda multa sunt, teneatur modo illud,
non inesse in is quicquam tale quale non etiam falsum nihil ab eo differens esse possit — sic quidquid accident specie probabile, si nihil se offeretofferret A1V1B1
quod
sit probabilitati illi contrarium, uteturuteretur A
1V1B1
eo sapiens, ac
sic omnis ratio vitae gubernabitur. Etenim is quoque
qui a vobis sapiens inducitur multa sequitur probabilia non conprehensa neque percepta neque adsensa
sed similia veri quae nisi probet omnis vita tollatur.
quid enim conscendens
navem sapiens numnum A3 non A
1VB conprehensum animo habet atque perceptum se ex sententia navigaturum? qui potest? sed si iam ex hoc
loco proficiscatur Puteolos stadia triginta probo navigio bono gubernatore hacac AVB2
tranquillitate, probabile
videaturei vid. Lb.
se illuc venturum esse salvum. Huius modi
igitur visis consilia capiet et agendi et non agendi
faciliorquecf. p. 62, 9 erit ut albam esse nivem probet quam
erat Anaxagoras, qui id non modo ita esse negabat,
sed sibi, quia sciret aquam nigram esse under illa
concretaconcreta Man. congregata AV2V -tam V1
esset, albam ipsam esse ne videri quidem,